Ochrona dziedziczenia

OCHRONA DZIEDZICZENIA
ROSZCZENIE O OCHRONĘ DZIEDZICZENIA
jest to szczególne roszczenie, które służy do ochrony całości uprawnień spadkobiercy do spadku i zwraca się przeciwko temu, kto bezpodstawnie przypisuje sobie uprawnienia spadkobiercy
wynika ono z podmiotowego prawa do spadku (prawa dziedziczenia)
początki instytucji ochrony dziedziczenia sięgają prawa rzymskiego, gdzie nosiła ona nazwę hereditatis petitio i służy jego ochronie
w prawie polskim ochronie dziedziczenia jest poświęcony art. 1029 k.c. jest to środek prawny, w którym można znaleźć zarówno elementy środka petytoryjnego (obowiązek wykazania prawa dziedziczenia) jak i posesoryjnego(brak obowiązku wykazywania istnienia prawa do poszczególnych przedmiotów majątkowych) ma więc charakter mieszany
Regulacja instytucji:
określenie podmiotów - uprawnionego i zobowiązanego - oraz przesłanek roszczenia o wydanie spadku lub przedmiotów należących do spadku (określane jako roszczenie zasadnicze przy ochronie dziedziczenia)
PODMIOTY (legitymacja czynna i bierna)
uprawnionym, któremu roszczenie przysługuje, jest:
rzeczywisty spadkobierca
współspadkobierca wykonawca testamentu
nabywca spadku, udziału spadkowego
podmiotem obowiązku odpowiadającego temu roszczeniu (pozwanym w procesie) jest osoba, co do której spełnione są jednocześnie trzy następujące przesłanki:
włada spadkiem, częścią spadku, niektórymi przedmiotami należącymi do spadku albo choćby jednym takim przedmiotem jak spadkobierca
określenie “włada" nie jest użyte całkiem ściśle roszczenie o ochronę dziedziczenia może bowiem zwracać się również przeciwko osobie, która już zużyła lub utraciła przedmiot należący do spadku, i obejmować także inne wartości majątkowe niż samo tylko władztwo nad rzeczą przypisuje sobie uprawnienia spadkobiercy, tzn. daje wyraz swemu przekonaniu, że prawa do przedmiotów należących do spadku nabyła w drodze dziedziczenia powołuje się na dziedziczenie jako na podstawę nabycia
w rzeczywistości nie jest spadkobiercą (chodzi o stan obiektywny, a nie o świadomość tzw. „posiadacza spadku”)
Sytuacje, w których spadkiem włada jako spadkobierca osoba nie będąca w rzeczywistości spadkobiercą, mogą być wynikiem różnorodnych stanów faktycznych np. spadkobierca ustawowy powołany do spadku w pierwszej kolejności nie wie o istnieniu ważnego testamentu czy gdy spadkiem włada spadkobierca testamentowy, gdy testament jest nieważny.
TREŚĆ ROSZCZENIA
zasadnicza treść roszczenia o ochronę dziedziczenia polega na żądaniu wydania spadku lub poszczególnych przedmiotów, a więc przede wszystkim rzeczy należących do spadku.
omawiane roszczenie przypomina zatem roszczenie windykacyjne, aczkolwiek

(…)

…, jak i co do tego, że dane prawo przysługiwało spadkodawcy.
w pewnych wypadkach dochodzenie roszczenia o ochronę dziedziczenia może stać się niemożliwe jeszcze przed upływem terminu przedawnienia, a to wskutek upływu terminów zawitych, jeżeli w wyniku tego upływu uprawniony z tytułu roszczenia o ochronę dziedziczenia traci status rzeczywistego spadkobiercy:
art. 945 § 2 k.c.
utrata roszczenia o ochronę dziedziczenia nastąpi, jeżeli rzeczywisty spadkobierca, który był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, nie wystąpił we właściwym rocznym terminie o zmianę zapadłego postanowienia. (art. 679 § 1 zd. drugie k.p.c.).
Należy podkreślić, że w obu przykładach utrata roszczenia z tytułu ochrony dziedziczenia przed upływem okresu przedawnienia tego roszczenia była wtórną konsekwencją utraty…
… roszczeń z tego tytułu posiadaczowi spadku przysługuje prawo zatrzymania (art. 461 k.c). Postanowienia o nakładach należy odpowiednio stosować do spłaty długów spadkowych przez posiadacza spadku. Jeżeli nakłady posiadacza spadku polegały na wzniesieniu na nieruchomości spadkowej budynku lub innego urządzenia, zastosowanie znajdują również postanowienia art. 231 k.c.
Jak się wydaje, art. 1029 § 2 k.c…
… o ochronę dziedziczenia jest roszczeniem majątkowym, a zatem - skoro prawo spadkowe nie przewiduje w tej mierze wyjątku - ulega przedawnieniu, zgodnie z ogólną regułą art. 117 § 1 k.c, przy czym termin tego przedawnienia wynosi lat dziesięć (art. 118 k.c); bieg terminu tego przedawnienia rozpoczyna się od dnia otwarcia spadku (por. art. 120 § 1 zd. pierwsze k.c).
trzeba podkreślić, że przedawnienie…
… dziedziczenia po spełnieniu dwóch przesłanek:
przedmioty, których wydania (ewentualnie wraz z pożytkami lub ich równowartością) spadkobierca się domaga lub za których zużycie, pogorszenie lub utratę żąda odszkodowania, muszą należeć do spadku w sposób faktyczny
do spadku należą przede wszystkim rzeczy, które w chwili otwarcia spadku znajdowały się we władaniu spadkodawcy (uchwała SN z 20 kwietnia 1964 r…
... zobacz całą notatkę