Fragment notatki:
2010-11-06
ŚRODOWISKO NATURALNE
MATERIALNE I SPOŁECZNE ŚRODOWISKO PRACY
drgania
mikroklimat
promieniowanie
R
urządzenia
sygnalizacyjne
E
ośrodkowy
układ nerwowy
urządzenia
sterujące
CZLOWIEK
mechanizmy
MASZYNA
WARUNKI WYKONYWANIA
CZYNNOŚCI ROBOCZYCH
treść pracy
pozycja przy pracy
czynniki społeczne
WPŁYW OŚWIETLENIA NA PRACOWNIKA
Prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy jest
najistotniejszym elementem umożliwiającym osiągnięcie
właściwej efektywności pracownika.
Światło ma szczególne właściwości aktywizujące i jest
najbardziej fizjologicznym sposobem zwiększania
zdolności do pracy.
Poprawa oświetlenia poprawiła nie tylko wyniki
pracy
wymagającej
sprawności
percepcji
(rozpoznawania liter), ale również zwiększyła
sprawność psychomotoryczną (poprawa precyzji
ruchów ręki).
BARWY WYWOŁUJĄ REAKCJE EMOCJONALNE
1)
2)
3)
4)
5)
ożywienie i podniecenie – kolor czerwony,
poczucie bezpieczeństwa i wygody – kolor niebieski,
niepokój - kolor pomarańczowy,
przygnębienie i zniechęcenie – kolor brązowy,
wesołość - kolor żółty.
rytm i tempo pracy
czynniki biologiczne
przerwy w pracy
pyły
barwa
czynniki
mechaniczne
pola elektromagnetyczne
OŚWIETLENIE I BARWY
oświetlenie
hałas
czynniki chemiczne
SŁABE OŚWIETLENIE STANOWISKA PRACY
1) wymaga wzmożonego wysiłku,
2) stwarza poczucie jednostajności,
3) wywołuje stan melancholii, przygnębienia, apatii,
4) jest bardzo częstą przyczyną wypadków w miejscu
pracy,
6) może być powodem wzrostu ciężkości pracy, gdyż
pracownicy są zmuszeni do powtarzania czynności
w celu usunięcia błędów popełnionych z powodu
złego oświetlenia,
7) zwiększa uczucie senności i znużenia,
8) pogarsza samopoczucie pracownika i wydajność
jego pracy.
ROLA BARWY
Barwy zostały wykorzystane do rozróżniania funkcji wielu
elementów stanowiska pracy przez przyciąganie uwagi i
zwrócenie jej na ich rolę i zagrożenie.
a) niebezpieczeństwo sygnalizowane jest barwą czerwoną,
b) zwrócenie uwagi na możliwość upadku lub urazu –
barwą żółtą,
c) przejście lub transport – barwami czarną i białą,
d) części wystające – barwami czarną i pomarańczową.
1
2010-11-06
CZYTELNOŚĆ
Najlepszą czytelność ma niebieski napis na białym tle, a
przy innych kolejno wymienianych kombinacjach
coraz bardziej zmniejsza się czytelność.
Najbardziej czytelne kombinacje to:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
czarny na żółtym,
zielony na białym,
czarny na białym,
zielony na czerwonym,
czerwony na zielonym,
czerwony na białym,
pomarańczowy na czarnym,
czarny na purpurowym.
TEMPERATURA BARWOWA (c.d.)
(c.d.)
TEMPERATURA BARWOWA
– temperatura ciała doskonale czarnego w której wysyła ono
czarnego,
promieniowanie tej samej chromatyczności, co promieniowanie
chromatyczności,
rozpatrywane. Innymi słowy, jest to obiektywna miara wrażenia
barwy danego źródła światła, np.:
• 2000 K - barwa światła świeczki,
,
• 2800 K - barwa bardzo ciepłobiała (żarówkowa),
• 3000 K - wschód i zachód słońca,
• 3200 K - barwa światła żarowego lamp studyjnych,
• 4000 K - barwa biała,
• 5000 K - barwa chłodnobiała
• 5500 K - barwa dzienna,
• 10000-15000 K - barwa czystego niebieskiego nieba
• 28000-30000 K – błyskawica.
