Z treści notatki możemy dowiedzieć się więcej na takie tematy, jak: pojęcie "rynek", cena, funkcja informacyjna, popyt, podaż. Notatka opatrzona tabelami i wykresami.
Rynek i jego elementy
Pojęcie „rynek„ wywodzi się od niemieckiego słowa „ring” oznaczającego w średniowieczu okrągły plac, na którym dokonywano transakcje handlowe. W rzeczywistości jednak można spotkać wiele odniesień do pojęcia „rynek”. Po pierwsze, jest on określany jako miejsce zawierania i przeprowadzania transakcji kupna - sprzedaży. Współcześnie jednak jest to zbyt wąskie ujęcie problemu, gdyż obok rynków tradycyjnie zlokalizowanych funkcjonują również takie, które nie posiadają swojej siedziby i nie ma bezpośrednich kontaktów pomiędzy nabywcami i sprzedawcami np. międzybankowy rynek pieniężny.
Po drugie, rynek jest definiowany także jako ogół warunków, w których dochodzi do zawierania transakcji wymiennych.
Jednak i takie określenie rynku nie jest pełne. Same warunki są wprawdzie jego elementem niezbędnym, ale niewystarczającym. Biorąc pod uwagę wskazane problemy terminologiczne określimy rynek jako ogół stosunków, warunkujących decyzje podmiotów uczestniczących w wymianie handlowej. Podmiotami tymi są nabywcy, tworzący i kształtujący stronę popytową rynku oraz sprzedawcy (producenci), reprezentujący stronę podażową. Podmioty te dążą do zawarcia na jak najkorzystniejszych dla siebie warunkach kontraktu, stąd też istota rynku polega na konfrontacji i kompromisie pomiędzy zamierzeniami (planami) sprzedawców a nabywców. Pierwsi, dążąc do maksymalizacji swojej funkcji celu, którą jest maksymalizacja zysku, starają się, aby wytwarzane przez nich produkty cieszyły się zainteresowaniem klientów a ich ceny rynkowe były jak najwyższe. Z kolei, dążąc do maksymalizacji użyteczności całkowitej nabywcy starają się nabyć towar po jak najniższej cenie. Ten konflikt interesów jest jedną z podstawowych cech rynku. Rynek jest, zatem odzwierciedleniem stosunków, które nie mają jednolitego charakteru. Mogą one, bowiem przyjmować dwie postacie:
postać stosunków wymiany, zachodzących pomiędzy sprzedawcami a nabywcami (procesy negocjacyjne);
postać stosunków równoległych zachodzących między samymi sprzedawcami oraz między nabywcami ( procesy konkurencyjne).
Pierwotne znaczenie dla warunków funkcjonowania rynku mają stosunki wymiany, które zachodzą pomiędzy stroną popytową (nabywcy) a podażową (sprzedawcy), zaś stosunki równoległe mają wtórny względem nich charakter. Wynika stąd, że istota rynku opiera się o stosunki wymiany, zaś procesy konkurencji są efektem wtórnym. Wymiana jest skutkiem specjalizacji i podziału pracy a jej celem jest alokacja dóbr zgodnie z zapotrzebowaniem na nie. Wymiana dochodzi do skutku, ponieważ obie strony wymieniają to, co jest dla nich mniej korzystne, na to, co przynosi im większe korzyści. Zawarcie kontraktu kupna - sprzedaży jest finalnym efektem takich działań jak: ujawnienie przez sprzedawców zamiaru sprzedaży a przez nabywców chęci i gotowości zakupu, wzajemna konfrontacja ujawnionych planów, uruchomienie mechanizmu przetargowego, wskutek czego następuję zawarcie porozumienia cenowego (cena równowagi), określającego jednocześnie rozmiary zawartych transakcji (wielkość równoważąca rynek). O ile zatem, niezbędnym warunkiem funkcjonowania rynku jest ujawnienie przez nabywców i sprzedawców swoich zamiarów, o tyle w trakcie uruchamiania mechanizmu przetargowego dojść może do zmian tych planów. Oczywiście procesy negocjacyjne mają złożony charakter i obejmu
(…)
… cen oraz klasyfikują towary ze względu na ich jakość, rynek doskonały to pojęcie teoretyczne, w praktyce taki rynek nie istnieje);
rynek niedoskonały
w zależności od stopnia legalności rynku możemy wyróżnić:
rynek formalny (akceptowany społecznie mechanizm rynkowy);
rynek nielegalny (tzw. czarny rynek lub szara strefa gospodarki, charakteryzujący się zazwyczaj społeczną szkodliwością i silnym…
…) lub też o ograniczonym mechanizmie rynkowym ( rynek regulowany ).
Konkurencyjny mechanizm rynkowy występuje wyłącznie na rynku doskonale konkurencyjnym, na którym działa wiele małych podmiotów tak, że posiadają oni małe udziały w rynku, a zatem samodzielnie nie mogą wpływać na rozmiary popytu czy też podaży i poziom rynkowych cen. Żadna z indywidualnych decyzji pojedynczego uczestnika rynku nie zachwieje osiągniętą…
… - pieniężnych. Oznacza to, że pieniądz jest ekwiwalentem umożliwiającym wymianę towaru (usługi) na pieniądz a następnie pieniądza na towar (usługę). Ułatwia to proces wymiany i stwarza warunki do rozprzestrzeniania się procesów wymiany handlowej. W dawnych systemach społecznych występowała jednakże gospodarka naturalna, w której wymiana nosiła miano barterowej ( towar za towar) i odbywała się bez użycia…
…;
oligopol;
konkurencję doskonałą;
konkurencję monopolistyczną
Ich właściwości przedstawia poniższa tabela
Cecha
Liczba firm
Produkt
Możliwość kształtowania ceny
Wejście i wyjście z rynku
Przykłady
Konkurencja doskonała
Dużo małych
Homogeniczny
Żadna
Brak barier
Rynek rolny
Monopol
Jedna duża
Nie posiadający substytutów
Olbrzymia, choć ograniczona rozmiarami popytu rynkowego
Bardzo trudne, choć w długim okresie możliwe do przezwyciężenia
Sieć energetyczna,
Konkurencja monopolistyczna
Wiele
Zróżnicowany
W wąskim zakresie
Względnie łatwe
Handel detaliczny
Oligopol
Kilka
Zróżnicowany lub standaryzowany
Ograniczona zachowaniem innych oligopolistów
Poważne przeszkody
Rynek samochodów, stali
Rynek pełni funkcje regulatora procesów gospodarczych, jest areną gry, prowadzonej przez sprzedawców i nabywców…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)