Wykład 2
Stan zapalny - jeśli patogenom uda się wniknąć poprzez powłoki, skórę czy błony śluzowe do wnętrza organizmu i zaczynają kolonizować tkanki, to wtedy komórki układu odpornościowego próbują poradzić sobie z takim patogenem. Zaczynają napływać do miejsca inwazji patogenu. (Film z ostatniego wykładu)
Dzisiaj się przez chwilę zajmiemy początkowymi etapami stanu zapalnego, czyli odpowiedzią wrodzoną, tą częścią odpowiedzi, która jest równocześnie i najstarsza ewolucyjnie i najszybsza. (...) Ta odpowiedź ... oprócz tego, że jest szybka i mało specyficzna to jest niezwykle skuteczna, ale też bardzo rzadko robi błędy, nie popełnia błędów. Czyli nie popełnia błędów tego rodzaju, że atakuje własne tkanki, co się zdarza w tej części układu odpornościowego którą nazywamy odpornością nabytą, oraz ta część układu odpornościowego nie jest w stanie przeczyć nowotworu, ona zawsze go potrafi wykryć i zaatakować, natomiast nowotwory potrafią oszukiwać tę część odpowiedzi odpornościowej, którą nazywamy nabytą.
Przez całe lata wydawało się, że jest to bardzo skromna część układu odpornościowego. To było troszeczkę dziwne, dlatego że oprócz ssaków wyższych to w zasadzie wszystkie inne zwierzaki posługują się tą częścią układu odpornościowego. Co więcej okazało się , że jest niezwykle wiele punktów wspólnych pomiędzy częścią odpowiedzi tą wrodzoną a odpornością roślin na patogeny. Jak się uszkodzi tkankę (np. wbijemy drzazgę w palec) to pojawia się po pierwsze uszkodzenie tkanki i pierwszy sygnał, jaki dociera do układu odpornościowego to jest tak zwany danger signal czyli sygnał niebezpieczeństwa: coś się stało. I te sygnały są wysyłane, receptory, które odpowiadają za wysyłanie sygnału danger to są takie receptory, które są aktywowane już przy przerwaniu błony komórkowej komórki. I wystarczy naruszenie błony komórkowej paru komórek, czyli rozerwanie fizyczne tych komórek, żeby układ odpornościowy wiedział, że przesłano jakiś sygnał, że coś się dzieje niedobrego i trzeba odwiedzić to miejsce. Wtedy te komórki, które normalnie penetrują tkanki, one zawsze wyciekają z pewną wydajnością z naczyń krwionośnych, przechodzą przez tkanki, wchodzą do naczyń limfatycznych i z powrotem z limfą do krwi. Kiedy pojawia się sygnał niebezpieczeństwa albo pojawiają się białka, które zwiastują obecność patogenów to wtedy naczynia po prostu stają się bardziej przepuszczalne. Jak to się dzieje?
Całe naczynie włosowate tworzą komórki które są pojedynczą warstwą komórek, czyli wystarczy, że te przerwy pomiędzy komórkami nie będą zbyt szczelne, że ta struktura naczynia się odrobinę tylko poluzuje i wtedy komórki już są w stanie przepchnąć się pomiędzy jedną komórką epitelialną a drugą i wyjść na zewnątrz. Co to oznacza? Wtedy kiedy tworzy się taka szczelina pomiędzy komórkami wycieka także trochę osocza oprócz komórek, zostają w środku erytrocyty najczęściej, wycieka osocze. Co to oznacza? Że w miejscu stanu zapalnego pierwsze co czujemy to jest opuchlizna, bo duża ilość osocza zaczyna nagle penetrować tkanki i płyn tkankowy, którego normalnie jest bardzo niewiele zaczyna wielokrotnie zwiększać swoją objętość. Napływają też komórki, co więcej pojawia się uczucie bólu, ponieważ tkanka jest tłamszona, czyli jest nacisk na nerwy. Układ odpornościowy znakomicie komunikuje się z układem nerwowym i z układem wydzielania endokrynnego. Sygnały które płyną z układu nerwowego - nerotransmitery, które są wydzielane przez nerwy mają zdolność pobudzania komórek układu odpornościowego