PROMIENIOWANIE WIDZIALNE (OŚWIETLENIE)
(OŚ
Światło jest promieniowaniem widzialnym
(elektromagnetycznym)
zdolnym
do
wywoływania
bezpośrednio
wrażeń
wzrokowych.
Przyjmuje się, że promieniowanie widzialne
zawiera się w przedziale 380 ÷ 780 nm.
STRUMIEŃ ŚWIETLNY
ŚWIATŁOŚĆ
ŚWIATŁOŚĆ
Strumień
świetlny () jest to
ta część
promieniowania optycznego emitowanego przez
źródło światła, którą widzi oko ludzkie w jednostce
czasu.
Światłość (I) jest to gęstość kątowa strumienia
świetlnego źródła światła w danym kierunku.
Światłość charakteryzuje strumień świetlny w
przestrzeni, czyli ilość strumienia świetlnego
wysyłanego przez źródło światła w niewielkim kącie
bryłowym otaczającym określony kierunek.
I =/ ,
gdzie jest to kąt bryłowy, który na powierzchni kuli
o promieniu r, zakreślanej z wierzchołka tego kąta,
ogranicza pole S = r2.
Na przykład żarówka emituje oprócz promieniowania
widzialnego - widocznego dla oka, duże ilości
promieniowania podczerwonego (czyli cieplnego).
Żarówka
halogenowa, oprócz promieniowania
widzialnego emituje zarówno promieniowanie
podczerwone, jak i nadfioletowe - oba niewidoczne
dla oka.
Jednostką strumienia świetlnego jest lumen, (lm).
Jednostką światłości jest kandela, cd = lm/sr, gdzie:
sr - steradian (jednostka kąta) bryłowego.
2
2010-11-06
LUMINANCJA
NATĘŻENIE OŚ
NATĘŻENIE OŚWIETLENIA
Natężenie oświetlenia (E) jest to gęstość
powierzchniowa strumienia świetlnego padającego
na daną płaszczyznę, czyli jest to stosunek
strumienia świetlnego padającego na płaszczyznę
do pola powierzchni
E = /S.
Jednostką natężenia oświetlenia jest luks (lx),
lx = lm/m2.
Luminancja (L) jest miarą jaskrawości.
Zależy od natężenia oświetlenia na obserwowanym
obiekcie, właściwości odbiciowych powierzchni obiektu
(barwa, stopień chropowatości) oraz od jego pola
pozornej powierzchni świecącej.
Pozorna powierzchnia świecąca jest to wielkość
postrzegana przez obserwatora powierzchni płaszczyzny
świecącej uzależniona od kierunku jej obserwacji. Dla
kąta (0°) pomiędzy prostopadłą do powierzchni świecącej,
a kierunkiem obserwacji, pole pozornej powierzchni
świecącej równe jest polu powierzchni świecącej.
W miarę wzrostu kąta, pole pozornej powierzchni
świecącej zmniejsza aż do kąta 90°, kiedy wynosi zero.
Luminancja L=E/p. Jednostką luminancji jest cd/m2.
KONTRAST JASKRAWOŚCI
JASKRAWOŚ
PODSTAWOWE FUNKCJE I RODZAJE
OŚWIETLENIA
Kontrast jaskrawości (k) oznacza subiektywne
oszacowanie różnicy dwu części pola widzenia,
oglądanych równocześnie lub kolejno.
Aby praca wzrokowa była optymalna, stanowisko
pracy oraz pomieszczenie, w którym się ono
znajduje, muszą być tak oświetlone, aby
występowała wygoda widzenia, a więc:
W znaczeniu obiektywnym kontrast
najczęściej określany wzorem:
k = L1/L2,
gdzie: L1, L2 - luminancje, a L1 L2.
a) zdolność rozróżniania szczegółów jest pełna,
b) spostrzeganie jest sprawne, pozbawione
ryzyka dla człowieka,
c) spostrzeganie nie prowadzi do odczucia
pewnej przykrości, niewygody, nadmiernego
zmęczenia, a przeciwnie jest połączone z
pewną przyjemnością.
jest
RODZAJE OŚWIETLENIA
OŚ
WYGODA
WYGODA WIDZENIA
Zależy od czynników określających cechy ilościowe
i jakościowe oświetlenia oraz od wrażliwości
ludzkiej.
