To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ Ustawodawca normując stosunki prawne między podmiotami prawa cywilnego, dąży na różne sposoby do pewności obrotu między nimi. Jednymi z elementów konstrukcyjnych prawa cywilnego, które tą pewność gwarantują są różne odmiany dawności, czyli instrumenty prawne będące rozwiązaniem regulującym sytuację praw podmiotowych, których zaniechanie wykonywania jest tak długotrwałe, że prowadzi to do powstania niepewnych stanów faktycznych. Głównie spotykaną w prawie cywilnym odmianą dawności jest instytucja przedawnienia, która doczekała się kompleksowej regulacji w Tytule VI Księgi pierwszej Kodeksu cywilnego. Zgodnie z brzmieniem art. 117 § 1 k.c. przedawnieniu ulegają jedynie (cywilnoprawne) roszczenia majątkowe, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych. W celu wyjaśnienia terminu roszczenie majątkowe, można w dużym uproszczeniu przyjąć, iż jest to uprawnienie przyznane danemu podmiotowi prawa cywilnego, które polega na możności żądania od innego podmiotu określonego zachowania opiewającego na konkretną wartość majątkową. W związku z powyższym przedawnieniu nie ulega np. prawo własności (nie należy ono do kategorii roszczeń) oraz roszczenie służące ochronie dóbr osobistych, które ma charakter niemajątkowy.
Przedawnienie zawsze jest związane z upływem jakiegoś, bezwzględnie dla danego przypadku oznaczonego w przepisach terminu. Terminu, którego skuteczne upłynięcie nie powoduje wygaśnięcia roszczenia, lecz jedynie pozwala osobie zobowiązanej na podniesienie zarzutu przedawnienia (exceptio temporis). Zarzut ten skutkuje natychmiastowym przekształceniem roszczenia, którego on dotyczy w roszczenie niezupełne (zwanego też w nomenklaturze prawnej naturalnym). Jego niezupełność objawia się w tym, iż nadal ono istnieje, lecz nie można go wyegzekwować. Dodatkowo z brzmienia w art. 117 § 2 k.c. wynika, iż roszczenie przedawnione może zostać dobrowolnie spełnione przez osobę zobowiązaną.
Przedawnienie w swojej istocie jest pewnym prawem podmiotowym przysługującym danemu podmiotowi. W związku z powyższym, w procesie sądowym jego wykorzystanie może być oceniane przez pryzmat zgodności ze społeczno - gospodarczym jego przeznaczeniem oraz z zasadami współżycia społecznego, czyli przez pryzmat klauzul, które zgodnie z art. 5 k.c. (w razie ich niewypełnienia) kwalifikują zarzut przedawnienia jako nadużycie prawa, niekorzystające z ochrony prawnej. W uproszczeniu, jeżeli sąd w procesie sądowym (toczącym się także pomiędzy przedsiębiorcami), uzna, że zgłoszenie zarzutu przedawnienia w danej konkretnej sytuacji jest niezgodne przynajmniej z jednym z wymienionych wyznaczników z art. 5 k.c., będzie zobligowany do nie uwzględnienia go, a w konsekwencji do dalszego uznawania podnoszonego roszczenia jako nieprzedawnionego.
Ustawodawca w art. 118 k.c. wyraził ogólna zasadę zgodnie z którą termin przedawnienia roszczeń wynosi 10 lat, z wyjątkiem roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, które przedawniają się z upływem 3 lat. Jednakże należy zauważyć, że ta ogólna reguła będzie obowiązywała jedynie w przypadkach, gdy w konkretnym stanie faktycznym nie znajdą zastosowania przepisy regulujące w szczególny sposób terminy przedawnienia. Przykładem takiego przepisy jest art., 390 § 3 k.c. zgodnie z którym roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem 1 roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta oraz art. 554 k.c., który stwierdza między innymi, że roszc
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)