ZRÓŻNICOWANIE JĘZYKA NARODOWEGO. Zróżn icowanie języka narodowego jest następstwem uwarunkowanego historycznie społecznego i kulturowego zróżnicowania grupy ludnościowej posługującej się danym językiem, oraz okoliczności, różnic i celów, dla których dana grupa posługuje się konkretnym rodzajem języka narodowego.
W polskim języku narodowym (inaczej: etnicznym) możemy wyróżnić następujące jego podtypy:
- język ogólny (ogólna odmiana kulturowa języka narodowego), którym posługują się wszystkie ośrodki administracyjne, polityczne, oświatowe, kulturalne, oddziałujące na przeznaczone do tego grupy społeczne.
- języki regionalne i środowiskowe , które są silnie zróżnicowane terytorialnie (geograficznie) Język ogólny będąc najbardziej reprezentatywną formą języka narodowego, wspólną dla wszystkich wykształconych Polaków góruje on nad środowiskowymi i regionalnymi odmianami języka dzięki poziomowi wyrobienia, pełną komunikatywnością i zakresem funkcjonowania w różnych dziedzinach życia społecznego. Język narodowy nacechowany jest większym bogactwem leksyku, czyli zasobu słownictwa, przez co wzrasta poziom jego komunikatywności i zdolności opisywania zjawisk abstrakcyjnych.
Istnieją również języki terytorialne (regionalne). Wśród nich wyróżniamy następujące rodzaje:
- dialekty i ich odmiany podstawowe, czyli gwary ludowe (gwary wiejskie, chłopskie, młodzieżowe, zawodowe, gwary różnorodnych grup społecznych, wyodrębnianych na zasadzie przedmiotu zainteresowania danej grupy). Różnią się one między sobą głównie wymową, fleksją i słownictwem, które różnicują je od języka ogólnego.
- języki środowiskowe (odmiany lub gwary środowiskowe, z wyjątkiem niektórych języków specjalnych, służących odizolowaniu się ich użytkowników od reszty społeczeństwa, jak język więzienny [grypsera] czy złodziejski [kmina] - różnią się znacznie mniej od języka ogólnego, niż odmiany terytorialne języka narodowego). Najbliższe im są gwary miejskie, które rozwijają się w połączeniu z językiem regionalnym i ogólnym oraz językiem zawodowym (który wyodrębnia się wyspecjalizowanym słownictwem profesjonalnym).
Współcześnie występuje tendencja do cofania się zróżnicowania języka w kryterium terytorialnym. Wzrasta natomiast zróżnicowanie języka w kryterium środowiskowym, a to ze względu na postępujące specjalizacje zawodowe, rozwój technologiczny, wpływ powszechności internetu itd.
Język ogólny można podzielić nie tylko ze względu na miejsce użytkowania, ale także na sposób jego realizacji podczas użytkowania, i tak język ogólny dzielimy ze względu na sposób jego użytkowania na:
- odmianę pisaną, czyl język literacki (przyp. red. z pewnością nie tylko ten)
(…)
… w nauce językoznawstwa. Otóż, jak wiemy - ze względu na obszar opisu naukowego dzieli się ono na językoznawstwo wewnętrzne i zewnętrzne. Leksykologia zewnętrzna będzie zatem mieściła się w ramach językoznawstwa zewnętrznego. Leksykolgia wewnętrzna zajmuje się semantyką leksykalną i frazeologią, czyli relacjami między jednostkami leksykalnymi i leksemami. Natomiast jej zewnętrzna odmiana bada relacje…
… zamieszkujących dany region. Leksemy takie noszą miano regionalizmów, które dzielimy na:
regionalizmy fonetyczne - część z nich to zleksykalizowane oboczności, jak np. warszawskie profesor, ale doktór i krakowskie profesór, ale doktor.
regionalizmy gramatyczne - związane między innymi z istnieniem rzeczowników oburodzajowych typu ten gardziel (poznańskie) i ta gardziel (krakowskie) ; ta rodzynka (warszawskie) i ten rodzynek (krakowskie)
regionalizmy składniowe - np. wziąć się za coś (warszawskie) i wziąć się do czegoś (krakowskie) ; krakowskie i częste użycie: sobie, np. pomieszałem sobie strony świata i warszawskie: pomieszały mi się strony świata.
regionalizmy słowotwórcze - np. krakowskie: okąpać się, wystarczy i warszawskie: wykąpać się, starczy
regionalizmy leksykalne - związane ze światem fauny i flory…
… społecznych (kryterium różnicujące środowiskowe). W odmianie starannej (mówionej lub pisanej) można wyróżnić rozmaite style funkcjonalne. Odmiana swobodna istnieje właściwie tylko w postaci mówionej (wątpliwości budzi język internetu, smsów, gier komputerowych)
LEKSYKOLOGIA ZEWNĘTRZNA: SŁOWNIK A SPOŁECZEŃSTWO
Leksykologia:
-wewnętrzna: semantyka i frazeologia (oraz niektórzy uważają, że statystyka leksykalna…
… tworzą leksyk nacechowany społecznie.
NORMA LEKSYKALNA A KULTURA. TABU I EUFEMIZM.
W społecznym funkcjonowaniu normy językowej występują dwa aspekty związane z dyspozycją co do realizacji języka:
- wzmocnienie nakazu mówienia w określony sposób
- wzmocnienie zakazu mówienia w określony sposób
Norma kulturalna charakteryzuje się podkreśleniem zakazu mówienia w sposób niezgodny z normą. Zakaz ten odnosi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)