Oświetlenie wnętrz powinno zapewniać:
1) bezpieczeństwo ludziom przebywającym we
wnętrzu,
2) odpowiednie warunki do wykonywania zadań
wzrokowych,
3) projektowanie właściwego otoczenia świetlnego.
1) oświetlenie ogólne - równomierne oświetlenie
pewnego
obszaru bez uwzględnienia szczególnych
wymagań
dotyczących oświetlenia niektórych jego części,
2) oświetlenie miejscowe - dodatkowe oświetlenie
przedmiotu pracy wzrokowej, z uwzględnieniem
szczególnych potrzeb oświetleniowych, w celu
zwiększenia natężenia oświetlenia, uwidocznienia
szczegółów itp., załączane niezależnie od
oświetlenia,
3) oświetlenie złożone - oświetlenie składające się
z oświetlenia ogólnego i oświetlenia miejscowego.
3
2010-11-06
POZIOM NATĘŻENIA OŚWIETLENIA
Poziom natężenia oświetlenia jest związany z
potrzebą wykonywania określonej pracy wzrokowej i
zależy od:
a) stopnia trudności pracy wzrokowej,
b) wielkości pozornej szczegółu pracy wzrokowej.
O stopniu trudności pracy wzrokowej decyduje:
1) współczynnik odbicia przedmiotu pracy,
2) wielkość kontrastu jaskrawości szczegółu
przedmiotu
z jego tłem.
Dla małego współczynnik odbicia (tzn. bliższy zeru) i
kontrastu szczegółu z tłem - duży stopień trudności
pracy wzrokowej.
RÓWNOMIERNOŚĆ
RÓWNOMIERNOŚĆ OŚWIETLENIA
Równomierność
oświetlenia
(d)
na
danej
płaszczyźnie wyznacza się jako iloraz najmniejszej
zmierzonej
wartości
natężenia
oświetlenia
występującej na danej płaszczyźnie (Emin) do
średniego natężenia oświetlenia na tej płaszczyźnie
(Eśr):
d = Emin/Eśr,
gdzie: Eśr = (E1 + E2 + ...+ En)/n; n - liczba punktów
pomiarowych; E1 ÷ En - wyniki pomiarów w kolejnych
punktach pomiarowych.
POZIOM NATĘŻENIA OŚWIETLENIA (c.d.)
(c.d.)
Natężenie oświetlenia na poziomej płaszczyźnie
roboczej,
które
można
zaakceptować
w
pomieszczeniach, w których ludzie przebywają przez
długi czas, niezależnie od tego, jakie jest
wykonywane zadanie wzrokowe, powinno wynosić
200 lx.
Dla stopnia trudności pracy wzrokowej większej od
przeciętnego i dla pracowników powyżej 40 lat, należy
przyjmować poziom natężenia oświetlenia o stopień
wyższy niż poziom minimalny dopuszczalny.
Poziomy natężenia: 10; 20; 50; 75; 100; 150; 200;
300;500; 750; 1 000; 2 000; 3 000 i 5 000 lx.
RÓWNOMIERNOŚĆ
RÓWNOMIERNOŚĆ OŚWIETLENIA (c.d.)
(c.d.)
1) Dla czynności ciągłych równomierność
oświetlenia
na płaszczyźnie roboczej powinna wynosić
co najmniej 0,65,
2) dla czynności dorywczych oraz na klatkach
schodowych i korytarzach - co najmniej 0,4.
Stosunek wartości średnich natężenia oświetlenia (Eśr) na
sąsiadujących płaszczyznach roboczych o różnych funkcjach
lub na płaszczyźnie roboczej w stosunku do pozostałej
nieroboczej części pomieszczenia, lub w sąsiadujących
pomieszczeniach nie powinien przekraczać wartości 5:1.
