Przykłady pojęć analizowanych przez ontologię - opracowanie

P rzykłady pojęć analizowanych przez ontologię 1° Pojęcie substancji . Termin ten miewał w filozofii różne znaczenia, po d stawowym jednak jest to znaczenie, które z nim wiązał Arystoteles. Określa on su b stancję jako to, o czym coś innego może być orz e kane, ale co samo nie może być orzeczone o niczym innym. Innymi słowy, substancją jest wszystko to, czemu prz y sługują jakieś cechy; co może do czegoś pozo­stawać w pewnym stosunku, co m o że znajdować się w takim lub innym stanie itp., ale samo nie jest ani cechą, ani stosu n kiem, ani stanem itp. Przykładami substancji są na przykład: ten stół, to krzesło, ta osoba itp. - słowem: konkretne jednostkowe rzeczy i osoby. Su b stancjom prze­ciwstawia się cechy, które, w odróżnieniu od substancji, mogą być o czymś orzek a ne, stosunki, które - również w przeciwieństwie do substancji - mogą między jak i miś przedmiotami zachodzić, stany itp. Scholastycy podkreślali samoistność su b stancji w przec i wieństwie do niesamoistności cech, stosunków, stanów itp. Cecha na przykład czerwieni nie może istnieć ina­czej niż poprzez jakąś substancję, której przysługuje. Ta natomiast czer­wona róża, której czerwień przysługuje, nie potrz e buje żadnego fundamen­tu dla swego istnienia, lecz istnieje samoistnie. Tę samois t ność substancji uważali też scholastycy za jej istotną własność i definiowali substa n cję jako res, cui convenit esse in se vel per se . 2° Pojęcie bytu rzeczywistego ( esse reale ) i przeciwstawiane mu pojęcie bytu tylko pomyślanego ( esse in intellectu ). Tatry, wodospad Niagara, bitwa pod Lipskiem istnieją lub istniały rze­czywiście i stanowią przykłady tzw. bytów rzeczywistych. N a tomiast cen­taury, Ball a dyna, spotkanie Zagłoby z Burłąje m istnieją lub istniały tylko w myśli i stanowią przykłady tzw. bytów tylko pomyślanych. Tzw. byty tylko pom y ślane nie istnieją w pierwotnym sensie tego wyrazu, lecz ist­nienie można o nich orzekać w przenośnym tylko sensie. Gdy się na przykład mówi, że Zeus istniał w myśli Greków, to znaczy to tylko tyle, że Grecy myśleli o Zeusie (lub wierzyli w Zeusa). 3° Pojęcie przedmiotów realnych i przeciwstawne mu pojęcie przedmio­tów idea l nych . Przedmiotami realnymi są przedmioty, zdarzenia itp., które kiedyś, tzn. w jakimś cz a sie, istniały, istnieją lub będą istnieć. Przedmio­tami idealnymi zaś nazywa się twory pozacz a sowe. Jako przykłady przed­miotów idealnych przytacza się najczęściej liczby, idealne figury geome­tryczne (punkty, proste itp.), stosunki zachodzące między nimi itd. Przy­tacza się też takie abstracta , jak piękno, sprawiedl i wość, cnota, pomyślane nie jako cechy realizuj ą ce się w konkretnych przedmiotach, lecz cechy te w oderwaniu od przedmiotów, a więc tzw. piękno samo w sobie, sprawiedliwość jako taka itd. ... zobacz całą notatkę