Fragment notatki:
Dr. Marek Wasiński
Prawo Publiczne Międzynarodowe
Możliwe pytani na egzamin
(*) W przypadku utworzenia przez Polskę (na morzu terytorialnym RP) sztucznej wyspy w pobliżu Sopotu: (a) dojdzie do
naruszenia prawa międzynarodowego, które zabrania tworzenia sztucznych wysp; (b) wyspa „wygeneruje” własne morze
terytorialne; (c) wyspa nie „wygeneruje” własnego morza terytorialnego, ale wpłynie na kształt dotychczasowej granicy
polskiego morza terytorialnego; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne.
(*) Proszę o wskazanie poprawnych odpowiedzi: w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej (WSE) (a)
RFN
i
Rosji
przysługuje - co do zasady – prawo przeprowadzenia rurociągu gazowego; (b) rosyjskie okręty wojenne korzystają z
wolności żeglugi (c) niemieckie statki powietrzne korzystają z wolności przelotu; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są
błędne.
Postępowanie wszczęte dnia 23 grudnia 2008 roku przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości przez Niemcy
przeciwko Włochom związane jest z rzekomym naruszeniem przez Włochy: (a) zasady par in parem non habet imperium; (b)
zasady venire contra factum proprium
nemini licet; (c) zasady uti possidetis; (d) immunitetu urzędników konsularnych.
W świetle polskiej ustawy o obywatelstwie osoba, która utraciła obywatelstwo polskie przez nabycie obywatelstwa obcego
w skutek zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem odzyskuje obywatelstwo polskie (w drodze tzw. reintegracji), jeżeli: (a) w trakcie
trwania wskazanego związku małżeńskiego złoży przed właściwym organem odpowiednie oświadczenie i organ ten wyda decyzję
o przyjęciu oświadczenia; (b) jak w pkt. (a) z tym, że warunkiem reintegracji jest posiadanie przez wnioskodawcę prawa stałego
pobytu w RP; (c) po ustaniu wskazanego związku małżeńskiego złoży przed właściwym organem odpowiednie oświadczenie i
organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia; (d) jak w pkt. (c) z tym, że warunkiem reintegracji jest posiadanie przez
wnioskodawcę prawa stałego pobytu w RP; (e) ustawa nie przewiduje reintegracji.
(*) Zgodnie z Traktatem dotyczącym Spitsbergenu z 1920 roku: (a) archipelag Spitsbergenu nie stanowi terytorium żadnego
państwa (nie podlega suwerenności żadnego państwa); (b) archipelag Spitsbergenu został wydzierżawiony przez społeczność
międzynarodową Norwegii i Rosji na 99 lat; (c) archipelag Spitsbergenu podlega suwerenności Norwegii, ograniczonej jednak
pewnymi uprawnieniami (w stosunku do Spitsbergenu) państw trzecich; (d) archipelag Spitsbergenu podlega suwerenności
Danii, ograniczonej jednak pewnymi uprawnieniami (w stosunku do Spitsbergenu) państw trzecich.
(*) Zbrodnią przeciwko ludzkości w rozumieniu art. 7 Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego jest czyn popełniony w
ramach rozległego lub systematycznego, świadomego ataku skierowanego przeciwko ludności cywilnej. Chodzi tu np. o taki czyn
(takie czyny), jak: (a) zabójstwo; (b) przymusowe przemieszczanie ludności; (c) uwięzienie z naruszeniem podstawowych reguł
prawa międzynarodowego; (d) apartheid.
Dnia 22 stycznia 2008 roku na Morzu Karaibskim, w odległości 42 mil morskich od wybrzeży Dominiki, brytyjski
kontenerowiec „Mary Sue” został napadnięty przez nieposiadający bandery statek piracki. Odpowiadając na wezwanie o pomoc
(wysłane przez kapitana „Mary Sue”) z Fort Saint-Louis, francuskiej bazy wojskowej na Martynice, wypłynęła kanonierka, która
dotarłszy na miejsce ataku zatrzymała statek piracki, a jego załogę aresztowała. Zarówno statek, jak i załoga zostali eskortowani
do Fort de France na Martynice, gdzie władze francuskie rozpoczęły postępowanie karne przeciwko załodze pirackiej jednostki.