ROZKŁAD LUMINANCJI
KRYTERIA OCENY ROZKŁADU LUMINANCJI
Otoczenie świetlne wyrażone przez rozkład
luminancji we wnętrzu jest czynnikiem wpływającym
pośrednio na jakość widzenia. Stanowi on również w
znacznym stopniu o nastroju we wnętrzu i jego
dekoracyjności.
zależą od przeznaczenia pomieszczenia i rodzaju
wykonywanej pracy. Dla pomieszczeń roboczych
wymaga się możliwie równomiernej luminancji
otoczenia.
Zaleca
się,
aby
luminancja
bezpośredniego
otoczenia
przedmiotu
pracy
wzrokowej była mniejsza od luminancji samego
przedmiotu, lecz nie mniejsza niż 1/3 tej wartości.
Rozkład luminancji określa się przez podanie
charakterystycznych dla wnętrza ilorazów luminancji
(zwanych kontrastami) wyodrębnionych pól w
bliższym
i
dalszym
otoczeniu
użytkownika
(sąsiedztwie zadania wzrokowego).
Wymagana jest znajomość luminancji ścian i sufitu
wnętrza, a także luminancji płaszczyzny roboczej i
przedmiotów na niej występujących.
Warunek ten rzadko może być spełniony, zwłaszcza
w pomieszczeniach produkcyjnych, gdzie zarówno
luminancja przedmiotu pracy może być mniejsza od
luminancji otoczenia, jak i kontrast luminancji może
być większy od 3:1.
Kontrast luminancji nie powinien być większy od 10:1.
4
2010-11-06
OLŚ
OLŚNIENIE
Olśnieniem nazywa się pewien przebieg (stan)
procesu widzenia, przy którym występuje
odczucie niewygody lub zmniejszenie zdolności
rozpoznawania przedmiotów czy jedno i drugie,
w wyniku niewłaściwego rozkładu luminancji lub
niewłaściwego
zakresu
luminancji
albo
nadmiernych kontrastów w przestrzeni lub w
czasie.
OLŚNIENIE PRZESZKADZAJĄCE
PRZESZKADZAJĄ
- zmniejszająca się zdolność widzenia na bardzo
krótki, ale zauważalny czas i bez wywoływania
uczucia przykrości.
Nadmierna ilość światła docierająca do oka ulega
rozproszeniu w ośrodkach optycznych oka, co
powoduje nakładanie się tzw. luminancji zamglenia
na prawidłowo zogniskowany obraz przedmiotu
obserwowanego.
Przykład tego rodzaju olśnienia - gdy po krótkotrwałej
obserwacji żarnika żarówki próbowalibyśmy nawlec
igłę nitką, postrzeganie tzw. „mroczków” (jest to
luminancja
zamglenia
nakładająca
się
na
obserwowany obraz).
OLŚNIENIE PRZYKRE
- wywołujące
uczucie
przykrości,
niewygody,
rozdrażnienia oraz wpływające na brak koncentracji
bez zmniejszenia zdolności widzenia. Natychmiast po
usunięciu przyczyny olśnienia niewygoda ustępuje.
Olśnienie to zależy od: luminancji poszczególnych
źródeł olśniewających, luminancji tła, na którym
znajdują się źródła, wielkości kątowych tych źródeł,
ich położenia względem obserwatora oraz ich liczby
w polu widzenia.
Przykładem takiego rodzaju olśnienia może być
obserwacja otwartej przestrzeni równomiernie
pokrytej czystym śniegiem podczas słonecznego
dnia.
OLŚNIENIE OŚLEPIAJĄCE
LEPIAJĄ
- olśnienie tak silne, że przez pewien
zauważalny czas żaden przedmiot nie może być
postrzeżony.
Jest to skrajny przypadek olśnienia
przeszkadzającego.
Zanika zdolność spostrzegania na pewien krótki,
ale zauważalny czas.
