To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
44. Sądy: asesorski, referendarski, sejmowy. Wszystkie te sądy były sądami zadwornymi. *Sąd asesorski zwany był także Asesorią wykształcił się w połowie XVIw. Przewodniczył w nim kanclerz, podkanclerzy, asesorami byli referendarze, rejenci kancelarii, jeden z sekretarzy królewskich i pisarza dekretowego. Ordynacja z 1764r. powiększyła liczbę asesorów o 2 senatorów i 4 przedstawicieli szlachty. Jego kompetencje obejmowały przede wszystkim sprawy w pierwszej instancji przeciwko miastom królewskim, apelacje od wyroków sądów tych miast oraz sprawy miast na prawie magdeburskim i chełmińskim z urzędami państwowymi, szlachtą, Kościołem i mieszczanami. Była sądem w sprawach o dobra i dochody królewskie. Sąd Asesorii odwoływał się do sądu referendarskiego.
Sąd referendarski. Referendarze pojawili się od 1507r. W związku z zanikiem urzędu sędziego nadwornego. Początkowo przesłuchiwali rejcerzy i referowali sprawy w sądzie asesorskim. W latach 80 XVIw. zaczęli występować jako samodzielni sędziowie w sprawach chłopów z królewszczyzn. Działał w interesie skarbu. Starał się zapobiegać by starostowie-dzierżawcy przez nadmierny wyzysk nie rujnowali gospodarzy osiadłych w dobrach królewskich. Za utrudnienie chłopu wwniesienia skargi król mógł ukarać starostę karą pieniężną, mógł zapewnić chłopu ochronę przed prześladowaniem przez wydanie listu żelaznego (glejtu). Starostowie jednak nadal utrudniali wnoszenie spraw do referendalii. Jej wyroki były wykonywane przez własnych w tym celu komisarzy. Mimo posiadanych uprawnień sąd referendarski nie zawsze potrafił zapewnić chłopom w królewszczyznach skuteczną obronę, ponieważ postanowienia jego i ich egzekucja bywały nieraz sabotowane przez dzierżących starostwa magnatów. Sądem wyższym dla sądu referendarskiego była Asesoria. Referendarze (1 świecki i duchowny) byli też organem ustawodawczym dla wsi królewskich, wydając ordynacje regulujące stosunki wiejskie.
Sąd sejmowy. Był to królewski sąd. Funkcjonował w czasie obrad sejmu. Początkowo nie było różnicy między nim a innym sądami królewskimi. Sądził pod przewodnictwem króla, ale w sprawach o obrazę majestatu bez udziału monarchy, w myśl zasady, że nikt nie może być sędzią w swojej sprawie. Asesorami byli wszyscy obecni senatorowie a od 1588r. doszło do nich + 8 deputatów wybieranych przez izbę poselską. Bieżące kierownictwo obradami sądu sprawował marszałek wielki korony, a na sejmie w Grodnie marszałek wielki litewski. Po ustanowieniu Trybunału Koronnego kompetencje sądu sejmowego ukształtowały się w ten sposób, że należały do niego w pierwszej i ostatniej instancji. 1)zbrodnia obrazy majestatu 2)zdrada stanu 3)sprawy o nadużycie skarbowe wyższych urzędników 4)gwałty na sejmikach, rozbijanie Trybunału, sejmiku
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)