13. System parlamentarny na przykładzie Wielkiej Brytanii.
System parlamentarny wzorcowy to system angielski. Służył jako wzór dla państw europejskich i Wspólnoty Brytyjskiej. Wielka Brytania to jedno z nielicznych państw, które nie ma konstytucji pisanej. Źródła prawa angielskiego:
- akty prawa stanowione w różnych wiekach funkcjonują dalej - np. Wielka Karta Wolności ze średniowiecza
- konwenanse konstytucyjne - zasady nigdy nie spisane a powszechnie obowiązują- np. to, że szefem rządu jest przewodniczący partii, która wygrała wybory
- również niepisane prawo to powszechne wyroki sądów powszechnych obowiązujące jeśli jest wyrok i staje się
on wzorcem w przyszłości dla rozstrzygania podobnych spraw (precedens sądowy)
Wielka Brytania jest monarchią. Monarcha nie ponosi odpowiedzialności za swe działania, którą za niego ponosi
premier i ministrowie. Monarcha jest głową kościoła anglikańskiego, pełnie funkcje raczej reprezentatywne. Jest
wiele uprawnień, które formalnie posiada monarcha, ale oficjalnie realizowane są w innej drodze np. monarcha
mianuje premiera, ale wiadomo, że premierem zostaje przywódca zwycięskiej partii.
Nadrzędną rolę posiada parlament. Może on zmusić rząd do odejścia odmawiając mu poparcia. Organizacja
władzy angielskiej:
• monarcha
• izba gmin i izba lordów
Izba lordów: ponad l000(?), przynależność dziedziczna, quorum to 3 osoby(?), w obradach najwięcej bierze udział kilkudziesięciu. Obrady prowadzi kanclerz izby lordów. Izba Lordów ma prawo do powstrzymania ustawy Izby Gmin na pół roku.
Całokształt władzy w Izbie Gmin (630 posłów). Jej kadencja trwa najwięcej 5 lat. Wybory rozpisuje premier, przeważnie gdy jest to korzystne dla jego partii.
Współpraca między rządem a parlamentem. Członkowie rządu wchodzą do parlamentu. System dwupartyjny kształtowany od 150 lat, sprzyja temu jednomandatowy gabinet wyborczy.
Gabinet cieni dostaje pensje od królowej za działalność opozycyjną. Dwie silne partie, którym nikt nie jest w tanie zagrozić. System stabilny.
W okresie międzywojennym przenoszony był do państw europejskich, ale na grunt systemu wielopartyjnego - to był błąd.
Rządowi nic nie może zagrozić. Najsilniejsza jest pozycja premiera i gabinetu (przedstawicieli najważniejszych ministrów rządu, który liczy ponad 100 osób).
Podobny system w Niemczech i Austrii, ale kanclerski. W Polsce też system parlamentarny ze wzmocnioną pozycją rządu przez konstruktywne wotum nieufności.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)