TĘTNIENIE I ZMIANY APERIODYCZNE ŚWIATŁA
RODZAJE OLŚNIENIA
- WARUNKI POWSTAWANIA
WARUNKI
1) olśnienie bezpośrednie spowodowane przez jaskrawy
przedmiot występujący w tym samym lub prawie tym samym
kierunku co przedmiot obserwowany,
2) olśnienie pośrednie spowodowane przez jaskrawy
przedmiot występujący w innym kierunku niż
przedmiot obserwowany,
3) olśnienie odbiciowe, które powoduje kierunkowe
odbicia jaskrawych przedmiotów.
Zmienny w czasie strumień świetlny wynika z częstotliwości
prądu zasilającego to źródło. Zmiany strumienia świetlnego
w rytm zmian prądu przemiennego, od wartości
minimalnej do maksymalnej, nazwano tętnieniem światła.
Wykorzystywane obecnie do ogólnych celów oświetleniowych
źródła światła są zasilane prądem przemiennym o
częstotliwości 50 Hz. Wówczas częstotliwość zmian światła
wynosząca
100 Hz jest niedostrzegalna dla naszego wzroku i widzimy to
światło w sposób ciągły.
W przypadku oświetlania stanowisk pracy z wirującymi
elementami czy źródłami wyładowczymi (świetlówki,
rtęciówki, sodówki) może wystąpić efekt stroboskopowy,
czyli pozorny bezruch tych elementów.
5
2010-11-06
PARAMETRY ŹRÓDŁA ŚWIATŁA
ŹRÓDŁA ŚWIATŁA
Skuteczność świetlna źródła światła
Skuteczność świetlna (_z) jest to stosunek strumienia
świetlnego emitowanego przez źródło światła do pobieranej
przez nie mocy. Jednostką skuteczności świetlnej jest lm/W.
Trwałość użyteczna
Trwałość użyteczna jest określana czasem świecenia źródła
światła do chwili, kiedy wartość jego strumienia świetlnego
zmniejszy się o 20 ÷ 30% w stosunku do wartości
początkowej.
Barwa światła i oddawanie barw
Wygląd określonego przedmiotu może ulegać zmianom w
warunkach oświetlania różnymi typami źródeł światła. Ważny
jest dobór odpowiedniego stopnia oddawania barw do
danego rodzaju pracy. Właściwości oddawania barw przez
źródła światła charakteryzuje się tzw. wskaźnikiem
oddawania barw (Ra).
WYMAGANIA ODDAWANIA BARWY
W zależności od wykonywanych czynności zaleca się
stosowanie źródeł światła o wskaźniku oddawania barw Ra:
a) bardzo dużym, Ra 90, dla stanowisk pracy, na których
rozróżnianie barw ma zasadnicze znaczenie, jak np. kontrola
barwy, przemysł tekstylny i poligraficzny, sklepy,
b) dużym, 90 Ra 80 - biura, przemysł tekstylny,
precyzyjny, w salach szkolnych i wykładowych,
c) średnim oraz ewentualnie małym, 80 Ra 40, inne prace,
jak np. walcownie, kuźnie, magazyny, kotłownie, odlewnie,
młyny oraz wszędzie tam, gdzie rozróżnianie barw nie ma
zasadniczego lub istotnego znaczenia.
KRYTERIA PRZY PROJEKTOWANIU OŚWIETLENIA
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
ODDAWANIE
ODDAWANIE BARW
Ra - miara stopnia zgodności wrażenia barwy
przedmiotu
oświetlonego danym źródłem światła
z wrażeniem barwy tego samego przedmiotu
oświetlonego odniesionym źródłem światła w
określonych warunkach.
Maksymalna możliwa wartość tego wskaźnika
wynosi 100. Przyjmuje się ją dla światła dziennego i
większości źródeł żarowych.
Wartości zbliżone do 100 charakteryzują najlepsze
właściwości oddawania barw.