W toku postępowania okazało się, że większość załogi zatrzymanego statku posiada obywatelstwo Dominiki. Zawiadomione o
tym fakcie (na podstawie art. 36 Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku) władze Dominiki zażądały
natychmiastowego uwolnienia załogi i statku. Francja odmówiła. Władze Dominiki podniosły, że doszło do naruszenia prawa
międzynarodowego. Czy Dominika ma rację?: (a) tak, w tym zakresie, że francuski okręt wojenny nie miał prawa zatrzymać
jednostki i aresztować członków jej załogi w wyłącznej strefie ekonomicznej Dominiki; (b) tak, w tym zakresie, że francuski okręt
wojenny nie miał prawa aresztować członków załogi-obywateli Dominiki bez uprzedniej zgody tego państwa; (c) tak, w tym
zakresie, że w świetle art. 36 Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku władze francuskie miały obowiązek
uwolnić zatrzymanych na żądanie Dominiki; (d) nie, nie ma racji.
W listopadzie 2007 roku hiszpański Sąd Najwyższy utrzymał w mocy wyrok skazujący argentyńskiego oficera marynarki
wojennej Adolfo Scilingo na karę 1084 lat pozbawienia wolności za udział w zbrodniach przeciwko ludzkości popełnionych w
Argentynie w latach 1976-1983. Zakładając, że ofiarami Scilingo nie byli obywatele hiszpańscy, przedmiotowe orzeczenie
wskazuje, że Sąd Najwyższy wywiódł swą właściwość z: (a) zasady jurysdykcji ochronnej; (b) zasady jurysdykcji uniwersalnej; (c)
The effect doctrine (doktryny skutku); (d) zasady obiektywnej jurysdykcji terytorialnej.
(*) Chcąc wykazać, że tzw. zbrodnia katyńska stanowiła zbrodnię ludobójstwa w rozumieniu definicji przyjętej w art. II
konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, wykazać należałoby, że: (a) liczba ofiar była większa niż
5.000 osób, (b) liczba ofiar była większa niż 50.000 osób, (c) ofiary były jeńcami wojennymi, (d) mord został popełniony w
zamiarze zniszczenia w całości lub w części grupy narodowej, etnicznej, rasowej lub religijnej; (e) ofiary miały status
kombatantów.
(*) Prasa donosi: „19-letni Michał Majewski [obywatel RP] został zatrzymany przez policję na lotnisku w Izmirze [w Turcji] 7
lipca [2006 roku]. Powodem była skarga obywatela Turcji, który został przez niego uderzony. Do zdarzenia doszło, kiedy wraz
z grupą polskich szermierzy oczekiwał na odprawę paszportową przed powrotem do kraju z mistrzostw Europy [...] Polskiemu
floreciście grozi kara pozbawienia wolności do roku w zawieszeniu, albo grzywna”. Proszę wskazać na poprawne
stwierdzenia dotyczące opisanego stanu faktycznego: (a) zatrzymanie obywatela polskiego przez turecką policję nie
naruszało norm prawa międzynarodowego, dotyczących terytorialnego zakresu kompetencji jurysdykcyjnej państwa, (b)
osądzenie obywatela polskiego przez sąd turecki nie naruszało norm prawa międzynarodowego, dotyczących terytorialnego
zakresu kompetencji jurysdykcyjnej państwa, (c) zastosowanie przez sąd turecki prawa miejscowego w przypadku, gdy
oskarżonym jest obywatel innego państwa nie naruszało norm prawa międzynarodowego, dotyczących terytorialnego
zakresu kompetencji jurysdykcyjnej, (d) wszystkie powyższe stwierdzenia są błędne.
Dla stwierdzenia, że wykształciła się norma prawa zwyczajowego wykazać należy, iż stała i jednolita praktyka państw: (a)
trwa od początków świadomości prawnej, (b) trwa 5 lat, (c) trwa 10 lat, (d) żadna odpowiedź nie jest poprawna.
Zasada uti possidetis może być powołana zwłaszcza: (a) w kontekście ustalania, czy państwo wyraziło zgodę na jurysdykcję
MTS, (b) w kontekście sporów dotyczących stwierdzenia nieważności umów międzynarodowych, (c) przy ocenie
dopuszczalności użycia siły zbrojnej w procesie dekolonizacyjnym, (d) w kontekście sporów terytorialnych między
nowopowstałymi państwami.
