SYSTEM POLITYCZNY - ELEMENTY Politologia 7 System polityczny Ogół instytucji państwowych, organizacji, grup społecznych uczestniczących w działaniach politycznych i ogół zasad i norm regulujących wzajemne stosunki między nimi. Zasada podziału władzy Loc ke i Monteskiusz : wyodrębnienie władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej; sprawowanie każdej z tych funkcji przez inny organ władzy; wzajemne ograniczanie się władz.
Organy państwa Głowa państwa Organ jednoosobowy (monarcha w monarchiach i prezydent w republikach) lub wieloosobowy (Rada Państwa w NRD i PRL, Rada Związkowa w Szwajcarii, współksiążęta w Andorze). Monarcha zazwyczaj nieusuwalny, funkcja dożywotnia. Prezydent - wybierany na kadencję
Wybory głowy państwa wybory bezpośrednie dokonywane przez społeczeństwo (Austria, Boliwia, Francja itp.)
wybory pośrednie - prezydent wybierany przez kolegium elektorów, którzy są wybierani przez społeczeństwo (Argentyna, USA)
wybory pośrednie, w których prezydenta wybiera parlament (Szwajcaria, Turcja itp.) lub kolegium elektorskie złożone z parlamentarzystów i przedstawicieli organów samorządu lokalnego (Włochy) lub delegatów parlamentów “krajowych” (RFN).
Rola głowy państwa Różna w różnych systemach polit. (oczywiście w p. demokratycznych): - w syst. prezydenckim prezydent jest głową p., szefem rz., najwyższym zwierzchnikiem sił zbr. i przywódcą swojej partii (USA). - w syst. parl.-gab. jest tylko głową p. (szefem rz. jest premier, dowódcą sił zbr. - MON) - Aut., Wł., RFN
Organy przedstawicielski e Głównie parlament. Jest jedną z 3 wł., na równi z innymi, ale w systemie parlamentarno-komitetowym jest najwyższym organem wł. Parlament W większości p. istnieje dwuizbowy parlament (bikameralizm), ale są i wyjątki - jednoizbowe parlamenty: Dania, Finlandia, Szwecja, Grecja, Portugalia. Izby parlamentu Izba niższa - pochodzi zazwyczaj z wyborów bezpośrednich i powszechnych
Izba wyższa :
z mianowania (UK), wyborów pośrednich (Fr.), bezpośrednich przy podwyższonym cenzusie (np. wieku - co do np. biernego pr. wyborczego - USA, Wł., Japonia), z wyborów i nominacji (mieszany system - Wł.).
Dlaczego dwie izby? Różne parlamenty. z różnych powodów np. w USA i RFN wynika to z federacyjnej struktury p. (druga izba reprezentuje regiony w strukturze wł. p.),
(…)
…. na wniosek rady ministrów. (Musi się liczyć ze zdaniem parlamentu, bo rz. musi posiadać poparcie większości deputowanych (votum zaufania)).
Może być rząd mniejszościowy, jeśli nie uda się powołać większościowego i jeśli parlament nie chce zostać rozwiązany przez głowę p. Głowa p. może rozwiązać parlament.
Głowa p. ma niewielki wpływ na tworzenia prawa, ale ma prawo inicjatywy ustawodawczej i prawo weta. Ma dwie formy: parlamentarno-gabinetowy (przewaga parlamentu nad rządem - Europa kontynentalna) i gabinetowo-parlamentarny (przewaga rządu nad parlamentem - UK). Kanclerski
Zbliżony do poprzedniego, czasem uważany za jego rodzaj. Większa niż w typowy systemie parlamentarnym pozycję szefa rz. Rząd odpowiedzialny jest przez parlamentem tylko solidarnie
Tylko konstruktywne wotum nieufności
O znaczącej pozycji…
… (Wł.), lub nawet większa rola drugiej izby(USA).
UK - Izba Lordów
Nie jest wybierana i nie reprezentuje woli ludu, tylko wolę tych, którzy w niej zasiadają. Dlatego może się tak zdarzyć, że Izba Lordów nie będzie popierała polityki rządu (wybieranego przez niższą izbę parlamentu). 1945 - "Salisbury doctrine": Izba Lordów nie będzie przeszkadzała w prowadzeniu polityki i sprawowaniu rządów. Druga izba - wybory
W systemach, które odzwierciedlają federacyjny charakter p. - izba wyższa reprezentuje cz. składowe p.: USA - tyle samo senatorów wybiera Alaska (400 tys. mieszkańców) i Kalifornia (24 miliony mieszkańców). Druga izba - RFN
Stricte speaking członkowie Bundesratu nie są parlamentarzystami, a członkami rządów regionów (Landów) - kiedy kończą funkcje rządowe w landzie, kończą też "kadencję…
… lub przez wybór (elekcyjna). W większości monarchii: monarchia konstytucyjna: “król panuje, ale nie rządzi”.
Republiki (forma rządu, gdzie głowa p. wyłaniana jest na określony czas w drodze wyboru przez ogół obywateli bądź przez specjalne kolegium wyborcze). Głowa p.:
jednoosobowa
kolegialna
Podział ze wzgl. na relacje pomiędzy głową p. a szefem rządu
Prezydialny system rządów
Opiera się na zamkniętej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)