To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rynki czynników produkcji - uwagi wstępne
Zasób i strumień czynnika produkcji
W niniejszym rozdziale zajmiemy się rozpatrzeniem ogólnych uwarunkowań dotyczących handlu czynnikami produkcji, zarówno ogólnogospodarczymi (typu: ziemia, praca, kapitał rzeczowy) będącymi własnością gospodarstw domowych jak i specyficznymi, będącymi produktami przedsiębiorstw. Musimy przede wszystkim zwrócić uwagę na fakt, że każdy z czynników produkcji może istnieć w gospodarce i w związku z tym być rozważany w ekonomii, w postaci zasobu lub strumienia. Pod pojęciem zasobu czynnika produkcji będziemy rozumieć jego ilość istniejącą w danym miejscu w danym momencie czasu. Natomiast strumień czynnika produkcji to ilość tego czynnika użytkowana (zużywana) w danym okresie. Na przykład jako zasób czynnika będziemy traktować całość pokładów węgla eksploatowanego przez pewną kopalnię lub zapasy węgla na placu zgromadzone przez pewną elektrownię. Natomiast jako strumień tego czynnika traktowalibyśmy np. dzienne wydobycie węgla lub ilość węgla spalanego w ciągu miesiąca.
Istnienie tych dwóch form czynników produkcji powoduje, że i handel czynnikami produkcji może przybrać postać kupna i sprzedaży zasobu lub strumienia czynnika, a więc i możliwość funkcjonowania rynków czynników produkcji jako rynku zasobu lub rynku strumienia odpowiedniego czynnika produkcji. W przypadku rynków czynników należących do czynników ogólnogospodarczych zaliczanych do grupy „ziemia” możemy więc np. odróżniać rynek zasobu ziemi przeznaczonej na cele rolnicze, na którym przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży będzie prawo własności do pewnego kawałka powierzchni Ziemi od rynku strumienia ziemi przeznaczonej na cele rolnicze, na którym przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży będzie prawo użytkowania pewnego kawałka powierzchni Ziemi w określonym czasie. Podobnie w przypadku czynników zaliczanych do kategorii „kapitał rzeczowy” również możemy mówić o rynku zasobu danego czynnika produkcji np. w postaci rynku, na którym handluje się prawem własności do budynku czy maszyny lub urządzenia od rynku strumienia tego czynnika, na którym przedmiotem transakcji jest prawo użytkowania tego budynku, maszyny lub urządzenia w danym okresie. Również handel czynnikami zaliczanymi do kategorii „praca” może mieć charakter handlu zarówno zasobem jak i strumieniem danego czynnika. Jednakże współcześnie handel zasobami tych czynników praktycznie nie występuje, bowiem - jak łatwo zauważyć - handel zasobami pracy oznacza handel ludźmi, a więc istnienie rynków zasobów pracy oznaczałoby istnienie rynków niewolników. Dlatego też współcześnie istniejące rynki pracy to w przeważającej większości przypadków (poza pewnymi reliktami) rynki strumienia pracy, na których sprzedaje się i kupuje prawo do wykorzystywania pracy danej osoby w określonym przedziale czasu (np. przez 8 godzin dziennie, 5 dni w tygodniu). Natomiast rynki specyficznych czynników produkcji będących produktem przedsiębiorstw, takich jak np. półfabrykatów, elementów składowych itp. są na ogół rynkami zasobów tych czynników.
(…)
… kolejną jednostkę, jeżeli w obu przypadkach zużycie innych czynników produkcji pozostaje nie zmienione na ustalonym poziomie. Jeżeli więc przez y oznaczymy wielkość produkcji pewnego produktu w jednostkach naturalnych (sztukach, metrach, kilogramach itp.), a przez ri - ilość (również w jednostkach naturalnych) i-tego czynnika produkcji potrzebnego do wytworzenia produktu w ilości y, to produkcyjność…
…. Przy typowej funkcji produkcji i założeniu ceteris paribus będziemy mieli tu następujące zależności:
wzrost ceny rozpatrywanego czynnika produkcji powoduje spadek popytu na niego, zaś spadek jego ceny - wzrost popytu
wzrost ceny czynnika produkcji substytucyjnego wobec danego czynnika, powoduje wzrost popytu na rozpatrywany czynnik, którego cena nie uległa zmianie,
spadek ceny czynnika produkcji…
…” jest ciężarówka, innym obrabiarka sterowana numerycznie, a jeszcze innym pług.
Mniej oczywiste jest jednak, zwłaszcza dla mieszkańców miast, istnienie różnych wariantów wąsko pojmowanego czynnika „ziemia”. A jednak musimy odróżniać np. kawałek ziemi przeznaczony pod budowę od kawałków ziemi przeznaczonego pod uprawę, a na dodatek wśród tych ostatnich wyróżniać ich różne warianty w zależności od jakości gleby, stopnia melioracji, nawożenia itp.
Również w odniesieniu do „pracy” musimy wyróżniać szereg różnych wariantów tego czynnika. Do pewnego stopnia wariant pracy możemy utożsamiać z zawodem, choć pojęcie „wariantu pracy” jest w zasadzie pojęciem węższym niż „zawód”. Na przykład istnieje jeden zawód inżyniera mechanika, ale można wyróżnić kilka wariantów pracy związanych z tym zawodem, np. przy nadzorze pracy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)