STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU
instytucja ta wynika z potrzeby udokumentowania, kto i w jakiej części jest spadkobiercą
w prawie polskim przyjęto znaną też niektórym innym ustawodawstwom koncepcję sądowego stwierdzenia nabycia spadku; w prawie spadkowym z 1946 r. instytucja ta nosiła nazwę stwierdzenia praw do spadku
POSTANOWIENIE STWIERDZAJĄCE NABYCIE SPADKU
postanowienie sądu Stwierdzenie nabycia spadku następuje w drodze postanowienia wydanego przez sąd po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania w trybie nieprocesowym (art. 1025 § 1 k.c, art. 669-677 k.p.c.). W postanowieniu tym wymienia się spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł, jak również wysokość ich udziałów (art. 677 § 1 zd. drugie k.p.c.). Nie wymienia się zatem spadkobierców, którzy zostali wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.
Stwierdzenie nabycia spadku względem części majątku spadkowego albo tylko w stosunku do niektórych spadkobierców jest niedopuszczalne (orzeczenie SN z 23 czerwca 1967 r.); stwierdzenie może dotyczyć tylko spadku po jednym spadkodawcy, co jednak nie wyklucza możliwości łącznego rozpoznania przez sąd kilku spraw o stwierdzenie nabycia spadku i wydania jednego łącznego postanowienia, które w tym wypadku musi być rozbite na odrębne punkty, stwierdzające nabycie każdego z tych spadków.
W stwierdzeniu nabycia spadku nie wymienia się żadnych składników majątku spadkowego.
czas wydania postanowienia
Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy spadkobiercy są już znani i złożyli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku (art. 1026 k.c). Oczywiście, może ono nastąpić później, w każdym razie dopiero wtedy, kiedy wszyscy znani spadkobiercy złożyli już wymagane oświadczenia albo kiedy upłynął już termin do złożenia przez nich takich oświadczeń.
charakter prawny i moc postanowienia sądu
Ma znaczenie deklaratywne, ponieważ nie tworzy nowego stanu prawnego, a jedynie potwierdza istniejący stan.
Ze stwierdzenia nabycia spadku wynika domniemanie prawne, że spadkobiercami są osoby w tym stwierdzeniu wymienione, i to w takich udziałach, jakie zostały tam określone.
Jest to domniemanie wzruszalne. Jednakże obalić je można tylko w szczególny sposób. Mianowicie, zazwyczaj obalenie domniemania wzruszalnego następuje za pomocą dowodu przeciwnego; aby obalić domniemanie co do faktu, należy wykazać, że fakt ten nie nastąpił (np. że dziecko - wbrew domniemaniu z art. 9 k.c. - urodziło się nieżywe), aby obalić domniemanie co do prawa, trzeba udowodnić, że prawo to nie powstało lub przysługuje komu innemu (np. że posiadacz samoistny nie jest właścicielem rzeczy, wbrew domniemaniu z art. 341 k.c), przy czym odpowiedni dowód przeciwny można przeprowadzić w każdym postępowaniu. Tutaj jednak jest inaczej. Aby obalić domniemanie co do prawa, wynikające ze stwierdzenia nabycia spadku, trzeba uzyskać uchylenie lub zmianę postanowienia sądu, które stanowi podstawę tego domniemania (art. 679 § 1 k.p.c.). Innymi słowy, obalenie tego domniemania może nastąpić
(…)
… nieodpłatnie na rzecz osoby trzeciej lub nie odpłatnie zwolnił osobę trzecią od zobowiązania, to - jak należy sądzić - rzeczywistemu spadkobiercy przysługuje przeciwko tej osobie roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 i nast. k.c.)
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU
właściwość sądu stwierdzenie nabycia spadku należy do właściwości:
sądu spadku (art. 669 k.p.c.)
gdy następuje ono w toku sprawy o dział spadku (art. 681 k.p.c.), a sprawę tę sąd spadku przekazał sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego znaczna część albo w którego okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy (art. 683 k.p.c.)
wniosek osoby zainteresowanej
Wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku następuje tylko na wniosek osoby mającej w tym interes prawny (art. 1025 § 1…
… spadku podlega procedurze odwoławczej na normalnych zasadach stosowanych w postępowaniu nieprocesowym. Od postanowień sądu wydanych w pierwszej instancji służy więc apelacja, na postanowienia zaś sądu drugiej instancji - kasacja do Sądu Najwyższego (por. art. 518 i 519' k.p.c.).
Natomiast ze względu na szczególny charakter stwierdzenia nabycia spadku przewidziano trzy wypadki zmiany lub uchylenia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)