To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wojciech Stańko Hagia Sophia Najwspanialszy z kościołów Justyniania, Hagia Sophia (Kościół Mądrości Bożej) w Konstantynopolu, pod względem architektonicznym nieco odbiega od tradycyjnej bazyliki.
Zastąpił on kościół ufundowany przez Konstancjusza II, który spłonął doszczętnie podczas powstania NIke w 532r.. Justynian stłumił te zamieszki i skorzystał ze sposobności upamiętnienia swego zwycięstwa przez wzniesienie nowego kościoła Hagia Sophia(532-537), jednej z największych, najbogatszych i najkosztowniejszych budowli wszechczasów. Jej twórcami byli dwaj zdolni matematycy i uczenia z Azji Mniejszej: Anthemios z Tralles i Izydor z Miletu. Nie byli oni z wykształcenia ani architektami ani budowniczymi, i może właśnie stąd to świeże podejście, które pozwoliło im na wybudowanie kopułowej budowli.
Plan składa się z olbrzymiego prostokąta o wymiarach ok. 71x77m, z centralną kwadratową przestrzenią wyznaczona przez cztery filary dźwigające kopułę tak ogromną, że dominuje nad całym wnętrzem. W odróżnieniu od kopuły Panteonu, która jak olbrzymie igloo-została wsparta w mało pomysłowy sposób na 6-metrowej grubości ścian wydrążonego bębna, kopuła Hagia Sophia (wys. na 55m) pokrywała kwadrat, a nie koło i była wsparta na żagielkach zwanych pendentywami, wyrastających z filarów. Ta metoda konstruowania kopuły umożliwiła pominiecie ścian jako elementu dźwigającego. Kwadratowa przestrzeń pod kopuła mogła sie wówczas otwierać na inne otaczające ją przestrzenie- tak jak w Hagia Sophia.
Centralna przestrzeń jest tu oddzielona od bocznych naw z emporami, dwukondygnacyjnymi ekranami z marmurowych kolumn wspierających łuki. Półkopuły- o tej samej średnicy co kopuła (32,5m), którą wspierają- przechodzą w nisze półkoliste zwane eksedrami. W rezultacie, mimo, że cała budowla została racjonalnie i symetrycznie przemyślana, wydaje się tajemnicza, ponieważ nasze oczy biegną od jednych do drugich przestrzeni, których wielkości i formę trudno określić. Dwuznaczność rozedrganych kontrastów światła i cienia znajduje też wyraz w małej skali- w charakterystycznym kapitelu bizantyjskiej kolumny. Podczas gdy w rzymskich kapitelach korynckich liście akantu wyraźnie odstają od zwartego korpusu, to korpus kapitelu bizantyjskiego jest w całości pokryty ażurowym płaskim wzorem, przypominający koronkowy deseń. Historycy architektury mają niewiele pewnych informacji o nabożeństwach i użytkowaniu kościołów w VI w. w Konstantynopolu. Niektórzy uważali, że to tajemnica stanowiła istotny element wczesnej liturgii. Zgodnie z tym poglądem nawa główna lub przestrzeń centralna były przeznaczone dla kleru, natomiast zwykli wierni przyglądali się wspaniałym ceremoniom z naw bocznych i empor. Mógłby to być jeden z powodów przyswojenia kościoła na planie centralnym przez liturgię wschodnią. Wiemy natomiast na pewno, że na początku mszy w Hagia Sophia patriarcha prowadził swój kler, a podczas uroczystości państwowych-cesarz prowadził swój dwór.
(…)
… zostały pokryte lśniącą powłoką barwnych marmurów, porfiru i bazaltu, w które cesarstwo obfitowało, natomiast sklepienia i kopuły były wyłożone mozaiką ze szkła i półszlachetnych kamieni, które skrzyły sie w świetle słońca, a szczególnie w blasku wielu wiszących złotych lamp, lichtarzy i świeczników.
Hagia Sophia składa się z nieciekawych, przypominających skały brył, tynkowanej cegły zwieńczonych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)