Etyka prawnicza - wykład , 8 .12 .2011 r. SPRAWIEDLIWOŚĆ A PRAWO geneza pojęcia „sprawiedliwość”: greka: dike - dikaios - dikaiosyne
łacina, rzym.: ius, iure, iustitia, lex ujęcie polskie: sprawiedliwy jako prawem wiedziony, wiedzą prawa czyniony, z mocy prawa wywodzony
są to pojęcia wieloznaczne, budzące wiele konfliktów (bezprawie a sprawiedliwość, prawo sprawiedliwe a prawo niesprawiedliwe)
historia pojęcia „ sprawiedliwość ” : Arystotele s: „ To, co sprawiedliwe, jest tedy tym, co zgodne z prawem i ze słusznością, to zaś, co niesprawiedliwe, jest tym, co niezgodne z prawem i ze słusznością” Etyka Nikomachejska, Arystoteles ; sprawiedliwość i dzielność jako dwie strony tej samej cnoty; podobnie, stronami tej samej „niecnoty” są niesprawiedliwość i niegodziwość;
podział na sprawiedliwość dystrybutywną i retrybutywną:
sprawiedliwość dystrybutywna - rozdzielająca np. zaszczyty
sprawiedliwość retrybutywną - wyrównuje zobowiązania między ludźmi, mogą one powstawać zależnie od ich woli albo niezależnie od niej
Platon powraca do pojęcia dike i uznaje, że sprawiedliwość polegać ma na tym, że każdy robi to i tylko to, do czego został wyznaczony przez naturę; niesprawiedliwość jawi się zawsze tam, gdzie jednostka wykroczy poza swoją naturę
dysonans między ujęciem Platona a ujęciem średniowiecznym (św. Paweł, św. Augustyn - „ We wnętrzu człowieka prawda mieszka ”, św. Tomasz - prawo niesprawiedliwe nie przestaje być prawem, ale jest prawem gorszym)
Wilhelm Ockham sprawiedliwe jest to, czego Bóg chce a nie jest tak, że to, czego Bóg chce, jest sprawiedliwe; takie ujęcie toruje drogę pozytywizmowi prawniczemu /sprawiedliwe jest to, czego chce ustawodawca/ ; dobry prawnik, to prawnik biegły, precyzyjny, sprawny formalnie; moralność nie jest potrzebna do interpretacji prawa nowożytność Hobbes sprawiedliwość jako umowa, reguły gry w realizacji interesów; Hobbes nazywany jest ojcem etyki nowożytnej Hume sprawiedliwość przeciwstawiana jest cnotom naturalnym (życzliwości), ma znaczenie utylitarne dla społeczeństwa, kojarzy życzliwość z dobrem ogółu; prawo powinno wyrażać sprawiedliwość ładu moralnego Kant sensu largo sprawiedliwość utożsamiana jest z moralnością, sensu stricto - z prawem pozytywnym; moralność przeciwstawia postępowaniu motywowanemu skłonnościami, uczuciami; mieści się w nurcie ujmującym sprawiedliwość jako umowę; sprawiedliwość ma wymiar moralny oraz legalny i najlepiej byłoby, by to, co moralne, znalazło swój wyraz w tym, co legalne; postępowanie motywowane obowiązkiem, to postępowanie moralne, zaś postępowanie zgodne z obowiązkiem, to postępowanie legalne
(…)
… jej stosowania
„Niedoskonała sprawiedliwość bez miłosierdzia nie jest sprawiedliwością” Ch. Perelman
sprawiedliwość formalna albo abstrakcyjna, jako zasada działania, w myśl której osoby należące do tej samej kategorii istotnej powinny być traktowane jednakowo
podział sprawiedliwości wg Kazimierza Ajdukiewicza:
SPRAWIEDLIWOŚĆ LEGALNA
→ LITERALNA
→ ZGODNA Z DUCHEM PRAWA
SPRAWIEDLIWOŚĆ MORALNA
→ ZASADA ZAPŁATY…
… całkowicie formalna
przejaw libertynizmu
najlepsze państwo, to takie, które chroni życie, wolność i własność - koncepcja „państwa minimalnego”
sprawiedliwy jest ten, który uczciwie, bez przemocy, sprawiedliwie wchodzi w posiadanie dóbr, w ten sam sposób uczestniczy w obrocie nimi i dochodzi swych praw
ZASADA BEZSTRONNOŚCI vide wykład z 1.12
nie wyklucza związku interesu zawodowego z publicznym /np. jeśli urzędnik otrzyma wniosek o zamontowanie oświetleni na ulicy L., a tak się składa, że także jego córka wraca wieczorem tą ulicą, to w tym momencie jego interes osobisty jest zgodny z interesem publicznym/
wyklucza: - konflikt interesów ERGO nie wyklucza związku interesów
- nepotyzm i kolesiostwo
- naciski polityczne, religijne i biznesowe
interes osobisty nie oznacza prywaty a samego interesu nie należy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)