(*) Zgodnie z Układem o zasadach działalności państw w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej, łącznie z
Księżycem i innymi ciałami niebieskimi (z 1967 roku): (a) orbita geostacjonarna podlega suwerenności państw równikowych; (b)
o prawie poszczególnych państw w zakresie badania przestrzeni kosmicznej decyduje Komitet ds. Pokojowego Wykorzystania
przestrzeni Kosmicznej (Committee on Peaceful Uses of Outer Space); (c) zakazane jest wprowadzanie na orbitę wokół Ziemi
jakichkolwiek obiektów przenoszących broń jądrową lub inne rodzaje broni masowego zniszczenia; (d) zakazane jest
przeprowadzanie prób z jakimikolwiek typami broni na Księżycu.
(*) Typem aktu jednostronnego jest (są): (a) zrzeczenie się; (b) protest; (c) uznanie; (d) przyrzeczenie; (e) rekwizycja; (f)
substytucja; (g) notyfikacja.
„Państwem” jest podmiot, który spełnia pewne warunki (tj. ma określone terytorium, stałą ludność, rząd,
oraz zdolność
do utrzymywania stosunków z innymi państwami). O tym, czy w danym przypadku te warunki
są
spełnione
(azatem
jednocześnie, czy dany podmiot jest „państwem”) decyduje ostatecznie - w razie wątpliwości zgłaszanych w tej mierze przez
członków społeczności międzynarodowej - (a) Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, (b) Rada Bezpieczeństwa ONZ, (c)
Zgromadzenie Ogólne ONZ, (e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest właściwa.
Układ w sprawie Antarktyki z 1959 roku zabrania m. in. dokonywania w Antarktyce prób z bronią jądrową. Zakładając, że
zdetonować ładunek nuklearny w Antarktyce zamierza państwo nie będące stroną Układu (np. Państwo Izrael), to stwierdzić
należy, że: (a) zważywszy na charakter dobra podlegającego ochronie Układ rodzi w stosunku do Państwa Izraela prawny
obowiązek powstrzymania się od przeprowadzenia próby nuklearnej; (b) zakaz dokonywania prób z bronią jądrową jest
klasycznym przykładem ius cogens. Na Państwie Izrael spoczywa zatem wynikający z ius cogens prawny obowiązek
powstrzymania się od przeprowadzenia próby nuklearnej; (c) Układ Antarktyczny nie rodzi praw i obowiązków dla Państwa
Izrael, Układ jest mu jednak faktycznie przeciwstawiany (opposable), co znaczy, że państwa-strony Układu mają faktyczną
zdolność zagwarantowania, by państwa trzecie nie postępowały w Antarktyce w sposób niezgodny z Układem; (d) Państwu Izrael
będzie przysługiwało prawo do przeprowadzenia prób z bronią jądrową w Antarktyce, o ile wystąpi jako persistent objector.
Centralnym organem władzy wykonawczej w ramach społeczności międzynarodowej (właściwym do zapewnienia
przestrzegania całego obowiązującego prawa międzynarodowego) jest (są): (a) Komisja Prawa Międzynarodowego; (b)
Zgromadzenie Ogólne ONZ; (c) Rada Bezpieczeństwa ONZ; (d) peacekeeping forces; (e) żadna z powyższych odpowiedzi nie
jest poprawna.
Status prawny pewnej niezamieszkałej i niewielkiej Wyspy był między państwami X oraz Y przedmiotem sporu od 200-300
lat. W 2007 roku prezydent państwa X oświadczył publicznie, że Wyspa stanowi część terytorium państwa X. Jeżeli państwo Y
(które również rozważało rozciągnięcie swej suwerenności w stosunku do Wyspy) nie złoży protestu odnoszącego się do
oświadczenia prezydenta państwa X, to
wówczas istnieje niebezpieczeństwo, że państwo Y w przyszłości nie będzie mogło
skutecznie podnieść roszczeń dotyczących spornej Wyspy w związku z: (a) działaniem zasady uti possidetis, (b) działaniem zasady
estoppel (rozpatrywanej łącznie z acquiescence); (c) działaniem zasady equity; (d) działaniem zasady favor rei.
