To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rzecznik Praw Obywatelskich
a) geneza Rzecznika Praw Obywatelskich
Rzecznik Praw Obywatelskich to polski odpowiednik bardzo rozpowszechnionej instytucji ombudsmana, który był wzorem i inspirował prace prowadzone w Polsce w tym zakresie. Urząd ombudsmana wywodzi się ze Skandynawii, gdzie w początkach XVIII w. pojawił się jako organ nadzorujący działalność instytucji publicznych. Powołano go do nadzorowania wywiązywania się ze swych obowiązków przez organy państwowe i przez urzędników.
Instytucja ta przeszła wyraźną ewolucję, wprowadziło ją wiele państw nie tylko europejskich. Nie wszędzie występuje ona pod tą nazwą, niekiedy jest określana jako pełnomocnik (RFN), mediator (Francja), rzecznik sprawiedliwości (Portugalia), komisarz parlamentu do spraw administracji (Wielka Brytania) itd. Nie w nazwie jednak tkwi istota rzeczy, ale w funkcjonowaniu specjalnego organu czuwającego nad poszanowaniem praw jednostki. Jego przydatność znajduje potwierdzenie także w fakcie, że ombudsman pojawił się również w strukturach Unii Europejskiej, a jego zadaniem jest rozpatrywanie skarg pochodzących od obywateli państw nienależących do Unii na przypadki naruszania prawa wskutek działań lub decyzji podejmowanych przez organy Unii.
Wspólną cechą omawianej instytucji, niezależnie od przyjętej przez nią nazwy, jest to, iż jest to samodzielny organ państwa, z reguły powiązany z parlamentem i zachowujący niezależność w stosunku do organów władzy wykonawczej, ale i sądowniczej. Tylko w niektórych państwach (Francja) jest powoływany przez głowę państwa.
Wspólną cechą jest także charakter i zakres wykonywanych zadań. Należy do niego ochrona wolności i praw człowieka i obywatela w przypadku ich naruszenia decyzjami podjętymi w sposób nieprawidłowy, niezgodny z prawem. Drugim jego podstawowym zadaniem jest przedkładanie parlamentowi informacji o stanie w zakresie przestrzegania prawa w państwie, co ułatwia parlamentowi realizację funkcji kontrolnej w stosunku do organów władzy wykonawczej. Należy także podkreślić, że postępowanie w tych sprawach jest w znacznym stopniu odformalizowane, co niewątpliwie ma znaczenie dla obywatela.
Istotną sprawą jest powierzenie tej ważnej społecznie funkcji osobie
0 wysokim autorytecie moralnym, cieszącej się szacunkiem społecznym
i zaufaniem obywateli. Cechy te mogą zapewnić uzyskanie liczącego się autorytetu urzędu.
Powołanie RPO W Polsce ombudsman pojawił się dopiero w 1987 r., nie mając wcześniej swego odpowiednika w strukturze aparatu państwowego. Był więc tworzony od podstaw, bez możliwości nawiązywania do rodzimych tradycji i doświadczeń. Przedstawiciele nauki prawa postulat powołania tej instytucji wysuwali od dawna, ale bezskutecznie. Dopiero po wydarzeniach sierpnia 1980 r. powstał dla tej idei lepszy klimat, nasiliły się wówczas głosy środowiska prawniczego, później pojawiła się uchwała Kongresu PRON, w wyniku czego, w maju 1987 r. do Laski Marszałkowskiej wpłynął projekt ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Sejm przyjął tę ustawę 15 lipca 1987 r., powołując organ stojący na straży praw i wolności obywatelskich określonych w Konstytucji i ustawach. Pierwszego rzecznika powołał Sejm w dniu 19 listopada 1987 r. w osobie prof. Ewy Łętowskiej, która odegrała ogromną rolę w nadaniu tej instytucji odpowiedniej rangi i uzyskaniu przez nią wysokiego autorytetu
(…)
…, Trybunałem Stanu i Najwyższą Izbą Kontroli. Początkowo był wybierany przez Sejm, zaś po przywróceniu w 1989 r. Senatu, uległ modyfikacji tryb powoływania rzecznika, wymagana jest bowiem także zgoda Senatu na osobę wybraną przez Sejm.
b) pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich
W Konstytucji Rzecznik Praw Obywatelskich znalazł się w rozdziale poświęconym organom państwowym stojącym na straży ochrony…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)