SYSTEMATYKA PRAWA
1. Pojęcie systematyki prawa Prawo składa się z tysięcy różnych aktów normatywnych o różnej rand - od ustawy do zarządzenia - regulujących najróżniejsze stosunki społeczr Posługiwanie się zespołem norm o takich rozmiarach nie byłoby możliw gdyby zespół ten nie był wewnętrznie uporządkowany.
Prawo nie stanowi bezładnego nagromadzenia norm prawnych, Ie jest zbiorem ułożonym według z góry przyjętych kryteriów, ma wi charakter systemu.
Systemem prawa nazywamy całokształt obowiązujących w pani wie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, or zespół zasadniczych idei przewodnich, na których opiera się ustr państwa, a także podstawowe idee prawne.
Prawo dzieli się na szereg działów zwanych gałęziami Podstawę podzia prawa na gałęzie stanowi rodzaj regulowanych stosunków społecznyc O przynależności przepisu do takiej lub innej gałęzi prawa decyduje charakt stosunku społecznego, którego przepis dotyczy. Stosunki społeczne będą przedmiotem regulacji prawnej można podzielić na pewne grupy, wyodrę niając np. stosunki rodzinne, stosunki majątkowe, stosunki powstające na 1 popełnianych przestępstw i inne. Rozciągając ten podział na przepisy otrzym jemy szereg gałęzi prawa.
W ramach poszczególnych gałęzi prawa wyróżnia się instytucje praw- ne, czyli węższe zespoły norm odnoszących się do pewnego zagadnienia. Mówi aę więc o instytucji najmu, instytucji rękojmi za wady rzeczy, instytucji •-estamentu - rozumiejąc pod tym terminem odpowiednie grupy norm praw- nych. Instytucja prawna nie odpowiada - jak widać - swą treścią potocznemu znaczeniu tej nazwy.
Gałęzie prawa mają z reguły swoją własną systematykę, która jest tym bogatsza, im zasobniejsza w przepisy i konstrukcje prawne jest dana gałąź. Na przykład złożoną systematykę ma prawo cywilne.
2. Prawo publiczne a prawo prywatne Podział prawa na publiczne i prywatne przeprowadzony został po raz pierwszy przez rzymskiego prawnika Ulpiana. Według Ulpiana prawem publicznym jest to prawo, które ma na uwadze interes państwa, zaś prawem prywatnym to prawo, które ma na uwadze interes jednostki. Kryterium podziału stanowi więc interes, któremu służą określone przepisy.
Uczeni burżuazyjni przełomu XIX i XX wieku wprowadzili nieco odmienne kryteria podziału prawa na publiczne i prywatne.
Według jednych, normy prawne regulujące stosunki między państwem I obywatelami oraz między organami państwowymi tworzą prawo publiczne, natomiast normy dotyczące stosunków między obywatelami składają się na prawo prywatne (E. Bierłing, F. Somlo).
Inne kryterium każe do prawa publicznego zaliczyć wszystkie przepisy odnoszące się do takich stosunków, w których jedna strona ma jakieś
(…)
… formalne tworzą te wszystkie normy, które odnoszą się d< organizacji aparatu, dbającego o przestrzeganie prawa materialnego ora do trybu dochodzenia praw i egzekwowania obowiązków wyznaczonyć przez prawo materialne. Niektóre części prawa formalnego nazywane s prawem procesowym (np. prawo cywilne procesowe, prawo karne procesowe
Normy prawa formalnego mają więc charakter wtórny. Spełniają one roi służebną…
… Rada Bezpieczeństwa ONZ. Istol znaczenie mają sankcje nie zorganizowane, którymi są przede wszystk
rsakqa opinii publicznej i odwet. Reakcja opinii międzynarodowej może się -■razić na przykład w zmniejszeniu ruchu turystycznego, bojkocie towarów danego państwa, kampanii w środkach masowego przekazu itd.
Nader istotne znaczenie ma określenie stosunku prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego danego…
…. Wyodrębnia się w nim:
prawo cywilne procesowe,
prawo karne procesowe.
Wspólną cechą prawa procesowego jest jedynie to, że jego przepisy nie ustanawiają praw i obowiązków, lecz regulują sposób postępowania organów wymiaru sprawiedliwości oraz osób występujących przed tymi organami
Prawo cywilne procesowe to zespół norm regulujących tryb roz- strzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy oras właściwość tych organów.
Prawo cywilne procesowe normuje postępowanie sądów w sprawacł cywilnych, zarówno procesowych, jak i nieprocesowych, oraz postępowanit osób występujących przed sądami: powoda, pozwanego, świadka, biegłego pełnomocnika procesowego itd.
Podstawowym źródłem prawa cywilnego procesowego jest kodeks po stępowania cywilnego (k.p.c.) z 1964 r.
Prawo karne procesowe to zespół norm regulujących tryb prowa dzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymian sprawiedliwości.
Normy prawa karnego procesowego odnoszą się z jednej strony d< prokuratury (także policji i innych organów ścigania) i sądów, a z drugiej d< osób występujących przed tymi organami: oskarżonego, obrońcy, świadka biegłego, oskarżyciela prywatnego itd.
Podstawowym źródłem prawa karnego procesowego jest kodeks…
… dwustronne i umowy wielostrom Szczególną rolę odgrywają te umowy międzynarodowe, które zostały podpisa przez wiele państw, na przykład Karta Narodów Zjednoczonych.
Prawo międzynarodowe szeregiem cech różni się od prawa wewnętrznej W szczególności trzeba zwrócić uwagę, że na straży jego norm w zasadzie i stoi przymus bezpośredni stosowany przez specjalny aparat, jak to ma miejs w prawie wewnętrznym. Sankcje…
…) prawo finansowe, 4) prawi cywilne, 5) prawo rodzinne, 6) prawo pracy, 7) prawo karne, 8) praw< procesowe13.
a. Prawo konstytucyjne
Prawo konstytucyjne to zespół norm regulujących podstawow urządzenia ustroju państwa.
W prawie konstytucyjnym unormowane są w szczególności główne zasad ustrojowe, struktura i kompetencje aparatu państwowego oraz najważniej szych organów państwowych, podstawowe prawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)