(*) Rezolucje Rady Bezpieczeństwa przyjmowane na podstawie art. 42 Karty Narodów Zjednoczonych: (a) nigdy nie mają
charakteru wiążącego państwa członkowskie. Mają one charakter zaleceń; (b) mogą mieć charakter wiążący, przy czym
uprawnienie RB do wydawania wiążących uchwał nie wynika bezpośrednio z Karty Narodów Zjednoczonych (tzn. z konkretnego
przepisu zawartego w Karcie), ale wykształciło się w ramach praktyki członków ONZ; (c) stanowią klasyczny przykład rezolucji pro
foro interno; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne.
(*) Grenlandia stanowi autonomiczną część terytorium Królestwa Danii, lecz jej mieszkańcy wykazują wyraźnie tendencje
separatystyczne. Zakładając zgodę rządu duńskiego w przedmiocie uzyskania niepodległości przez Grenlandię stwierdzić należy,
że: (a) Grenlandia nie będzie „państwem” w rozumieniu prawa międzynarodowego, zważywszy na fakt, że średnia gęstość jej
zaludnienia wynosi 0,03 os/km2; (b) Grenlandia nie będzie „państwem” w rozumieniu prawa międzynarodowego, zważywszy na
fakt, że 85% jej powierzchni pokryte jest lodem; (c) Grenlandia nie będzie „państwem” w rozumieniu prawa
międzynarodowego, o ile nie będzie posiadać własnych surowców naturalnych; (d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest
poprawna.
(*) Zgodne z prawem międzynarodowym (w tym zakresie, w jakim określa ono zakres kompetencji jurysdykcyjnej państwa)
byłoby: (a) osądzenie przez sąd węgierski na podstawie węgierskiej ustawy karnej obywatela Sudanu, który na terytorium
Stanów Zjednoczonych nadał przesyłkę pocztową zawierającą ładunek wybuchowy. Ładunek ten eksplodował na pokładzie
samolotu przelatującego nad terytorium Węgier; (b) osądzenie przez sąd Stanów Zjednoczonych na podstawie amerykańskiej
ustawy karnej sprawcy czynu opisanego w pkt. (a) powyżej; (c) zatrzymanie przez agentów polskiego wywiadu na terytorium
Białorusi osoby, która podejrzana jest o współudział w popełnieniu zbrodni ludobójstwa wczasie II wojny światowej (przy
założeniu, że zatrzymanie nastąpiło bez poinformowania o tym władz w Mińsku); (d) osądzenie przez sąd Arabii Saudyjskiej na
podstawie saudyjskiej ustawy karnej obywatela polskiego, oskarżonego o prowadzenie na terytorium Jemenu działalności
szpiegowskiej skierowanej przeciwko interesom Arabii Saudyjskiej.
Obywatelstwo Unii Europejskiej: (a) nadaje Komisja Europejska, (b) nie przysługuje osobie posiadającej obywatelstwo
państwa, które nie jest członkiem Unii (nawet, jeżeli osoba ta posiada jednocześnie obywatelstwo jednego z państw
członkowskich); (c) może być przedmiotem zrzeczenia się, o ile osoba zainteresowana złoży odpowiednie oświadczenie (o
zrzeczeniu) w ciągu trzech miesięcy od chwili nabycia obywatelstwa UE; (d) daje prawo do korzystania – pod pewnymi
warunkami – z ochrony udzielanej przez przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne innego państwa członkowskiego; (e)
wszystkie odpowiedzi są błędne.
Stany Zjednoczone nie są stroną Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego. W przypadku postawienia żołnierzom
armii Stanów Zjednoczonych zarzutu torturowania w 2005 roku jeńców na terytorium Afganistanu (który jest stroną Statutu
MTK): (a) wszczęcie postępowania w tej sprawie przed MTK jest wykluczone, ponieważ Stany Zjednoczone nie są stroną statutu;
(b) wszczęcie postępowania w tej sprawie przed MTK jest wykluczone, ponieważ wskazany czyn nie mieści się w zakresie
przedmiotowej jurysdykcji Trybunału (tzn. sprawcy tego rodzaju czynów nie mogą być w ogóle sądzeni przez MTK); (c)
Prokurator MTK może wszcząć postępowanie przed Trybunałem z własnej inicjatywy; (d) Prokurator MTK może wszcząć
postępowanie, o ile sytuację wskazującą na popełnienie zbrodni przedstawi mu Zgromadzenie Ogólne ONZ.
