To tylko jedna z 14 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SYTUACJA GOSPODARCZA POLSKI W PRZEDEDNIU ROZPOCZĘCIA TRANSFORMACJI NA TLE INNYCH KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ SPIS TREŚCI
Cechy strukturalne krajów Europy Środkowej i Wschodniej i czynniki determinujące transformację systemową
Przyczyny kryzysu gospodarczego Wyznaczniki kryzysu gospodarczego krajów socjalistycznych Zdeformowana struktura społeczna Zdeformowana struktura gospodarki
Niesprawny system zarządzania gospodarką i państwem
Kryzys „socjalistycznego państwa dobrobytu
Czynniki egzogeniczne determinujące transformację systemową w Europie Środkowej i Wschodniej Przyczyny polityczne
Przyczyny ekonomiczne
Próby przezwyciężenia kryzysu
Warunki początkowe Równowaga makroekonomiczna Procesy inflacyjne w krajach Europy Środkowej i Wschodniej
Inflacja w Polsce
Zniekształcenia relacji cen
Dylemat inflacji cenowo-zasobowej i jej implikacje dla przemian gospodarczych
St ruktura gospodarcza I. Cechy strukturalne krajów Europy Środkowo-Wschodniej i czynniki determinujące transformację systemową. 1.1.Przyczyny kryzysu gospodarczego Historycznie rzecz biorąc rozwój krajów Europy Środkowo-Wschodniej przebiegał nieco inaczej niż wysoko uprzemysłowionych obecnie państw Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Kraje te nie wzięły aktywnego udziału w kolejnych rewolucjach przemysłowych. Szczególnie uwarunkowania społeczne sprawiły, że nie zmodernizowały one swego rolnictwa ani przed, ani po wejściu kapitalistycznego przemysłu do ich gospodarek, nie stworzyły prężnego środowiska kapitalistycznego, które na Zachodzie zaczęło formować się na długo przed rewolucją techniczną XVIII i XIX w. Później, w XX w., kraje te jako państwa socjalistyczne przeszły przez fazę głębokich przemian systemowych, w tym również przez fazę forsownej industrializacji sterowanej bezpośrednio przez państwo w oderwaniu od wymogów rynku wewnętrznego i międzynarodowego. Mobilizacja, a następnie alokacja ogromnych środków w przemyśle, głównie ciężkim, doprowadziła do szybkiego wzrostu produkcji przemysłowej i do znacznych zmian w strukturze gałęziowej, technicznej i regionalnej tych krajów. Jednak nie licząc się z wymogami rynku, często podporządkowana irracjonalnym kryteriom alokacja zasobów stała się przyczyną narastania głębokich strukturalnych deformacji. Z jednej strony nastąpił niedorozwój gałęzi produkujących dobra konsumpcyjne, z drugiej zaś nadmiernie rozbudowany został przemysł ciężki.
(…)
… się jej zadłużenie. Z historycznego punktu widzenia kapitalizm okazał się zwycięzcą. W wersji zastosowanej w krajach wysoko uprzemysłowionych potrafił on wyjść naprzeciw nowym problemom społecznym, ekonomicznym i technologicznym współczesnego świata, czego nie uczynił socjalizm. Nic więc dziwnego, że zarówno Europa Środkowa i Wschodnia, jak też inne kraje, zwłaszcza słabo rozwinięte, zrezygnowały z własnej drogi…
…, m.in. w Czechosłowacji. Inflacja galopująca różni się od pełzającej przede wszystkim tempem, które w tym przypadku waha się od kilkunastu do kilkuset procent. Praktycznie więc do grupy krajów z tego typu inflacją zaliczyć należy większość krajów Europy Środkowej i niektóre kraje Europy Wschodniej. Hiperinflacja, która cechuje się tempem od kilkuset do wielu tysięcy rocznie, występowała w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych w b. republikach Związku Radzieckiego. Polska była jedynym krajem postsocjalistycznym, który podejmował przemiany gospodarcze w sytuacji prawie hiperinflacji i przy masowych brakach na rynku.
U źródeł wszystkich typów inflacji znajdują się zróżnicowane czynniki, które w najogólniejszym zarysie można podzielić na dwie grupy: popytowe i kosztowe.
Inflacja popytowa powodowana…
… przekraczające możliwości podażowe gospodarki. Jeżeli brakuje wolnych mocy wytwórczych, wówczas następuje wzrost cen rynkowych towarów konsumpcyjnych, czyli nasila się inflacja. Podobny efekt może zrodzić nagły wzrost wydatków inwestycyjnych bądź też wzrost wpływów z eksportu. Najczęściej jednak podstawowym źródłem inflacji popytowej jest wzrost wydatków budżetowych państwa, zwłaszcza wtedy gdy towarzyszy temu emisja pieniądza. Wzrasta wówczas ilość pieniądz bez pokrycia, rosną ceny, pojawia się deficyt niektórych towarów i wszystkie związane z tym zjawiska.
Wyrazem inflacji popytowej może być nie tylko przewaga popytu nad podażą towarów i usług, lecz także kapitału, siły roboczej i technologii. Prowadzi to do zwiększeniu popytu nad możliwości podażowe, a w ślad za tym - do wzrostu cen i płac oraz ilości…
…. W drugim przypadku strategia działań antyinflacyjnych musi polegać na równoczesnym przesuwaniu się na krzywej inflacji cenowo-zasobowej w stronę lewą ku górze, a więc wypełnianiu luki inflacyjnej w większym stopniu inflacyjnym wzrostem cen niż innymi sposobami. Chodzi tutaj, zatem o zmniejszenie luki inflacyjnej poprzez właściwe sterowani strumieniami podaży i popytu oraz jej zamykanie…
… czy większy zakres niedoborów, o tyle w przypadku drugim problem dotyczy stagflacji. W długim natomiast okresie syndrom inflacji cenowo-zasobowej jawi się w nieco innym świetle. Doświadczenia większości reformowanych krajów socjalistycznych, a Polski w sposób szczególny dowodzą, że w zasadzie bez względu na skalę wzrostu cen niedobór odtwarza się przy ich coraz wyższym poziomie. Mamy tutaj do czynienia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)