XIX. - Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (XVIII-XX w.) Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. Kolonie angielskie w Ameryce Północnej do I połowy XVIII w. Pierwsze kolonie angielskie w Ameryce Płn. powstały w XVII w., należały do nich Wirginia, New Plymouth, Massachusetts, Providence, Rhode Island, Connecticut, New Haven, New Hampshire oraz Maine. W 1643r, w celu wzajemnej obrony i walki z Indianami założony został pierwszy związek kolonii, liga Zjednoczonych Kolonii Nowej Anglii , w którego skład wchodziły te leżące na północnym obszarze (poza Rhode Island). W kolejnych latach powstały kolonie takie jak New Jersey, New York, Pensylvania, Delaware, Maryland, Carolina, Georgia. Do czas wybuchu wojny o niepodległość WB posiadała 13 kolonii w Ameryce Płn.
Ludność kolonii dzieliła się na:
Posiadających obywatelstwo (angielskie bądź nabyte w koloniach - z ograniczeniami dla katolików)
Posiadających ograniczone prawa obywatelskie, bez praw politycznych, nadane przez króla (denizacja)
Nie posiadających obywatelstwa:
Słudzy kontraktowi - uchodźcy, którzy nie posiadając środków na opłacenie przejazdu zobowiązywali się odpracowywać dług po przybyciu do Ameryki; czas takiej pracy mógł wynieść 3 do nawet 14 lat w przypadku dzieci; zanik od połowy XVIII w.
Przestępcy zesłani do kolonii, sprzedawani następnie plantatorom
Niewolnicy; pierwszy transport w 1619r, w 1663 w celach handlu niewolnikami powstała Kompania Afrykańska; przed wybuchem wojny o niepodległość ich liczba sięgnęła pół miliona.
Pojawienie się w drugiej części XVIII w. haseł abolicjonistycznych spowodowane było nie tylko pobudkami humanitarnymi, ale też chęcią osłabienie korzyści gospodarczych kolonii. W 1774r I Kongres Kontynentalny uchwalił wstrzymanie przywozu niewolników, a w 1775 powstało Stowarzyszenie do Wyzwolenia Murzynów. Tendencje te zaczęły zanikać po zakończeniu wojny z Anglią wobec silnego rozwoju plantacji.
Do połowy XVII w. sprawy kolonii leżały w gestii króla, od 1688r przeszły na wyłączność parlamentu, a od 1765r materia ustawowa uchwalana w Anglii obowiązywała w koloniach. W metropolii za zarząd koloniami odpowiadały:
Rada do Spraw Handlu (1660)
Komitet do Spraw Handlu i Kolonii (1675) wyłoniony z Tajnej Rady
Sekretarz Stanu ds. Kolonii (1768)
Sekretarz Stanu do Spraw Wewnętrznych (1782)
Rodzaje kolonii z uwagi na ustrój:
Królewskie, pozostające pod zarządem korony (NY, Wirginia, Georgia)
Prywatne, powstałe na obszarach nadanych osobom prywatnym przez króla (Maryland, Pensylvania, Delaware)
Posiadające karty od króla, zapewniające swobody jak np. prawo wyboru władz (Connecticut, Rhode Island); karty takie traktowano jako konstytucje
(…)
… się na gminach (zgromadzenie gminne, przewodniczący, zarząd gminy) i hrabstwach (istotne dla sądownictwa) na północy, oraz odpowiednio parafiach i hrabstwach (szeryf) na południu, przy czym te pierwsze sukcesywnie traciły uprawnienia.
Przyczyny wybuchu wojny o niepodległość
Ograniczanie handlu kolonii i próby przyznania monopolu kupcom angielskim realizowano poprzez tzw. akty nawigacyjne:
Z 1651r - w książce…
…
ustawodawstwo w zakresie wyżej wymienionych
wg X poprawki, kompetencje nie przekazane konstytucyjnie Unii oraz nie zakazane stanom, należą do organów stanowych
Izbie Reprezentantów przysługiwała wyłączność na:
rozpatrywanie w pierwszej kolejności ustaw podatkowych
impeachment (pociąganie do odp. konst. Prezydenta, wiceprezydenta, sędziów, wyższych urzędników za zdradę stanu, przekupstwo itp.)
Do Senatu należało:
wydawanie wyroku, gdy oskarżała Izba (impeachment; usunięcie z urzędu, pociągnięcie do odp. karnej przez sąd)
udzielanie zgody (większość 2/3) na traktaty międzynarodowe zawierane przez prezydenta, nominacje ambasadorów, sędziów i urzędników federalnych (zasada hamowania egzekutywy przez władzę ustawodawczą).
Prezydent - warunki: ukończone 35 lat, obywatelstwo, zamieszkujący stan od 14…
… z kierownikami departamentów > gabinet stał się stałą instytucją, choć nie był wymieniony w konstytucji.
Zmiana konstytucji wymaga 2/3 głosów każdej z izb Kongresu oraz zatwierdzenia projektu przez ¾ stanów, należy do konstytucji sztywnych. Pierwszych 10 poprawek, dotyczących praw obywatelskich (z 25 ogółem), nazywanych jest Deklaracją Praw; wprowadziły one:
wolność słowa, prasy, petycji (I poprawka)
wolność…
… w sprawy amerykańskie i odwrotnie.
Przyczyny wojny secesyjnej (1861-1865):
funkcjonowanie odmiennych systemów społeczno-ekonomicznych (północ - przemysł, południe - rolnictwo, niewolnictwo)
odmienne poglądy na politykę zagraniczną (ekspansja na północ / na południe)
spory regionalne i konflikty partyjne.
Wojna doprowadziła do ogromnych zniszczeń i 10-letniej okupacji Południa. Zniesienie niewolnictwa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)