. Statuty Kazimierza Wielkiego i ich redakcje
- stanowiły początek ustawodawstwa, wkraczały na grunt prawa sądowego, powstały, ponieważ w kraju istniała konieczność ujednolicenia prawa, Kazimierz Wielki chciał zlikwidować „złe zwyczaje”, oraz inne powody, jak chęć zmiany ustroju państwa, wzmocnienie władzy królewskiej
- powstały prawdopodobnie w II połowie XIV w.
- statuty wydano odrębne dla Wielkopolski i dla Małopolski
- statut Wielkopolski był krótszy, miał ok. 30 art. zawierał prawo bardziej archaiczne, był wcześniejszy, powstał na wiecu rycerstwa i możnowładztwa, Małopolski miał ich ok. 50, prawo bardziej nowoczesne
- zawierały przepisy dotyczące prawa karnego, częściowo cywilnego, kilka ustrojowego
- po raz pierwszy wprowadzały przepis mówiący, że w każdej ziemi ma być sędzia ziemski, sadzący samodzielnie; gdy władca zjedzie do ziemi ma obowiązek dokonywania sądu razem z władca
- zawierały podział na stany, dowodem na ich zamknięcie była nagana szlachecka - zawierały też min, zasadę actor sequitur forum rei - sprawa ma się toczyć przed sądem właściwym dla pozwanego
- obowiązek służby wojskowej mieli rycerze, sołtysi z osadnictwa na prawie niemieckim, klerycy ze stanu rycerskiego musieli dać zastępcę
Normy prawa karnego
- wzrost wysokości kar grzywien - najwyższa 80
- nowe przestępstwa np. zniesławienie ( 60 grzywien + odszczekanie)
- norma zakazująca grać rycerzom w kości, pod groźbą utraty majątku ( likwidacja złego zwyczaju przez prawo stanowione)
- na normy prawa cywilnego wyraźny wpływ miało prawo rzymskie, np. przepisy o granicach posiadłości, przy zmianie koryta rzeki
- cechują się brakiem systematyki
- zawierają normy ustrojowe typu zasady służby wojskowej, prawo cywilne i karne, skład i kompetencje sądu ziemskiego
- uzupełnianie przez kolejnych władców
- redakcje
- Dygesta - połączone statuty wiślicki i Piotrkowski, zawierały 134 artykuły w tym wszystkie małopolskie i wybór wielkopolskich
- Summa - streszczenie statutów
- Statut Warcki - uzupełnienie i sprostowanie statutów wiślicko- piotrkowskich, dokonywał reasumpcji starego prawa i uznania go za obowiązujące
- Syntagmata - wydane drukiem w Lipsku w 1988 uzupełnienie statutów wiślicko- piotrkowskich (statuty + dygesta)
- najstarszy polski przekład statutów datuje się z połowy XV wieku (Świętosław z Wojcieszyna)
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)