7.Samorząd miejski w XV - XVIII w. ustrój sądów miejskich. Źródła prawa miejskiego w Polsce.
Ok. XV w. miejsce wójta zajęła rada miejska. W miastach z silnym patrycjatem władza rady się utrwaliła ( Gdańsk) w innych wpływ miały cechy rzemieślnicze ( Poznań)
- do początku XVI w organizacja władz pozostawała bez zmian, w wynikach walk patrycjuszy z pospólstwem wyodrębniła się reprezentacja pospólstwa jako trzeci ordynek dopuszczony do współdecydowania o sprawach miejskich.
- w mniejszych miastach ograniczono kompetencje samorządu miejskiego i podporządkowano go staroście
- początkowo sądy miejskie występowały formie kolegialnej ( sąd radziecki, ławniczy zwyczajny, ławniczy nadzwyczajny, wetowy) lub jednoosobowej - sąd leński rozstrzygał sprawy wójtów i sołtysów
- sąd radziecki tworzyli rajcy z burmistrzem ( przewodniczący składu), rozpatrywał: przestępstwa przeciwko miastu, cywilne mniejszej rangi, był instancją odwoławczą od wyroków pozostałych sądów miejskich,
- Ława sadowa - sołtys jako przewodniczący, 7 ( Wrocław, Kraków) lub 12 ( Toruń, Gdańsk) ławników
- najważniejszym z sądów ławniczych był sąd gajony - sądził 3x w roku przy udziale pana miasta lub jego zastępcy ( wójta, burgrabiego), rozpatrywał sprawy cywilne
- sąd regularny ( zwyczajny) był sądem ławniczym, zbierającym się, co dwa tygodnie pod przewodnictwem sołtysa, rozpatrywał wszystkie sprawy, w których stroną byli obywatele miejscy, z czasem głównie cywilne
- nadzwyczajny sad ławniczy, - gdy zaistniały okoliczności uzasadniające jego powołanie, był to: sad potrzebny - sprawy pilne, wymagające natychmiastowego rozstrzygnięcia, np. w wypadku podróży, sąd gościnny - sprawy, gdy stroną był cudzoziemiec lub obcy
- sąd kryminalny sadził sprawy karne w miejscy schwytania przestępcy na gorącym uczynku lub w miejscu dokonania przestępstwa
- dla sądów nadzwyczajnych wystarczyła obecność sędziego i dwóch ławników, albo ławników i pisarza sądowego
- sąd wetowy wykształcił się jedynie na Pomorzu, składał się z około 9 panów wetowych, reprezentujących poszczególne ordynki miejskie, rozpatrywał sprawy wynikające z ustawodawstwa miejskiego, głównie z dziedziny handlu i produkcji rzemieślniczej
- od wyroków sądów ławniczych możliwa była apelacja
- wobec powstawania pod koniec XVI w ASESORII, najwyższego sądu apelacyjnego, ograniczono orzecznictwo sądów wyższych prawa niemieckiego, aż w końcu ich jurysdykcja zanikła, ich miejsce zaczęły zajmować sądy starościńskie
Źródła prawa miejskiego:
- pierwotnie p[Rawo magdeburskie, najpierw zwyczajowe, potem skodyfikowane, np. Zwierciadło Saskie ( na ziemiach polskich podlegało przeróbkom - prawo ziemskie wrocławskie 1356, księga prawa Środy Śląskiej - 1335)
(…)
… sądy starościńskie
Źródła prawa miejskiego:
- pierwotnie p[Rawo magdeburskie, najpierw zwyczajowe, potem skodyfikowane, np. Zwierciadło Saskie ( na ziemiach polskich podlegało przeróbkom - prawo ziemskie wrocławskie 1356, księga prawa Środy Śląskiej - 1335)
- Weichblid Magdeburski - połączenie kilku prac min, traktatu o ustroju sadów Magdeburga, XIII/XIV w
- prawo chełmińskie
- prawo starochełmińskie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)