W czasie konfliktu wewnętrznego w Demokratycznej Republice Konga tylko w 2007 roku zgłoszono ponad 30.000
przypadków zgwałceń. Jeżeli do zgwałcenia dochodzi w ramach rozległego lub systematycznego, świadomego ataku
skierowanego przeciwko ludności cywilnej, to sprawcy czynu postawić można zarzut popełnienia: (a) zbrodni ludobójstwa w
rozumieniu Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego; (b) zbrodni przeciwko ludzkości w rozumieniu Statutu
Międzynarodowego Trybunału Karnego; (c) zbrodni agresji w rozumieniu Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego; (d)
wszystkie odpowiedzi są błędne.
(*) Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości posiada kompetencję do rozstrzygania sporów międzynarodowych (i
wydawania w nich wiążących orzeczeń) wówczas, gdy: (a) wszystkie strony sporu zgodzą się na to, (b) Rada Bezpieczeństwa ONZ
przekazuje dany spór Trybunałowi do zbadania, (c) spór dotyczy wykonywania umowy, która przewiduje kompetencję MTS w
takich przypadkach, (d) postępowanie zostało wszczęte przez państwo pokrzywdzone (poszkodowane) aktem innego państwa.
Zgoda tego drugiego co do jurysdykcji MTS nie jest w takim przypadku wymagana.
(*) Jednostka korzystająca z prawa nieszkodliwego przepływu, w toku tego przepływu nie może: (a) nadawać
audycji
radiowych i telewizyjnych; (b) poławiać ryb; (c) poławiać organizmów żywych egzystujących na morskim dnie (np. langust); (d)
prowadzić badań naukowych.
(*) Rezolucja merytoryczna Rady Bezpieczeństwa ONZ w przedmiocie nałożenia sankcji ekonomicznych nie zostanie
przyjęta, jeżeli: (a) przeciwko jej przyjęciu zagłosuje Francja (pozostałe głosy są „za”); (b) przeciwko jej przyjęciu zagłosuje
siedem państw nie będących stałymi członkami RB (pozostałe głosy są „za”); (c) dwóch stałych członków RB wstrzyma się od
głosu (pozostałe głosy są „za”).
(*) Jednostki (np. osoby fizyczne) mogą wszczynać postępowania przeciwko państwom: (a) przed Międzynarodowym
Trybunałem Sprawiedliwości; (b) przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka; (c) w systemie rozstrzygania sporów
Światowej Organizacji Handlu; (d) na platformie Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych.
Państwo X każdego roku jest zdolne wyeksportować 100 jednostek gazu ziemnego. Na podstawie traktatu zawartego w
2000 roku między państwami X, Y i Z, państwo X zobowiązało się dostarczać każdego roku przez dziesięć kolejnych lat: państwu
Y-70 jednostek gazu ziemnego, państwu Z -30 jednostek gazu ziemnego. W 2003 roku państwo X zawarło jednak kolejny traktat z
państwami Y oraz A, na podstawie którego zobowiązało się dostarczać każdego roku przez siedem kolejnych lat: państwu Y-90
jednostek gazu, państwu A-10 jednostek gazu. Biorąc pod uwagę art. 30 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, w 2004
roku państwo X prawnie zobowiązane było do wyeksportowania następujących ilości gazu do: (a) Y-90, Z30, A-10; (b) Y90, Z-0, A-10; (c) Y-70, Z-30, A-0, (d) Y-0, Z-0, A-0.
MTS w sprawie Barcelona Traction z 1970 roku wskazał, że zobowiązania państwa w zakresie przestrzegania pewnych
podstawowych praw człowieka mają charakter erga omnes. To stwierdzenie oznacza, że: (a) te prawa człowieka powinny być
przestrzegane w stosunku do wszystkich osób znajdujących się na terytorium danego państwa; (b) prawa człowieka są
niezbywalne; (c) każde państwo może wszcząć postępowanie przed MTS przeciwko państwu, które narusza zobowiązania erga
omnes; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne.
