Sokratycy mniejsi Krąg sokratyków i szkoły sokratyczne mniejsze Żaden filozof przed i po Sokratesie nie miał tak wielu bezpośrednich uczniów i o takim bogactwie orientacji, jakie wykazywali ci, którzy ukształtowali się pod wpływem jego nauczania. Diogenes Laertios wymienia siedmiu najbardziej reprezentatywnych i znakomitych uczniów Sokratesa: Ksenofonta , Aischinesa , Antystenesa , Arystypa , Euklidesa , Fedona i Platona . Jeśli wyłączyć dwóch pierwszych (Ksenofont z Aten był historykiem, a Aischines ze Sfettos - literatem), każdy z pozostałych pięciu założył szkołę filozoficzną, czując się jednocześnie spadkobiercą Sokratesa.
Antystenes i założenie szkoły cynickiej Antystenes pochodził z Aten, ale jego matka pochodziła z Tracji - był zatem na pół barbarzyńcą, co nie pozostaje bez znaczenia dla podstaw praktycznych i teoretycznych jego systemu. Wszystkie próby ustalenia dokładnej chronologii jego życia są niepewne - żył na przełomie V i IV wieku przed Chrystusem. Najpierw był uczniem Gorgiasza i obracał się w kołach sofistów, w wieku dość podeszłym został uczniem Sokratesa. Diogenes Laertios przypisuje mu pokaźną liczbę dzieł, wszystkie zaginęły.
Był najwybitniejszą postacią wśród sokratyków mniejszych , potrafił na nowo przemyśleć i ożywić podstawowy aspekt sokratyzmu. W sokratejskiej hermie o dwóch twarzach reprezentuje Antystenes twarz przeciwną twarzy Platona - pomiędzy jednym i drugim bardzo szybko pojawiła się niemal otwarta wrogość. Antystenes podziwiał u Sokratesa jego całkowitą wolność, pojął sokratyzm jako podstawowe orędzie wolności i wyzwolenia (sens egzystencjalny).
Przyjął sokratejską doktrynę o psyche i uznał, że jest to temat już oczywisty, nie wymagający dalszych rozważań. Przejął też podstawowe tezy sokratejskiego intelektualizmu, ale pozbawił je znaczenia teoretycznego. Utożsamiając cnotę z wiedzą, uznał, że „cnota wystarcza do szczęścia”, „cnoty można się nauczyć”, a raz ją zdobywszy - niepodobna utracić. Prezentował jednak negatywną postawę w stosunku do nauki - taka logika Antystenesa ma na celu ograniczenie do koniecznego minimum tego, co wiedzieć trzeba.
Antystenes prezentował starożytną wersję nominalizmu - przeciwstawiał się platońskiej nauce o ideach . Twierdził, że początkiem nauki jest badanie treści wyrazów, w czym przyznawał rację sofistom przed Sokratesem.
Tajemnica wolności człowieka leży, według Antystenesa, w nim samym, w jego duszy, a polega na samowystarczalności, na byciu niezależnym od rzeczy i innych ludzi, na niepotrzebowaniu niczego . Antystenes nie widział żadnego poniżającego zajęcia na świecie, górną granicę jego wydatków wyznaczały najbardziej podstawowe potrzeby. Kto zadowolony jest z tego, co ma, nie pożąda tego, co mają inni, wręcz przeciwnie - jest hojny. Za najwspanialszą właściwość swojego bogactwa uważał czas wolny, z którym mógł zrobić, co tylko chciał.
(…)
… - w jej przezwyciężeniu.
Megarejczycy poświęcali wiele miejsca w swoich spekulacjach erystyce i dialektyce - na tę drogę wszedł sam Euklides. Jego metoda polegała na zbijaniu konkluzji adwersarza i sprowadzania ich do absurdu (metoda ta pochodziła od Zenona z Elei). Bardzo prawdopodobne, że Euklides przypisywał dialektyce charakter etyczny - oczyszczenie mniemania przeciwników z ciemności błędu miało odniesienia zarówno…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)