To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SANACJA Rządy sanacji - potoczna nazwa rządów sprawowanych w Polsce w latach 1926-1939 przez marszałka Józefa Piłsudskiego i jego następców. Charakteryzowały się ograniczeniem demokracji i swobód obywatelskich i autorytarnymi metodami sprawowania władzy.
Geneza rządów sanacji Polityczna niestabilność Polski, częste zmiany rządów, korupcja polityczna i prywata zniechęciły marszałka Józefa Piłsudskiego do obowiązującego modelu ustrojowego. Były naczelnik państwa wycofał się w 1924 roku z życia publicznego, jednak nie zaprzestał działalności publicystycznej. W swoich felietonach Józef Piłsudski wielokrotnie krytykował polski system polityczny, który określał jako "sejmokrację" i "partyjniactwo".
-Centralnym punktem myśli politycznej Józefa Piłsudskiego było hasło "sanacji państwa", czyli jego naprawy (sanacja =uzdrowienie). Miało być to osiągnięte przez "poskromienie sejmokracji" i wprowadzenie silnych rządów. Idea "sanacji" napotkała się na znaczący odzew w społeczeństwie, zmęczonym polityczną niestabilnością i konfliktami społecznymi.
Zamach (przewrót) majowy i wczesny okres rządów sanacyjnych (1926-1930) Pomimo opuszczenia wszystkich stanowisk, Józef Piłsudski zachował znaczne wpływy w Wojsku Polskim. Umożliwiło mu to dokonanie, w dniach 12-15 maja 1926 roku, zamachu stanu. Tzw. Przewrót majowy doprowadził do dymisji prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Wincentego Witosa.
-Wbrew oczekiwaniom, Józef Piłsudski nie objął po przewrocie funkcji prezydenta, którym został uległy mu Ignacy Mościcki. Mimo to, pozostając formalnie tylko ministrem spraw wojskowych i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych, Józef Piłsudski faktycznie sprawował władzę dyktatorską. Oparta ona była na bezgranicznym autorytecie i oddaniu jakim cieszył się u swych współpracowników, zajmujących kluczowe stanowiska państwowe.
-Po przewrocie majowym Józef Piłsudski nie spowodował rozwiązania istniejącego parlamentu, uważając, że po doznanym upokorzeniu sejm nie będzie w stanie przeciwstawić się skutecznie jego planom politycznym. Przeprowadzono natomiast czystki w administracji państwowej i wojsku, którego władze naczelne zostały zreorganizowane.
-Podstawą rządów sanacji stała się tzw. nowela sierpniowa (2 sierpnia 1926): poprawka do konstytucji nadająca prezydentowi prawo weta zawieszającego, wydawania poza sesjami sejmu dekretów z mocą ustawy, oraz prawo do rozwiązania parlamentu.
-W roku 1928 zwolennicy sanacji stworzyli Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) - organizację polityczną mającą stanowić sejmowe zaplecze obozu sanacyjnego. Pomimo wsparcia udzielonego BBWR-owi przez administrację państwową, nie zdołał on zdobyć większości w wyborach 1928 roku.
-Nasilający się w następnych latach spór pomiędzy opozycją a obozem sanacyjnym doprowadził do zgrupowania opozycji w dwóch blokach - Centrolewie (partie lewicy i centrum) oraz Obozie Wielkiej Polski (partie prawicowo-nacjonalistyczne). W celu zdławienia opozycji, w czerwcu 1930 roku parlament został rozwiązany.
(…)
… zasadami polskiej polityki zagranicznej w okresie sanacji było wspieranie utrzymania tzw. ładu wersalskiego (postanowień traktatu pokojowego po I wojnie światowej) i utrzymanie statusu Wolnego Miasta Gdańska. Ponadto, dążono do odzyskania Zaolzia zajętego w 1920 roku przez Czechosłowację. Starano się też unormować relacje z Litwą, która ze względu na spór o przynależność państwową Wilna, aż do roku 1938…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)