W związku z rozpadem byłej Jugosławii państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej sformułowały następujące,
„dodatkowe” kryterium uznania: (a) uznawane państwo akceptuje jurysdykcję MTS; (b) uznawane państwo jest członkiem ONZ;
(c) uznawane państwo ma efektywny rząd; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne.
(*) Prawo międzynarodowe nie pozwala sądom francuskim na orzekanie w sprawie karnej (ze względu na brak
jurysdykcji sądowniczej), w której oskarżonym jest przebywający we Francji: (a) obywatel polski, który na terytorium Węgier
zabił obywatela francuskiego; (b) obywatel ChRL, który na terytorium Stanów Zjednoczonych
prowadził
działalność
szpiegowską, skierowaną przeciwko interesom Francji; (c) obywatel Jemenu, podejrzany o próbę zamachu terrorystycznego na
ambasadę Stanów Zjednoczonych w Bagdadzie.
(*) Art. 2 ust. 4 Karty Narodów Zjednoczonych narusza: (a) prowadzenie przez rząd danego państwa operacji zbrojnych
przeciwko działającym na jego terytorium ugrupowaniom terrorystycznym; (b) użycie sił zbrojnych do zastosowania blokady
morskiej portów lub wybrzeży innego państwa; (c) nałożenie na inne państwo sankcji ekonomicznych; (d) żadne z opisanych
działań nie narusza wskazanego przepisu.
MTS w opinii doradczej w sprawie legalności groźby i użycia broni jądrowej (1996 rok) stwierdził, że: (a) prawo
międzynarodowe bezwzględnie zakazuje groźby użycia broni jądrowej; (b) prawo międzynarodowe bezwzględnie zakazuje użycia
broni jądrowej; (c) nie można z całą pewnością ocenić legalności użycia broni jądrowej w szczególnych przypadkach
wykonywania prawa do samoobrony; (d) użycie broni jądrowej jest dopuszczalne wyłącznie na podstawie uprzedniej
autoryzacji Rady Bezpieczeństwa ONZ (na podstawie art. 42 Karty Narodów Zjednoczonych).
Fundamentalnym założeniem Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej jest: (a) zakaz rozmieszczania broni jądrowej w
przestrzeniach niepodlegających suwerenności żadnego państwa; (b) redukcja ilości strategicznych głowic jądrowych; (c)
zobowiązanie państw posiadających broń jądrową do jej nieprzekazywania komukolwiek; (d) Układ nie wszedł w życie,
ponieważ jego stronami nie są: Rosja i Stany Zjednoczone.
Funkcjonariusz policji państwa X bez zgody swoich przełożonych (i z naruszeniem prawa państwa X) torturował
przesłuchiwanego terrorystę: (a) państwo X nie ponosi odpowiedzialności za naruszenie normy prawa międzynarodowego,
zakazującej stosowania tortur, ponieważ nie można mu przypisać aktu policjanta; (b) państwo X ponosi odpowiedzialność za
naruszenie normy prawa międzynarodowego zakazującej stosowania tortur, ponieważ państwu można przypisać akty jego
organów nawet wówczas, gdy wykroczyły one poza posiadane uprawnienia, o ile w danym przypadku organ występuje –
wedle wszelkich oznak (jak w rozpatrywanej sprawie) – w charakterze kompetentnego organu państwa; (c) państwo X
ponosi odpowiedzialność za naruszenie normy prawa międzynarodowego zakazującej stosowania tortur, o ile można mu
przypisać winę w nadzorze nad funkcjonariuszem.
