Rola i odpowiedzialność ławników w wymiarze sprawiedliwości.

Rola i odpowiedzialność ławników w wymiarze sprawiedliwości. Art. 169 u. s. p. § 1. W zakresie orzekania ławnicy są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. § 2. Ławnik nie może przewodniczyć na rozprawie i naradzie ani też wykonywać czynności sędziego poza rozprawą, chyba że ustawy stanowią inaczej. Ławnik - niezawodowy członek składu orzekającego ( sądu ), stanowiący czynnik społeczny w wymiarze sprawiedliwości . Udział czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości został zapisany w art. 182. Konstytucji .
W sprawach cywilnych dwaj ławnicy pod przewodnictwem zawodowego sędziego rozpoznają sprawy z zakresu prawa pracy oraz część spraw wynikających ze stosunków rodzinnych . W procesie karnym sąd okręgowy w sprawach o zbrodnie orzeka w składzie dwóch ławników i sędziego, a w sprawach o przestępstwa zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności - w składzie dwóch sędziów i trzech ławników (art. 28 kpk, wg stanu prawnego po dniu 28.07.2007 r.) Składy z udziałem ławników rozpoznają sprawy tylko w I instancji.
W zakresie orzekania ławnik posiada większość prerogatyw sędziego: jest niezawisły, podlega tylko Konstytucji i ustawom, a jego głos w naradzie i głosowaniu nad wyrokiem ma taką samą wagę jak głos sędziego zawodowego. Ławnik nie może jednakże przewodniczyć rozprawie sądowej, a ponadto nie musi uzasadniać zdania odrębnego , jeżeli takie złożył.
Ławnicy do sądów okręgowych i sądów rejonowych wybierani są w głosowaniu tajnym przez rady gmin spośród kandydatów zgłoszonych przez Prezesa sądu, zakłady pracy, stowarzyszenia , związki zawodowe oraz co najmniej 25 obywateli stale mieszkających na danym terenie (tj. obszarze objętym właściwością danego sądu) i mających czynne prawo wyborcze .
Rola ławników jest stopniowo ograniczana poprzez rezygnację z ich udziału w kolejnych rodzajach spraw. Ustawa wchodząca w 2007 w życie wyłącza ich ze składów orzekających w większości spraw karnych i rodzinnych oraz części spraw z zakresu prawa pracy. Ławnicy a sędziowie przysięgli. Bezpośrednim rodzajem udziału społeczeństwa w wymiarze sprawiedliwości jest instytucja sędziego przysięgłego, występującego w krajach anglosaskich i ławnika, który występuje w krajach kontynentalnych Europy także w Polsce. Sędzią przysięgłym jest przedstawiciel społeczny wybierany w drodze losowania, który na mocy wyboru staje się członkiem ławy przysięgłych. Ławnikiem jest przedstawiciel społeczny wybierany przez organy samorządu terytorialnego - rady gminy spośród osób cieszących się zaufaniem społecznym, ławnicy nie muszą posiadać wiedzy ani doświadczenia prawnego. Instytucje te różni zakres uprawnień. Rozgraniczenie to jest najbardziej widoczne w procesie karnym, gdzie ława sędziów przysięgłych ocenia stan faktyczny, winny czy nie winny w oparciu o poczucie sprawiedliwości tzw. udział ograniczony. Ławnicy natomiast są pełnoprawnymi członkami organów rozstrzygających
... zobacz całą notatkę