WYMAGANIA - TEMPERATURA BARWOWA
Wraz
ze
zwiększaniem
wartości
średniej
wymaganego natężenia oświetlenia powinna
wzrastać temperatura barwowa stosowanego
źródła światła.
a) Dla poziomów natężenia oświetlenia poniżej 300 lx
temperatura barwowa powinna być niższa od
3300 K co odpowiada ciepłobiałej barwie światła.
b) Dla poziomów 300 ÷ 750 lx temperatura barwowa
powinna zawierać się w przedziale 3 300 ÷
5000 K, co odpowiada neutralnej barwie światła.
c) Dla poziomów natężenia powyżej 750 lx
temperatur barwowa powinna być wyższa od 5
000 K, co odpowiada dziennej barwie światła.
Wymagania oświetleniowe na stanowiskach
obróbki i przetwarzania metali
otoczenie świetlne,
rozkład luminancji,
natężenie oświetlenia,
olśnienie,
oświetlenie kierunkowe,
aspekty barwne,
migotanie strumienia świetlnego i efekt stroboskopowy,
współczynnik utrzymania oraz względy energetyczne.
6
2010-11-06
TECHNIKA ŚWIETLNA - TERMINOLOGIA
– zadanie wzrokowe: zbiór elementów decydujących
o postrzeganiu podczas wykonywania pracy, jak:
wymiary przedmiotu, jego luminancja, kontrast
z tłem i czas trwania,
– obszar zadania wzrokowego: fragment miejsca
pracy, w którym jest wykonywane zadanie
wzrokowe. W przypadku miejsc, których rozmiar
i/lub lokalizacja obszaru zadania wzrokowego nie
jest znana, za obszar zadania wzrokowego należy
przyjąć obszar, w którym zadanie to może być
wykonywane,
Luminancję powierzchni określa się za pomocą
współczynnika odbicia i natężenia oświetlenia na tej
powierzchni.
odbicia
– obszar bezpośredniego otoczenia: obszar o szerokości
co najmniej 0,5 m, otaczający obszar zadania
wzrokowego będący w zasięgu pola widzenia,
– eksploatacyjne natężenie oświetlenia (Em): najniższa
wartość średniego natężenia oświetlenia, która powinna
być utrzymana na określonej powierzchni;
średnie natężenie oświetlenia zalecane do utrzymania
podczas użytkowania oświetlenia.
WYMAGANE WARTOŚCI NATĘŻENIA OŚWIETLENIA
W POLU ZADANIA WZROKOWEGO
ROZKŁAD LUMINANCJI
Zakresy współczynników
powierzchni we wnętrzach:
TECHNIKA ŚWIETLNA - TERMINOLOGIA (c.d.)
(c.d.)
głównych
sufit 0,6 ÷0,9;
ściany 0,3 ÷0,8;
podłoga 0,1 ÷0,5.
płaszczyzny 0,2 ÷ 0,6.
POZIOM NATĘŻENIA
Projektant oświetlenia może zwiększyć poziom natężenia o
co najmniej jeden stopień (wg skali wartości natężeń
oświetlenia) w następujących sytuacjach, odbiegających od
warunków normalnych, gdy:
• wykonywana praca wzrokowa jest skrajnie trudna,
• naprawianie popełnionych błędów jest bardzo kosztowne,
• zwiększona dokładność lub wyższa wydajność ma
szczególnie duże znaczenie,
• zdolność widzenia jest gorsza niż normalna,
• przedmioty pracy wzrokowej mają wyjątkowo małe
rozmiary lub małą wartość kontrastu,
• określone czynności mają być wykonywane w wyjątkowo
długim czasie.
Przyjęto, że wymagane natężenie oświetlenia w celu
dostrzeżenia rysów ludzkiej twarzy w normalnych
warunkach oświetleniowych, powinno być nie mniejsze
niż 20 lx. Jest to najniższa wartość w przyjętej w tej
normie skali stopniowania natężenia oświetlenia:
20 - 30 - 50 - 75 - 100 - 150 - 200 - 300 -500 - 750
1 000 - 1 500 - 2 000 - 3 000 -5 000 lx.
Zastosowana krotność tej skali, o wartości około 1,5
przedstawia
najmniejszą
istotną
różnicę
w
subiektywnym poziomie natężenia oświetlenia.
