Struktura parlamentu (geneza, modele, konsekwencje dla systemu politycznego); Parlament - co to takiego? Organy ustawodawcze są powszechnie określane nazwą parlament (czyli miejsce, gdzie się debatuje), posiadającą różnorodne korzenie (francuskie, angielskie, włoskie). Parlamenty współczesnych państw noszą nazwy własne, np. Sejm, Zgromadzenie Narodowe, Kongres. Parlamenty państw demokratycznych wyróżnia przedstawicielski charakter i demokratyczna legitymacja, czyli wybór reprezentantów przez suwerena w głosowaniu powszechnym, dający podstawę do realizacji woli narodu i powierzenia parlamentowi władzy prawodawczej. Organy prawodawcze powołane są więc przede wszystkim do stanowienia prawa, która to działalność przeważa w ich funkcjonowaniu.
Parlament jest kolegialnym ciałem reprezentującym interesy suwerena, wyłonionym w rywalizujących wyborach i wyposażonym w szereg funkcji, z których najważniejszą jest władza stanowienia ustaw.
Pozycja parlamentu zmieniała się na przestrzeni dziejów. Wraz z przechodzeniem od monarchii absolutnej przez konstytucyjną do parlamentarnej następował stały wzrost roli parlamentu, zaś w drugiej połowie XX w. zaobserwowano ograniczanie władzy ustawodawczej na rzecz wykonawczej. Obecnie o faktycznej decyzji parlamentu decyduje nie tylko jego konstytucyjny model, ale także typ systemu partyjnego.
Struktura parlamentu Stosując kryterium wewnętrznej struktury parlamenty można podzielić na:
Parlamenty jednoizbowe, tzw. unikamerlane, np. parlamenty: Danii, Szwecji, Finlandii, Portugalii, Grcji, Slowacji, Węgier, Bułgarii, państw bałtyckich, Ukrainy;
Parlamenty dwuizbowe, tzw. bikameralne, np. parlamenty: Wielkiej Brytanii, Holandii, Francji, Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Hiszpanii, Polski, Czech, Rumunii, Słowenii, Rosji, USA.
Dyskusje nad zasadnością jedno- lub dwuizbowości prowadzone są od dwóch wieków, lecz na skutek znacznej rozbieżności stanowisk dotychczas nie osiągnięto w tej sprawie konsensusu i nie został przyjęty jeden model struktury parlamentarnej. Na 178 istniejących parlamentów w 51 występują drugie izby. Struktura jednoizbowa przeważa w państwach unitarnych, w przeszłości była wyrazem demokratyzacji systemu politycznego. Struktura dwuizbowa jest szczególnie odpowiednia i stała się regułą w państwach federalnych, co często wynika z przesłanek historycznych - występuje w 18 z 20 państw federalnych. Lecz należy podkreślić, że występowanie jedno- czy dwuizbowego parlamentu nie podlega żadnym określonym prawidłowościom i nie można wprowadzić w tej kwestii uogólnień. Podobnie, z powodu różnorodności zastosowanych rozwiązań, nie istnieją także dostateczne przesłanki dla kreślenia bliższego modelu względnie modeli drugich izb.
(…)
… powszechnych, zmniejszenie skuteczności prac parlamentarnych.
Bikameralizm w płaszczyźnie funkcjonalnej może przyjmować formę:
bikameralizmu symetrycznego, równoważonego, zakładającego równość obu izb, co przejawia się w przyznaniu izbom jednakowych kompetencji. W przypadku niemożliwości osiągnięcia kompromisu sprawa pozostaje nierozstrzygnięta, np. Włochy, Szwajcaria, Rumunia;
bikameralizm asymetryczny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)