WŁADYSŁAW STANISŁAW REYMONT - CHŁOPI Oprac. Franciszek Ziejka
W KRĘGU LITERACKIEJ TRADYCJI
Literatura staropolska - chłop - element wiejskiego pejzażu. Motyw chłopa stosowali min. Jan z Ludziska, ks. Piotr Skarga, Krzysztof Opaliński.
W wieku XVIII z gorąca obrona chłopa wystąpił ks. Stanisław Staszic w Przestróg dla Polski Uroda chłopskiego świata w Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wiek XIX uwaga pisarzy zwrócona na chłopską wieś - Wawrzyniec Surowiecki, Zorian Dołęga Chodakowski - zwolennicy koncepcji dwoistości polskiej kultury. Dwa zespoły wątków chłopskich w literaturze: pierwszy wg koncepcji tych, którzy uważali, że powstanie upadło na wskutek braku udziału w nim chłopów. Drudzy starali się przedstawiać walory dotychczasowego układu społecznego w kraju czytaj: ucisku chłopów
Harmonia między dworem a chłopską zagrodą: Stanisław Trembecki „Polanka”, Ignacy Krasicki „Pan Podstoli”, „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Pamiętnik Seglasa” Fryderyka Skarbka
Joachim Lelewel nawoływał do usunięcia konfliktów społecznych na wsi poprzez mieszane małżeństwa. Autorzy często ten motyw wykorzystują w swoich utworach. Np. Orzeszkowa w „Z życia realisty”, Teodor Tomasz Jeż „Handzia Zahornicka”
Mściciele chłopscy - bohaterzy antyarkadyjscy - proza lat XIX wieku + ofiary pańskiego kochania: „Rybka” Mickiewicza
W pierwszej fazie pozytywizmu spotykamy się wciąż jeszcze z przedmiotowym traktowaniem chłopa. Ulana Kraszewskiego otrzymała teraz swe nowe wcielenie w postaciach Krystyny z „Nizin” Orzeszkowej czy Rzepowej ze „Szkiców węglem” Sienkiewicza
II. NIETYPOWA BIOGRAFIA SAMORODNEGO TWÓRCY
Urodził się 7 maja 1867 we wsi Kobiele Wielkie koło Radomska. Syn wiejskiego organisty Józefa Rejmenta i Antoniny Kupczyńskich. Matka pochodziła ze szlachty. Władysława rodzice wykształcili na czeladnika krawieckiego. Ten jednak postanowił zostać aktorem. W 1885 roku przystąpił do wędrownej trupy aktorskiej. Od 1888 roku prowadzi „Notatniki” i „Zapiski” zachowane w zbiorach piśmiennych Ossolineum
1891 roku pisze pierwsze znane nam dzisiaj opowiadania - Pracy!, Franek, Suka Pseudonim Księżak
Jedzie do Warszawy i żyje w skrajnej nędzy…przy życiu trzyma go jednak nadzieja zostania pisarzem
Za namową przyjaciół idzie na pielgrzymkę na Jasną Górę z której relacje przekłada redaktorom „Tygodnika Ilustrowanego” zatytułowany Pielgrzymka do Jasnej Góry Zdarzy mu się być w Paryżu, Włoszech, Londynie
Na podstawie zebranych jeszcze w roku 1895 - w czasie kilkutygodniowego pobytu w Łodzi - materiałów pisze Ziemię obiecaną W latach 1902 - 1908 pracuje przede wszystkim nad „Chłopami”. Równocześnie przygotowuje kolejne tomiki nowel i opowiadań -
(…)
… zebranych jeszcze w roku 1895 - w czasie kilkutygodniowego pobytu w Łodzi - materiałów pisze Ziemię obiecaną
W latach 1902 - 1908 pracuje przede wszystkim nad „Chłopami”. Równocześnie przygotowuje kolejne tomiki nowel i opowiadań - Przed świtem, Z pamiętnika, Burza, Na krawędzi, opowieść Wampir
W 1910 roku wydaje wysoko ceniony przez niektórych krytyków szkic powieściowy Marzyciel. Później zasiada do pracy nad powieścią historyczną o czasach insurekcji kościuszkowskiej, która otrzymuje formę trylogii - Rok 1794, wydany na łamach Tygodnika Ilustrowanego
1924 kuruje się w Nicei podupada na zdrowiu - tam dowiaduje się o przyznaniu mu Nagrody Nobla
W połowie 1925 roku wraca do kraju
Umiera 5 grudnia 1925 w wieku 58 lat
III GENEZA „CHŁOPÓW”
Co wpłynęło na powstanie chłopów?
Zmiany o znaczeniu wręcz historycznym…
… zamierza procesować się z dworem o tę szkodę. Następnie gospodarz wściekły z powodu tego niepowodzenia idzie się zdrzemnąć. Wydaje przedtem polecenie synowi Antkowi, by gacił chałupę. Polecenia te rozdrażniają Antka. Czuje się upokorzony zależnością: Śpią se kiej dziedzic, a ty parobku rób. Po drzemce stary Boryna idzie do wójta. Tu dowiaduje się, że został pozwany do sądu przez byłą służącą Jewkę…
… jakoś na „urzędzie” uległy szybkiej poprawie. Dominikowa napomknęła również, czy Maciej nie myśli o trzecim ożenku. To dzięki niej Boryna uzyskuje pewność, że jeśli zrobi zapis, najpierwsze się nie przeciwią. Czwarty rozdział obejmuje wydarzenia dziejące się w niedzielę. W toku narracji pojawia się postać parobka Kuby. Przed nabożeństwem Kuba schował kilka ptaków pod kapotę i poszedł do księdza, by mu je ofiarować. Za pochodzące z kłusownictwa kuropatwy otrzymuje według jego mniemania niewiarygodnie dużo pieniędzy (złotówkę). Wprawia to go w podniosły nastrój do tego stopnia, że podczas mszy pcha się między najpierwszych gospodarzy, by złożyć ofiarę na tacę. Takie zachowanie parobka budzi oburzenie, ponieważ łamie on zasadę, zgodnie z którą nawet w kościele każden ma swoje miejsce. Po nabożeństwie dochodzi do kolejnej…
… powróciła do rodzinnej wsi i krewniaków, ponieważ wśród swoich pragnie umrzeć. U Borynów nastały istotne zmiany. Hanka, obawiając się przebiegłości kowala, szybko wprowadziła się do swojej dawnej izby. Z Jagną toczyła zażartą, milczącą i nieustępliwą wojnę. A stróżowała pilnie: toć Antkowy też był gront, a stary ledwie ział i mógł leda pacierz wyciągnąć kulasy. Właśnie Hanka zajęła się chorym, opuszczonym…
…. Brat Nastki, Mateusz, postawił im małą chałupę. Pomagał im też pan Jacek. Po uprzątnięciu pola odbył się ślub Szymka z Nastusią. Na wesele przybyło mało gości, bo było ono bardzo skromne. Wieś jakby się zmówiła przeciw Dominikowej, by pomóc tym młodym, np. Hanka dała jej 10 rubli, Jacek podarował krowę. W czasie upalnego lata nadeszła straszliwa burza. Ostatni piorun spalił stodołę wójta…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)