OCHRONA PRZED OLŚNIENIEM
W celu unikania olśnienia od źródeł światła oraz opraw
oświetleniowych należy stosować odpowiednie elementy
konstrukcyjne opraw lub przesłaniać okna żaluzjami. W
przypadku zastosowania źródeł światła o wartości
luminancji zawartej w przedziale:
a) 20 ÷ 50 kcd/m2 minimalny kąt ochrony opraw
oświetleniowych powinien wynosić 15°,
b) z przedziału 50 ÷ 500 kcd/m2 – kąt ten powinien być
równy 20°,
c) w przypadku luminancji ≥ 500 kcd/m2 – 30°.
7
2010-11-06
OLŚNIENIE DEKONTRASTUJĄCE
I ODBICIOWE
PRZYKŁADOWA TABLICA Z WYMAGANIAMI
OŚWIETLENIOWYMI DLA POMIESZCZEŃ
BIUROWYCH
Do środków, które mogą zapobiegać lub ograniczać
powstanie olśnienia dekontrastującego i odbiciowego
zalicza się:
• właściwie rozmieszczanie opraw oświetleniowych
i stanowisk pracy,
• preferowanie matowych powierzchni,
• ograniczanie luminancji opraw,
• zwiększanie powierzchni świecących opraw,
• malowanie na jasno sufitów i ścian.
STANOWISKA PRACY
TANOWISKA
WYPOSAŻONE
WYPOSAŻONE W MONITORY
W projekcie, powinno się także uwzględnić wszystkie
zadania, jakie mogą być wykonywane na tych
stanowiskach, np. czytanie z ekranu, czytanie drukowanego
tekstu, pisanie na papierze, praca z klawiaturą.
Ekran monitora, a w pewnych przypadkach także
klawiatura mogą być źródłem olśnienia przeszkadzającego
i przykrego w wyniku odbicia padającego na nie światła.
OŚWIETLENIE ŚWIATŁEM NATURALNYM
W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek
powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić
co najmniej 1:8. Charakterystyka oświetlenia stanowisk pracy
światłem naturalnym musi uwzględniać:
a) zmienność w czasie natężenia światła naturalnego;
b) nieregularność zmian natężenia światła;
c) wpływ warunków eksploatacji obiektu na natężenie światła.
Za wartość eksploatacyjnego natężenia oświetlenia (Em) na
stanowisku z monitorem ekranowym przyjęto 500 lx.
Natężenie oświetlenia naturalnego we wnętrzu budynku jest
funkcją natężenia oświetlenia na zewnątrz budynku i ulega
ciągłym zmianom, zależnie od pory dnia i roku oraz od
warunków atmosferycznych.
WSPÓLCZYNNIK OŚWIETLENIA DZIENNEGO
Strefy oświetleniowe
Miernikiem natężenia oświetlenia dziennego wnętrza jest stosunek
(e) natężenia oświetlenia w danym punkcie bądź średniego w całym
pomieszczeniu (Ew ) do równoczesnego natężenia na zewnątrz na
otwartej płaszczyźnie poziomej (Ez).
e = Ew/Ez
Współczynnik ten jest stały i nie zależy od wahań natężenia
oświetlenia. Rozkład współczynników oświetlenia dziennego we
wnętrzach jest zróżnicowany i zależy od warunków pracy na
poszczególnych stanowiskach roboczych.
Dla oświetlenia bocznego wartość współczynnika
oświetlenia dziennego maleje w miarę oddalania się od
otworów okiennych. Każde pomieszczenie można
podzielić na dwie strefy:
1) strefa I, w której w zasadzie oświetlenie naturalne jest
dostateczne (wartość współczynnika oświetlenia
mieści się w granicach normy),
2) strefa II, w której wartość współczynnika oświetleni
nie odpowiada wymaganiom normy i jest potrzebne
uzupełnienie natężenie światła. W strefie II można
umieścić świetliki oraz oświetlenie sztuczne.
8
2010-11-06
BARWA OTOCZENIA
Bardzo ważne jest stworzenie odpowiedniego nastroju i
utrzymaniu dobrego samopoczucia pracowników.
