Proces cywilny

Smolak. Notatka składa się z 3 stron.
Proces cywilny
Proces rzymsko-kanoniczny i nowożytny
-proces rzymsko-kanoniczny interpretacją procesu kognicyjnego
-powstal w wyniku prawotwórczej działalności papieży w XII-XIII w. i w XIII w. wzorowały się na nim sądy miast włoskich
-Sąd Kameralny Rzeszy przeniósł zasady procedury rzymsko-kanonicznej do prawa świeckiego
-źródła procesu rzymsko-kanonicznego:
-Dekret Gracjana - przejęte zasady procesowe kompilacji justyniańskiej
-Dekretały papieskie IX z XIII w.
-liczne prace kanonistów i legistów
-ruch kodyfikacji prawa w XVIII w. doprowadził do powstania ustaw cywilno procesowych w Austrii i Prusach
Cechy procesu
Zasada skargowości
-proces dzielił się na dwa stadia rozdzielone litis contestatio (utwierdzenie sporu)
-w pierwszym stadium powód wnosił pisemną skargę, gdy odpowiadała wymaganiom formalnym, sędzia wydawał pozew i urzędowo wzywano pozwanego przed sąd
-pozwany mógł podnieść zarzuty procesowe (ekscepcje):
-dylatoryjne - powodujące odroczenie procesu
-deklinatoryjne - zwalniające od wdania się w spór
-peremptoryjne - niweczące roszczenia powoda; wyjątkowo mogły być wniesione w trakcie sporu
Zasada pisemności
-dalsze postępowanie - wymiana pism procesowych między stronami
-ustnie mógł tylko sędzia zadawać pytania, ale i to było protokołowane
-ciężar dowodu spoczywał na stronie występującej z jakimś twierdzeniem
Zasada dyspozycyjności
-dowody dostarczały wyłącznie strony
Legalna teoria dowodowa
-prawo określało wartość i liczbę dowodów potrzebną do wygrania sporu
-środki dowodowe - przysięga, świadkowie, dokumenty, świadectwa urzędowe
-świadków (min. 2) przesłuchiwał sędzia pod nieobecność stron
Apelacja
-każda strona mogła wnieść apelację dwukrotnie
Nowożytne procedury cywilne
Powszechny niemiecki proces cywilny
-różnił się tym od procesu rzymsko-kanonicznego, że z prawa saskiego przyjmował zasadę ewentualności i wyroku na dowód
-zasada ewentualności miała zapobiegać przewlekłości postępowania - zmuszała strony do przedstawienia od razy wszystkich żądań i zaprzeczeń
-wyrok na dowód (vide: bliższość do dowodu) - sąd ustalał, co ma być przedmiotem dowodu, kto miał go przeprowadzić i kiedy, co decydowało o wygraniu procesu
Procedura austriacka
-w II poł. XVIII w. wprowadzono model procedury cywilnej wzorując się na powszechnym niemieckim procesie cywilnym
-sędzia nie mógł ingerować z urzędu w przebieg procesu, strony miały pełną autonomię w dysponowaniu przedmiotem sporu

(…)

… wydawał wyrok na podstawie akt (zasada pisemności), który przesyłał stronom na piśmie
-w sprawach drobiazgowych proces przebiegał ustnie i w sposób uproszczony
Procedura pruska
-ograniczenie zasady dyspozycyjności przez prowadzenie śledztwa przez sędziego inkwirenta, który dążył do ustalenia prawdy materialnej
-strony mogły skorzystać z usług sądu rozjemczego
Nowoczesna procedura cywilna XIX i XX…
…
-swoboda rozporządzania własnością stron
-dyspozycyjność materialna - sąd nie może orzec nic ponad żądanie stron
-dyspozycyjność formalna - strony mają swobodę w dysponowaniu środkami walki procesowej
Zasada instrukcyjności
-sąd może przeprowadzić środek dowodowy z urzędu, ale tylko za zgodą stron (narzędzia do dojścia do prawdy materialnej
Zasada prawdy formalnej
-sąd uznaje wydarzenia za prawdziwe…
… w.
-uznanie w pełni zasady skargowości - skargę stanowi pozew - pismo procesowe, które powinno spełniać określone kryteria
Zasady procesowe
Zasada jawności i ustności
-charakter publiczny rozprawy
-zgłaszanie roszczeń przed sądem w formie ustnej
Zasada kontradyktoryjności
-strony same gromadzą materiał procesowy
-przed wydaniem wyroku sąd ma obowiązek wysłuchać racji strony przeciwnej
Zasada dyspozycyjności…
... zobacz całą notatkę