Wykład 3. Różnice między miastem a wsią.
Typowe różnice między miastem a wsią- model Sorokina i Zimmermana. Podręcznik wydany w 1929 roku, Princples of Rural-Urban Sociology.
Różnice zawodowe.
Wieś - zajęcia związane z rolnictwem - zbieranie i uprawa roślin, hodowla zwierząt. (czy te zajęcia można nadal przypisać mieszkańcom wsi)
Miasto - wiele różnych zawodów, przejawy bardziej zaawansowanego podziału pracy.
2. Różnice znaczenia środowiska naturalnego. Mieszkańcy wsi żyją bliżej natury, praca wymaga kontaktu z fauną i florą, rolnik odczuwa bezpośrednio wpływ klimatu, słońca, wody, itp.
Mieszkaniec miasta jest od tego odseparowany murami, sztucznym środowiskiem wytworzonym przez człowieka. Znaczenie tych różnic narasta wraz z rozwojem miast. Budowane były pod dyktando monarchów, miały regularną sieć ulic. 3. Różnice rozmiarów społeczności. Charakter zajęć rolniczych utrudniał koncentrację ludności. Rolnik musiał mieszkać blisko uprawianej ziemi. Nie da się zajmować rolnictwem mieszkając 100 km od pola czy zagrody. Negatywna korelacja między wielkością społeczności a procentem ludności zatrudnionej w rolnictwie. Gdy wielkość społeczności przekraczała kilkuset mieszkańców, spadał odsetek rolników. Wielkość miejscowości bywa używana jako kryterium podziału na miasto i wieś. 200, 500, 1000, 2000, 2500, 8000 mieszkańców to wielkość graniczna oddzielająca miasto od wsi. Ludność rolnicza żyje w rozproszeniu w pojedynczych gospodarstwach lub w niewielkich skupiskach. Ludność wielkich społeczności posiada niewielki odsetek ludności rolniczej. 4. Różnice w gęstości zaludnienia. Wiejski charakter społeczności oznacza mniejszą gęstość zaludnienia. Rolnik potrzebuje ziemi. Rodziny i gospodarstwa domowe w miastach są mniej odseparowane od innych rodzin i gospodarstw domowych. Miasto oznacza większą gęstość, zatłoczenie na niewielkiej powierzchni. 5. Różnice w homogeniczności i heterogeniczności mieszkańców.
Ludność społeczności wiejskich jest bardziej homogeniczna pod względem cech społeczno-psychicznych niż ludność społeczności miejskich.
Jakie cechy: język, wierzenia, opinie, wzory zachowań. Miasto = koegzystencja różnorodności.
Miasto jest domem dla kontrastujących ze sobą osobowości ludzkich. Ludność miejska rekrutuje się w znacznym stopniu z przybyszów, wieś z tubylców. Wieś kształtuje osobowości bardziej przeciętne i zuniformizowane.
Mieszkańcy miasta pochodzą z najbardziej odległych
regionów, kontynentów, kultur i żyją i pracują obok siebie. Na wsi występuje to dużo rzadziej. Rolnicy stanowią klasę bardziej homogeniczną, zamkniętą przed dopływem przedstawicieli innych zawodów. 6. Odmienny system stratyfikacji społecznej - populacje wiejskie są mniej uwarstwione niż miejskie.
(…)
…, kontynentów, kultur i żyją i pracują obok siebie. Na wsi występuje to dużo rzadziej. Rolnicy stanowią klasę bardziej homogeniczną, zamkniętą przed dopływem przedstawicieli innych zawodów. 6. Odmienny system stratyfikacji społecznej - populacje wiejskie są mniej uwarstwione niż miejskie.
7. Mniejsza ruchliwość społeczna.
8. Mniejsza ruchliwość przestrzenna.
9. Odmienny charakter stosunków społecznych - mniejsza liczba i częstotliwość rozmaitych stosunków społecznych, bardziej osobisty i bezpośredni charakter tych stosunków.
Biegun wiejskości - małe gminy, niewielka gęstość zaludnienia, przewaga zajęć rolniczych, bliskość przyrody, homogeniczność ludności, niewielka stratyfikacja i ruchliwość społeczna, przewaga osobowych i nieformalnych więzi społecznych.
Biegun miejskości - wielkie jednostki osadnicze, duża gęstość zaludnienia, zróżnicowanie zawodowe, oddalenie od przyrody, heterogeniczność, silna stratyfikacja i ruchliwość społeczna, formalne, wtórne więzi społeczne. Takie ujęcie podkreśla przeciwieństwa, pomijając związki.
W społeczeństwie przemysłowym taki podział traci sens. Pojęcie "miasta" i "wsi" przekształca się w idealizację. Zastępuje je continuum wieś-miasto.
Fazy relacji miasto-wieś:
Ok…
… życia społecznego, która odporna jest na wszelkie trudności ekonomiczne i społeczne. Źródła tej odporności tkwią w bliskich związkach z przyrodą i rodzinnych formach gospodarowania.
Nawiązanie do popularnej w socjologii koncepcji grup pierwotnych. Co stanowi elementy składowe tej grupy?
rodziny prowadzące gospodarstwa rolne, wykazujące silną więź społeczną, integrującą wszystkich członków,
więź…
… społeczna obejmująca tradycyjne i nowoczesne formy integracji społeczności wiejskich,
świadomość społeczna chłopstwa- kształtująca się świadomość własnych interesów chłopstwa, odrębność kulturowa tej kategorii społeczno-zawodowej. Grabski nie przywiązywał dużej wagi do form zróżnicowania społecznego i ekonomicznego w środowisku wiejskim. Rytm życia wiejskiego niweluje te różnice. Procesy uśredniania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)