tak samo jak cytokiny. Ich wydajność jest 1000 razy mniejsza. Co to oznacza? Oznacza to, że jeżeli byśmy przyjęli sobie jakąś tam jednostkę aktywacji to komórki G układu odpornościowego z tysiąckrotnie lepszą wydajnością pobudzają siebie nawzajem niż komórka nerwowa komórkę układu odpornościowego, ale jednak tak jest. Jaki płynie z tego wniosek? Że tłumienie bólu przy wszelkich stanach zapalnych jest jedną z bardzo podstawowych rzeczy. Dlatego, że jeżeli czujemy ból, to komórki układu odpornościowego są cały czas aktywowane. Czyli, jeżeli dentysta przy głębokim wypełnieniu proponuje nam znieczulenie, to wcale nie tylko dlatego, żebyśmy się potwornie nie wiercili na fotelu, ale także zmniejsza w ten sposób wielokrotnie ryzyko niespecyficznego stanu zapalnego. Takie niespecyficzne stany zapalne zdarzają się bardzo często wtedy, kiedy dochodzi do długotrwałego ucisku. Na pewno każdemu zdarzyło się, że miał niewygodne buty, przez dłuższy czas czuliśmy w którymś tam miejscu na skórze ucisk, a jak żeśmy te buty zdjęli, to w tym miejscu pojawiła się wielka czerwona gula, która boli, jest opuchnięta: to układ nerwowy poprosił komórki układu odpornościowego o pomoc. Po prostu nerwy zaktywowały najbliżej znajdujące się komórki układu odpornościowego i rozwija się tak zwany niespecyficzny stan zapalny. On polega na tym, że patogenu nie ma, a stan zapalny jest. Co dzieje się następnie?
(…)
… jest. Co dzieje się następnie?
Te komórki, które były w miejscu wniknięcia pierwszych bakterii, albo te które do nich napłynęły to po pierwsze są granulocyty, po drugie makrofagi: dwie populacje komórek, które maja zdolność do fagocytozy, czyli do zjadania patogenu. Różnią się sposobem zjadania. Makrofag jak zje, to wypluwa, neutrofil nie. Czyli zaktywowany neutrofil wydziela tylko białka informacyjne, czyli chemokiny i cytokiny. Natomiast makrofag pozostawia także w miejscu stanu zapalnego resztki strawionych patogenów, które mogą bardzo efektywnie aktywować inne komórki układu odpornościowego, czyli znacznie wydajniej amplifikuje odpowiedź niż neutrofile. Neutrofile takie zdechłe są zresztą głównym składnikiem ropy.
Rysunek: komórka fagocytująca, aktywowany makrofag zjada bakterie, fagocytuje je, w odpowiedzi na to wydziela cytokiny, tak zwane cytokiny stanu zapalnego: interleukinę 1, interleukinę 6, TNF-α; prostaglandyny i leukotrien i chemokiny. Prostaglandyny i leukotrien rozróżniają strukturę naczyń krwionośnych, chemokiny i inne białka, np. składniki dopełniacza, które maja właściwości chemotaktyn powodują, że komórki przemieszczają się wzdłuż rosnącego gradientu chemotaktyny, chemokiny albo składników dopełniacza.
Na filmie z zeszłego tygodnia: Sekwencja, gdzie komórka w odpowiedzi na połączenie się chemokiny z receptorem chemokinowym na powierzchni syntetyzowała nowe białka i wyrzucała na swoja powierzchnię coraz więcej receptorów chemokinowych. Równocześnie aktywowany był cytoszkielet i dzięki temu komórka zaczynała się przesuwać w stronę rosnącego gradientu chemokiny. (..) Interleukina 8…
…, granulocyty, ta akcja się niezwykle rozszerza, siada ich tak dużo, że w pewnym momencie zewnętrzna warstwa tych makrofagów wchodzi w apoptozę i umiera niezwykle efektywnie, mianowicie one tworzą coś w rodzaju takiej torby, one się mumifikują. W związku z tym pokrywają swoimi ciałami komórkowymi całe złoże złożone z tych gąbczastych makrofagów (wydzielają b. dużo chemokin, cytokin). To, że te makrofagi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)