STANDARDY POSTĘPOWANIA REHABILITACYJNEGO PO ORTOTOPOWYM PRZESZCZEPIE WĄTROBY. W. Rongies 1 , S . Stępniewska 2 , E . Pyżyńska vel Perzyńska 2 , W. Dolecki 3 , M . Wojtaszek 4 , U . Ołdakowska -Jedynak 5 J. Pawlak, M. Krawczyk 6 1 Zakład Rehabilitacji Akademii Medycznej w Warszawie, II Wydział Lek arski Kierunek Fizjoterapia 2 Zakład Rehabilitacji SP CSK w Warszawie 3 Katedra Rehabilitacji, Wydział Rehabilitacji Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie 4 Klinika Chirurgii Ogólnej ,Naczyniowej i Transplantacyjnej Akademii Medycznej w Warszawie 5 Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Warszawie 6 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Akademii Medycznej w Warszawie Słowa kluczowe: rehabilitacja, ortopowy przeszczep wątroby, kinezyterapia. Streszczenie: Obserwujemy ciągle rosnącą liczbę ortotopowych przeszczepów wątroby. Specyficzny przebieg leczenia pooperacyjnego sprawiają, iż jednym z ważniejszych działań terapeutycznych mających na celu przyspieszenie procesu powrotu chorego do normalnego życia jest szeroko pojęta rehabilitacja.
Artykuł przedstawia propozycję szczegółowego programu leczenia usprawniającego podczas całego pobytu chorego w Klinice Chirurgii Ogólnej, Transplantologii i Wątroby SP CSK. Rok 1994 był rokiem przełomowym w polskiej transplantologii. W CSK AM w Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Wątroby dokonano w pełni udanego ortotopowego przeszczepu wątroby (OLT) u osoby dorosłej. Uzyskano pierwsze odległe przeżycie[1]. Jest to również data włączenia rehabilitacji do kompleksowego leczenia pooperacyjnego w tej grupie pacjentów.
W oparciu o doświadczenia Zakładu Rehabilitacji SP CSK, które rodziły się przy czynnej współpracy z lekarzami i pielęgniarkami Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby SP CSK, Zakładem Anestezjologii SP CSK oraz Instytutem Transplantologii powstały standardy postępowania rehabilitacyjnego po OLT.
Program usprawniania leczniczego po OLT podzielony został na 6 okresów , choć w praktyce klinicznej tylko w okresie 2 i 3 prowadzona jest rehabilitacja:
Okres przedoperacyjny (przygotowawczy),
Okres pooperacyjny wczesny, Okres pooperacyjny późny, Okres ambulatoryjny wczesny,
Okres ambulatoryjny późny,
Rekreacja ruchowa.
Usprawnianie lecznicze u pacjentów po OLT prowadzone jest systematycznie u wszystkich chorych, co najmniej dwa razy dziennie, w okresie pooperacyjnym wczesnym i późnym. W pozostałych wymienionych okresach rehabilitacją objęci są tylko nieliczni chorzy co związane jest z odległym od Warszawy miejscem zamieszkania. Innym problemem jest brak ujednoliconego programu opieki rehabilitacyjnej nad pacjentem po ortotopowym przeszczepie wątroby [2,3].
(…)
… przy nieumiejętnych, samodzielnych zmianach pozycji ciała. W takich przypadkach polecamy umiarkowane zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych [2]. Drugą przeszkodą jest duża ilość drenów wychodzących z jamy brzusznej na obydwie strony ciała, wkłucie centralne z prawej lub lewej strony szyi, ból przy próbie ruchu to wszystko wywołuje strach i obawę przed poruszaniem się w obrębie łóżka…
… minut, w miarę poprawy wydolności fizycznej czas ten zmniejsza się do 30 minut. Czas ten wykorzystywany jest również na rozmowę, która stanowi ważny element psychoterapii (zwykle jedyny). W większości przypadków już na tym etapie pacjenci uważają, że będą musieli zrezygnować z pracy zawodowej, nauki lub dotychczasowej aktywności fizycznej, co dodatkowo wpływa na rozwój depresji. Warto w tym miejscu…
… wydzieliny. W późniejszym okresie, gdy zalegania śluzu w drzewie oskrzelowym są niewielkie i pacjent może odkrztuszać samodzielnie, wprowadzamy ćwiczenia oddechowe czynne z udziałem obręczy barkowej i kończyn górnych (kkg). W przeciwnych przypadkach równocześnie prowadzimy ćwiczenia oddechowe czynne jak i bierne np.: sprężynowanie klatki piersiowej, wspomaganie wydechu i odkrztuszania [2-4,6]. Ad.2…
… [2-5].
Przedstawiony program ćwiczeń przynosi wymierne korzyści w postaci zwiększenia zakresów ruchomości w obrębie kończyn górnych, zwiększenia pojemności oddechowej płuc, zwiększenia siły mięśniowej i wytrzymałości w obrębie kończyn dolnych oraz wzrostu wydolności ogólnej u pacjenta [4].
Ad.2.
Okres oczekiwania chorego na transplantację, jego poziom wydolności ogólnej oraz poziom sprawności…
… jest redukcja negatywnych objawów związanych z wymuszoną hipokinezją, a zwłaszcza wczesną pooperacyjną akinezją chorego po OLT.
Zabiegi kinezyterapeutyczne przyspieszają proces powrotu sprawności i wydolności fizycznej chorych po OLT.
Rehabilitacja stanowi ważny element oddziaływania psychoterapeutycznego u chorych po OLT.
Bibliografia:
Kaliciński P.: Przeszczep wątroby. Wybrane zagadnienia. 1997, Biblioteka…
…,
możliwie szybka pionizacja chorego,
oddziałowywanie psychoterapeutyczne.
Ad.1. Obniżenie aktywności fizycznej w czasie choroby, długi czas trwania zabiegu operacyjnego (około 10 godzin), zastosowane środki anestetyczne i analgetyczne powodują u pacjentów po OLT znaczne zaburzenia funkcjonalne układu oddechowego zalegania wydzieliny w drzewie oskrzelowym. Duża rana pooperacyjna oraz związany z nią ból…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)