Dnia 2 czerwca 2008 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 1816. Zgodnie z pkt. 7 tego aktu, okręty wojenne
państw obcych mogą wpływać na wody terytorialne (tj. wody wewnętrzne i morze terytorialne) Somalii w pościgu za
piratami. Wskazany fragment rezolucji: (a) odzwierciedla obowiązujące prawo zwyczajowe i postanowienia Konwencji o
prawie morza z 1982 roku, które pozwalają każdemu państwu ścigać piratów na wodach terytorialnych państw obcych bez
zgody tych ostatnich; (b) nie odzwierciedla obowiązującego prawa zwyczajowego i postanowień Konwencji o prawie morza z
1982 roku, które nie pozwalają ścigać piratów na wodach terytorialnych państw obcych bez zgody tych ostatnich; (c) jest
pierwszą we współczesnym prawie międzynarodowym regulacją odnoszącą się do problemu piractwa (w szczególności:
Konwencja o prawie morza z 1982 roku nie odnosi się do problemu piractwa); (d) wszystkie odpowiedzi są błędne.
Wyłączna strefa ekonomiczna: (a) rozciąga się maksymalnie do 350 mil morskich od linii podstawowej; (b) jest obszarem, w
którym statkom wszystkich państw przysługuje „prawo nieszkodliwego przepływu” na takich samych zasadach, jak przez
morze terytorialne; (c) obejmuje także dno morskie i podziemie; (d) jest obszarem, w którym wszystkie państwa korzystają z
wolności żeglugi i przelotu, układania podmorskich kabli i rurociągów.
Podmiot świadczący tzw. dobre usługi w sporze międzynarodowym: (a) przedstawia konkluzje co do faktów lub prawa,
ewentualnie niewiążące zalecenia dla stron, propozycje rozstrzygnięcia etc.; (b) sporządza raport z badania stanu
faktycznego sporu; (c) jest doradcą i udziela zaleceń; (d) wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne.
(*) W świetle tzw. Zasad Norymberskich: (a) działanie w wykonaniu rozkazu uwalnia od odpowiedzialności karnej; (b)
stanowisko urzędowe oskarżonego (pełniącego np. funkcję głowy państwa) stanowi podstawę uwolnienia go od
odpowiedzialności karnej; (c) organizatorzy planu przestępstwa odpowiadają za wszelkie czyny, których dopuścił się ktokolwiek
w związku z wykonaniem tego planu.
Na gruncie prawa wspólnotowego pozwanie przed sąd polski obywatela Holandii mającego miejsce zamieszkania na
terytorium Francji, przez zamieszkałego w Polsce obywatela RP (w sprawie, której przedmiotem jest wykonanie zobowiązania
cywilnego): (a) jest dopuszczalne bez żadnych ograniczeń; (b) nie jest nigdy dopuszczalne, jako sprzeczne z zasadą wyłącznej
jurysdykcji personalnej sądów krajowych w sprawach cywilnych; (c) jest dopuszczalne wyłącznie w przypadkach przewidzianych
w polskim Kodeksie postępowania cywilnego; (d) jest dopuszczalne wyłącznie w przypadkach przewidzianych w rozporządzeniu
Rady nr 44/2001 z 2000 roku; (e) nie jest nigdy dopuszczalne – wynika to z rozporządzenia Rady nr 44/2001 z 2000 roku
(*) Proszę o wskazanie poprawnych stwierdzeń: Polski urzędnik konsularny w Nowej Zelandii: (a) nie może być ani
zatrzymany, ani aresztowany w żadnym przypadku; (b) może zostać aresztowany, o ile decyzję w tym przedmiocie podjął szef
rządu państwa przyjmującego; (c) podlega jurysdykcji karnej sądów państwa przyjmującego w przypadku postawienia mu
zarzutu zabójstwa na tle rabunkowym; (d) nie podlega jurysdykcji cywilnej sądów państwa przyjmującego w przypadku
wytoczenia przeciwko niemu powództwa odszkodowawczego przez ofiarę wypadku drogowego (zakładamy, że kierujący
pojazdem urzędnik znajdował się pod wpływem alkoholu wracając z oficjalnego spotkania z przedstawicielami państwa
przyjmującego).
Przed sądem obcego państwa na zasadę par in parem non habet imperium spółka z udziałem skarbu państwa: (a) powołać
się nie może absolutnie w żadnym przypadku; (b) może powołać się absolutnie w każdym przypadku; (c) co do zasady może
powołać się, o ile w sprawie w grę wchodzi jej akt związany z wykonywaniem pewnych prerogatyw suwerennego państwa; (d) co
do zasady może powołać się, o ile w sprawie w grę wchodzi jej akt de iure gestionis.
