To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SPOŁECZEŃSTWO WSPÓŁCZESNE - pojęcie nowoczesności Socjologia jest od początku nauką o społeczeństwie nowoczesnym. Powstała przecież, jak pamiętamy, jako intelektualna odpowiedź na przełomowe doświadczenie odejścia w przeszłość formacji tradycyjnej i narodzenia się nowego ładu społecznego w Europie Zachodniej końca XVIII i początku XIX wieku. Jej osiągnięcia klasyczne wiążą się z okresem triumfującej nowoczesności zachodnioeuropejskiej i amerykańskiej w wieku XIX i początkach wieku XX. Z początku ograniczona w ten sposób terytorialnie i kulturowo i uzupełniana jedynie przez antropologię społeczną badającą społeczności prenowoczesne, socjologia staje się coraz wyraźniej nauką o całym społeczeństwie ludzkim, w miarę jak w wyniku procesu globalizacji większość społeczeństw przejmuje wzory zachodniej nowoczesności. Jej przedmiot dostosował się jakby do perspektywy naszej nauki. Są dwa sposoby definiowania nowoczesności: historyczny i analityczny. Historyczne pojęcie nowoczesności, którego użyliśmy powyżej, odwołuje się do miejsca i daty pojawienia się nowej formacji społecznej. Analityczne pojęcie nowoczesności zawiera katalog istotnych, konstytutywnych cech tej odmiany porządku społecznego. Akcent na to drugie podejście prowadzi do koncepcji „wielu nowoczesnościʺ (multiple modernities) rozwijanej w ostatnich latach przez Shmuela Eisenstadta, Bjórna Wittrocka 1 i kilku innych badaczy, którzy odnajdują w pełni rozwinięte aspekty nowoczesności w innych częściach świata niż Europa i znacznie wcześniej niż ostatnie stulecia, dowodząc istnienia wielu scenariuszy dochodzenia do społeczeństwa nowoczesnego, różnych od unikalnego scenariusza „zachodniegoʺ. Niektórzy badacze poszukujący historycznych korzeni nowoczesności lokują jej narodziny w wersji „zachodniejʺ już w XVI wieku (np. amerykański teoretyk tzw. „systemu światowegoʺ Immanuel Wallerstein), inni w XVII wieku (np. brytyjski socjolog Anthony Giddens), inni jeszcze później, ale panuje zgoda co do tego, że momentem przełomowym stały się trzy Wielkie Rewolucje. Wojna secesyjna i konstytucyjna rewolucja amerykańska oraz Wielka Rewolucja Francuska zbudowały polityczne i instytucjonalne ramy nowoczesności: demokrację konstytucyjną, ideę rządów prawa i zasadę suwerenności państw narodowych. Rewolucja przemysłowa w Anglii stworzyła natomiast fundamenty ekonomiczne: nowy sposób wytwarzania ‐ masową produkcję przemysłową angażującą wolnych pracowników najemnych zamieszkałych w miastach, co rodziło nowy sposób i styl życia ‐ industrializm i urbanizm, a także nowy reżim ekonomiczny ‐ kapitalizm ‐ oparty na swoistych formach przywłaszczania i dystrybucji dóbr. Dla socjologa ciekawsza od historycznej jest jednak analityczna charakterystyka nowoczesności. Co jest specyficznego w tym systemie życia społecznego, który trwa już kilka stuleci, rozszerza się coraz bardziej w świecie, i wbrew proroctwom postmodernistów daleki jest od wyczerpania swojej dynamiki? Pierwszy zestaw cech nowoczesności sporządził twórca socjologii Auguste Comte. Włączył do niego: a) koncentrację siły roboczej w centrach miejskich, b) organizację pracy zorientowaną na efektywność i zysk, c) zastosowanie nauki i technologii w procesach produkcyjnych, d) pojawienie się jawnego lub utajonego antagonizmu między pracodawcami i pracownikami, e) rosnące kontrasty i nierówności społeczne, f) system ekonomiczny oparty na indywidualnej przedsiębiorczości i wolnej konkurencji. Już tutaj widać wyraźnie akcent na aspekty ekonomiczne; to nowy reżi
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)