Różne systemy wyborcze w państwach demokratycznych Większościowy system wyborczy polega na tym, że mandaty otrzymuje tylko ta partia, która zebrała określoną prawem większość głosów w danym okręgu. W systemie tym okręgi wyborcze są najczęściej jednomandatowe. Każda partia wystawia w okręgu tylko jednego kandydata i wyborca oddaje swój głos na tę lub inną partię, głosując na jej kandydata. Taki system eliminuje lub zmniejsza reprezentację partii małych, zapewnia jednak zazwyczaj stabilność rządów poprzez formowanie się w wyniku wyborów silnej większości parlamentarnej. Większościowy system wyborczy występuje m.in. w wyborach parlamentarnych w USA, Wielkiej Brytanii, Francji, w wyborach do Senatu w Polsce.
Proporcjonalny system wyborczy polega na tym, że podział mandatów między partie jest dokonywany odpowiednio do liczby głosów zebranych przez każdą z nich. Zasada proporcjonalności prawa wyborczego może być stosowana tylko wtedy, gdy tworzy się okręgi wielomandatowe i gdy istnieją zwalczające się partie polityczne, przystępujące do wyborów z własnymi programami i z osobnymi listami kandydatów.
U podstaw proporcjonalnego systemu wyborczego znajduje się zasada liczby rozdzielczej. Liczbą rozdzielczą jest liczba głosów konieczna do wybrania jednego deputowanego. Każda partia otrzymuje w okręgu tyle mandatów, ile liczb rozdzielczych mieści się w sumie zebranych przez nią głosów w danym okręgu. Najprostszym sposobem określenia liczby wyborczej jest podzielenie ogólnej liczby głosów oddanych w okręgu przez liczbę wybieranych w nim deputowanych [...].
Niejednokrotnie system proporcjonalny jest deformowany za pomocą dodatkowych reguł zawartych w ordynacji wyborczej, np. klauzuli zaporowej. Zastosowanie klauzuli zaporowej oznacza, że partia, która nie zebrała określonego prawem minimum głosów (np. w Turcji - 10%, w Szwecji - 3%, w Polsce - 5%, w RFN - 5% lub 3 mandaty bezpośrednio na szczeblu krajowym), nie jest dopuszczana do uczestnictwa w podziale miejsc i głosów.
Zaletą systemu proporcjonalnego jest to, iż skład polityczny parlamentu odbija mniej więcej wiernie układ sił politycznych w społeczeństwie. Słabość tego systemu ujawnia się dopiero wtedy, gdy przychodzi do podejmowania przez parlament decyzji. System ten sprzyja bowiem rozbiciu parlamentu. Wymaga tworzenia koalicji rządowych. Tak budowane rządy są bardzo często mało stabilne.
Proporcjonalny system wyborczy funkcjonuje w większości krajów postkomunistycznych, a także m.in. w Belgii, Danii, Holandii, Grecji, Norwegii. [...]
Konstanty A. Wojtaszczyk, Kompendium wiedzy o państwie współczesnym , Warszawa 1995, s. 77-79
Wielka Brytania jako przykład systemu dwupartyjnego Brytyjski system wyborczy oparty na jednomandatowych okręgach, w których "przechodzi pierwszy" (wybrany zostaje kandydat z największą liczbą głosów), sprawił, że w Zjednoczonym Królestwie zawsze liczyły się tylko dwie partie polityczne. Najpierw byli to ziemiańscy torysi i mieszczańscy wigowie, z pierwszych wyrosła Partia Konserwatywna (
(…)
… zredukowane do niewielkich rozmiarów.
USTAWA
z dnia 28 maja 1993 r.
Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz.U. Nr 45, poz. 205)
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 1.1. Wybory posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej są powszechne, bezpośrednie, równe, proporcjonalne oraz przeprowadzane w głosowaniu tajnym. [...]
Art. 2. Do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wybiera się posłów według zasady…
… była centrowa Chrześcijańska Demokracja (Democrazia Cristiana), z którą konkurowali komuniści (Partito Comunista Italiano) - druga co do znaczenia partia Włoch. Na trzecim miejscu znajdowali się socjaliści (Partito Socialista Italiano) - najsilniejsza z rzeszy małych partii tzw. laickich, do grona których zaliczano też radykałów (Partito Radicale), socjaldemokratów (Partito Socialista Democratico Italiano…
… też postfaszyści przekształceni w Sojusz Narodowy (Alleanza Nazionale) i postkomuniści, którzy stworzyli Partię Lewicy Demokratycznej (Partito Democratico delle Sinistra). Równocześnie dotychczasowa ordynacja proporcjonalna została zastąpiona ordynacją mieszaną, zgodnie z którą 3/4 deputowanych jest wybieranych zwykłą większością głosów, a w podziale miejsc w parlamencie uczestniczą tylko te partie polityczne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)