(*) Rada Bezpieczeństwa ONZ może nakładać sankcje ekonomiczne (na podstawie art. 41 KNZ) np. w razie stwierdzenia
wszelkiej okoliczności zagrażającej pokojowi. Sankcje takie są w praktyce nakładane na państwa: (a) w przypadku obalenia
demokratycznie wybranego prezydenta przez juntę wojskową; (b) w przypadku wprowadzenia przez rząd polityki segregacji
rasowej; (c) w przypadku masowych naruszeń praw człowieka w konflikcie wewnętrznym; (d) w żadnym z powyższych
przypadków, jako że byłoby to niezgodne z zasadą nieingerencji w sprawy wewnętrzne państw, oraz z zasadą suwerennej
równości państw.
(*) Proszę wskazać poprawne stwierdzenia: (a) siły pokojowe ONZ (peacekeeping forces) w praktyce były powoływane nie
tylko przez radę Bezpieczeństwa, ale i przez Zgromadzenie Ogólne ONZ; (b) ONZ co do zasady nie ponosi odpowiedzialności za
działania członków kontyngentów krajowych działających jako część sił pokojowych (np. w związku z wypadkami drogowymi
powodowanymi przez polskich żołnierzy); (c) oddziały zbrojne wchodzące w skład sił pokojowych stanowią część stałych sił
zbrojnych ONZ.
(*) Proszę wskazać poprawne odpowiedzi, które dotyczą miejsca prawa międzynarodowego w polskim porządku
prawnym (w świetle postanowień Konstytucji RP z 1997 roku): (a) w razie kolizji normy zawartej w ratyfikowanej umowie
międzynarodowej z normą zawartą w Konstytucji - przeważa norma zawarta w umowie, (b) normy zawarte w każdej
ratyfikowanej umowie międzynarodowej przeważają w razie kolizji nad normami zawartymi w ustawie, (c) umowy
międzynarodowe, które nie są ratyfikowane, nie stanowią źródeł polskiego prawa i nie mogą być bezpośrednio skuteczne w
polskim porządku prawnym, (d) ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane zawsze przeważają w razie kolizji nad
normami zawartymi w ustawie.
Z rozporządzenia Rady WE nr 44/2001 (tzw. „Bruksela I”) wynika, że polski przedsiębiorca (zamieszkały w Polsce),
któremu kontrahent mający siedzibę na terytorium Belgii stawia zarzut niewykonania kontraktu handlowego: (a) co do zasady
może być pozywany przed sąd belgijski (od tej zasady są wyjątki); (b) co do zasady nie może być pozywany przed sąd belgijski (od
tej zasady są wyjątki); (c) w żadnym przypadku nie może być pozywany przed sąd belgijski; (d) może być pozywany przed sąd
belgijski tylko wtedy, gdy zastosowanie znajduje zasada jurysdykcji uniwersalnej.
(*) Immunitet nie przysługuje obcemu dyplomacie, który przed sądem polskim [w pytaniu zakładamy, że państwo
wysyłające nie zrzekło się immunitetu]: (a) oskarżony jest (w sprawie karnej) o popełnienie na terytorium RP czynu
zabronionego, zagrożonego w polskiej ustawie karą wyższą, niż dwa lata pozbawienia wolności; (b) oskarżony jest (w sprawie
karnej) o popełnienie na terytorium RP czynu zabronionego niemającego związku z funkcjami urzędowymi; (c) pozwany jest (w
sprawie cywilnej) o zapłacenie czynszu z tytułu najmu lokalu przeznaczonego na prywatną rezydencję w Polsce; (d) immunitet
przysługuje we wszystkich wskazanych przypadkach.
Zgodnie z poglądem przedstawionym w toku wykładu, samoobrona prewencyjna (preemptive self-defence) jest w
świetle prawa międzynarodowego: (a) niedozwolona; (b) dozwolona wyraźnie przez art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych; (c)
dozwolona pod warunkiem, że państwu zagraża bezpośrednio atak zbrojny na wielką skalę, istnienie niebezpieczeństwa jest
ponad wszelką wątpliwość udowodnione i nie można mu inaczej zapobiec, jak tylko używając siły zbrojnej.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)