Operując odpowiednio barwą, która jak wiadomo
wpływa na psychikę i jakość pracy.
PRZYKŁADOWE ZESTAWIENIA BARW DLA BIURA
biały sufit, błękitne ściany oraz zielona podłoga
Pomieszczenia powinny być pomalowane tak, aby
przyciągały swoim wyglądem, sprawiały, że pracownik
chętnie tu przychodzi.
Zadaniem projektanta (architekta) jest odpowiednie
dobranie kolorów sufitu, ścian i podłogi, w taki sposób
by tworzyły przyjazny nastrój.
PRZYKŁADOWE ZESTAWIENIA BARW DLA BIURA
EFEKTYWNOŚĆ
jasnożółty sufit, pomarańczowe ściany i zielona podłoga
Prawidłowe
oświetlenie
stanowiska
pracy jest
najistotniejszym elementem umożliwiającym osiągnięcie
właściwej efektywności pracownika.
Obok nieodpowiedniej intensywności oświetlenia,
nierównomierność rozmieszczenia oświetlenia jest
najczęstszym błędem, powodującym konieczność
dostosowania szerokości źrenicy do zmieniającego się
natężenia oświetlenia, co w rezultacie prowadzi do
szybko narastającego zmęczenia mięśni ocznych i
obniżenia ostrości widzenia.
BARWA - EMOCJE
Barwy wywołują reakcje emocjonalne, np.:
1)
2)
3)
4)
5)
ożywienie i podniecenie – kolor czerwony,
poczucie bezpieczeństwa i wygody – kolor niebieski,
niepokój - kolor pomarańczowy,
przygnębienie i zniechęcenie - kolor brązowy,
wesołość - kolor żółty.
BARWA - ROZRÓŻNIANIE FUNKCJI
Barwy zostały wykorzystane do rozróżniania funkcji
wielu elementów stanowiska pracy przez przyciąganie
uwagi i zwrócenie jej na ich rolę i zagrożenie, np.:
a) niebezpieczeństwo sygnalizowane jest barwą
czerwoną,
b) zwrócenie uwagi na możliwość upadku lub urazu –
żółtą,
c) przejście lub transport - czarną i białą,
d) części wystające - czarną i pomarańczową.
9
2010-11-06
BARWA - CZYTELNOŚĆ
SŁABE OŚWIETLENIE STANOWISKA PRACY
Barwy przez stwarzanie kontrastu pozwalają człowiekowi
na identyfikację przedmiotów i powierzchni, zwracają
uwagę i wywołują określone stany psychiczne.
Barwy są niezwykle istotne dla zapewnienia odpowiedniej
czytelności napisów.
Najlepszą czytelność ma niebieski napis na białym tle, a
przy innych kolejno wymienianych kombinacjach coraz
bardziej zmniejsza się czytelność: czarny na żółtym,
zielony na białym, czarny na białym, zielony na
czerwonym, czerwony na zielonym, czerwony na białym,
pomarańczowy na czarnym, czarny na purpurowym.
1) wymaga wzmożonego wysiłku,
2) stwarza poczucie jednostajności,
3) wywołuje stan melancholii, przygnębienia, apatii,
4) jest bardzo częstą przyczyną wypadków w miejscu
pracy,
5) może być powodem wzrostu ciężkości pracy, gdyż
pracownicy są zmuszeni do powtarzania czynności
w celu usunięcia błędów popełnionych z powodu
złego oświetlenia.
6) zwiększa uczucie senności i znużenia,
7) pogarsza samopoczucie pracownika i zmniejsza
wydajność jego pracy.
ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKÓW OŚWIETLENIA NATURALNEGO
OD PRZEZNACZENIA POMIESZCZENIA
Przeznaczenie
pomieszczenia
Minimalna wartość
wymaganego współczynnika
oświetlenia dziennego przy
oświetleniu
Górnym e śr
%
Pomieszczenia
3
administracyjno (90-1500Lx)
-biurowe, sale
wykładowe, sale
ćwiczeń
Równomierność
oświetlenia
Bocznym e śr
%
1
(30-500Lx)
0,3
10
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)