SYSTEM POLITYCZNY SŁOWACJI 1. Konstytucja (z dnia 1.09.1992) Składa się ze wstępu oraz 156 artykułów zawartych w dziewięciu rozdziałach. We wstępie wyłożona jest geneza państwowości oraz wola utworzenia demokratycznej formy rządów. Interesujące jest zróżnicowanie podmiotu władzy na „Naród słowacki” oraz „obywateli państwa należących do mniejszości narodowych i grup etnicznych żyjących na terytorium Republiki Słowackiej”.
My, Naród Słowacki, pomni na polityczne i kulturalne dziedzictwo swoich przodków i na stuletnie doświadczenie w walce o byt narodowy i własną państwowość, państwowość poczuciu cyrylo-metodyckiego dziedzictwa duchowego i historycznej spuścizny Wielkich Moraw […] my, obywatele Republiki Słowackiej, uchwalamy za pośrednictwem swoich przedstawicieli tę oto Konstytucję Rozdziały: • I - poświęcony zasadom naczelnym: suwerenności, państwu prawa, wolności, demokracji przedstawicielskiej • II - podstawowe prawa i wolności • III- dot. gospodarki oraz Najwyższego Urzędu Kontroli • IV - samorząd terytorialny • V - władza ustawodawcza • VI- władza wykonawcza • VII- władza sądownicza • VIII - prokuratura
Zasady umieszczone w konstytucji stanowią klasyczny katalog fundamentalnych reguł państwa demokratycznego, na czele z prawami i wolnościami jednostki oraz ich gwarancjami. Funkcje naczelnych organów państwowych uregulowane zostały zgodnie z zasadą podziału władzy, a relacje pomiędzy władzą ustawodawczą a wykonawczą oparto na podstawach systemu parlamentarnego. Zakres i sposób regulacji konstytucyjnych uległ dużym zmianom w latach 1992-2001. (Nowelizacje weszły w życie z dniem 1.01.2002).
Utrzymano dotychczasową liczbę artykułów, nadając im jednak rozbudowaną postać. Jednym z celów było dokonanie dostosowanie prawa wewnętrznego do międzynarodowego w związku z przystąpieniem Słowacji do UE. Porównanie Konstytucji Republiki Słowackiej w jej pierwotnym brzmieniu z września 1992 roku i aktualnym uwidacznia, że obecnie mamy do czynienia z demokratyczną ustawą zasadniczą. Pewną słabością konstytucji jest tryb jej zmiany, ponieważ wystarczy do tego liczba 3/5 wszystkich posłów, czyli jedynie 90 głosów. W drodze referendum potwierdza się ustawę konstytucyjną o wstąpieniu do związku państwowego albo o wystąpieniu z tego związku.
2. System prawa wyborczego Podstawowe zasady zostały przyjęte w ustawie wyborczej 80/1990 z dnia 16.03.1990. Niewielkie zmiany w latach `91, `92, `94- uwzględnione są w jednolitym tekście ustawy z czerwca 1992. Na jej podstawie odbyły się pierwsze wybory parlamentarne w suwerennej Słowacji (30.9-1.10.1994). Czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom, którzy ukończyli 18lat, zaś bierne prawo wyborcze tym obywatelom powyżej 21 roku życia, którzy posiadają prawo czynne. Ordynacja zezwala na zarejestrowanie listy kandydatów ugrupowania pod warunkiem posiadania min.10.000 członków (brakującą część może zastąpić petycja o dopuszczeniu do wyborów podpisana przez uprawnionych wyborców w liczbie zastępującej brakujących członków)
(…)
… na prowadzenie spraw sądowych. Minister sprawiedliwości miał pełną swobodę w powoływaniu/odwoływaniu prezesów/wiceprezesów sądów, a co za tym idzie kontroli i wpływania na pracę sędziów. Pierwszy pozytywny sygnał poprawy sytuacji datuje się na rok 1998, a następnie 2000, kiedy to Rada Narodowa uchwaliła „Sądowy kodeks” (ustawa o sędziach i ławnikach). Zmiany ugruntowała nowela konstytucyjna z 2001r.
6. System partyjny
Pluralistyczny system partyjny Słowacji zaczął się kształtować w następstwie wydarzeń „aksamitnej rewolucji”. Stanowił on część czechosłowackiego systemu partyjno-politycznego, jednak na poziomie republiki był autonomiczny. W latach 1989-1992 nim wytworzyły się bądź przedwcześnie rozpadły się więzi pomiędzy partiami czeskimi a słowackimi, np. czeska ODS podjęła starania na rzecz założenia swej słowackiej filii (DS) zakończone porażką (w Czechach 30 proc. głosów, w wyborach słowackich koalicja ODS-DS zdobyła tylko 4 proc.).
Bezpośrednio po przełomie 17 listopada 1989 dokonały się trojakiego rodzaju zmiany w systemie partyjnym: • ewolucja ideowa i programowa np. Komunistyczna Partia Słowacji, Partia Demokratyczna, Partia Wolności. • odrodzenie partii zlikwidowanych przed 1948 np…
… lub wystąpieniu ze związku państwowego oraz rozstrzyga się inne doniosłe problemy publiczne, z wyjątkiem: spraw dot. podstawowych praw i wolności, podatków, spraw poboru do wojska oraz budżetu państwa. Referendum zarządza prezydent, jeśli zażąda tego w drodze petycji przynajmniej 350 tys. obywateli lub gdy stosowną uchwałę podejmie Rada Narodowa (z wniosku np. posłów). Wyniki są wiążące, gdy w referendum…
…, prezydenta, rządu, sądownictwa były niejasne. Zmiany konstytucji z 1999 i 2001 przyniosły istotny postęp na drodze do stabilności ustroju demokratycznego Słowacji. A. PARLAMENT Słowacja ma jednoizbowy parlament noszący nazwę Rady Narodowej Republiki Słowackiej. W skład rady Narodowej wchodzi 150 posłów (4-letnia kadencja) wybieranych w pięcioprzymiotnikowych wyborach. Istnieją klauzule zaporowe prawa…
…) i jego konflikcie z liderem VPN (Ruch Przeciw Przemocy-pierwsza demokratyczna partia po upadku komunizmu). • SOP - Partia Obywatelskiego Porozumienia , 1998 z tej partii wywodził się były prezydent Rudolf Schuster • SDL - Partia Demokratycznej Lewicy, • SDKU - Chrześcijańsko-Demokratyczna Unia Słowacka, 1998, premier • SNS - Słowacka Partia Narodowa, 1989 • SDSS - Słowacka Partia Socjaldemokratyczna , 1990…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)