Prawoznawstwo - prawo a inne regulatory zachowań

R XV. Prawa a inne regulatory zachowań
Moralność, religia, obyczaje a prawo
Wielość systemów normatywnych
moralne
religijne
obyczaju
normy organizacji społecznych i politycznych
Normy moralne a normy prawne - podstawowe różnice.
Prawne
Moralne
Obyczajowe Przedmiot regulacji
Zachowanie zewnętrzne (poza psychiką, obserwowane przez ludzi)
Zachowania zewnętrzne i wewnętrzne (przeżycia emocjonalne), stosunek wobec Boga i przyrody
Zachowanie jednostek
Sposób regulacji
Tryb minimalistyczny (solidarnościowy), konkretne normy prawne
Typ maksymalistyczny (perfekcjonistyczny - dążenie do doskonałości) lub minimalistyczny
Pola dopuszczalne lub niedopuszczalne
Geneza norm Państwo przez proces internalizacji
Nakaz Boga (heteronomiczne), produkt umysłu ludzkiego (autonomiczne)
Ludzie (autonomiczne)
Sposób ogłaszania i formalizowania norm Procedura tworzenia prawa, Dzienniki ustaw
Z pokolenia na pokolenie, system skodyfikowany, np. religia
Z pokolenia na pokolenie, książki , np. savoir-vivre
Sposób obrony wzorów w określonych normach
Sankcje System rygorystyczny (religie), systemy luźne (zależne od ludzi)
Pozostawione społeczeństwu
Relacje treściowe i funkcjonalne między prawem a innymi systemami społecznymi
związki treściowe Niegdyś: prawo jest minimum moralności
Obecnie: pewna sfera życia jest poddana regulacji obu systemów, może być zbieżna lub rozbieżna. Sporne: czy można wyodrębnić 3 kategorie - regulowane przez prawo, jednocześnie obojętne moralnie
związki funkcjonalne - oddziaływanie na siebie obu systemów, ujawniają się w procesie tworzenia prawa, także w procesie stosowania prawa - sędzia podczas interpretacji prawa dokonuje osądu moralnego czynności.
normę moralną czyni się normą prawną
wprowadza się zasady moralne
odsyła się, np. klauzule generalne, zasady słuszności, kodeksy etyki zawodowej
84. Moralność, religia i obyczaje a obowiązywanie prawa. Walor neutralności - podporządkowanie prawa moralności.
Kultura Prawna:
Sensu stricto = w wąskim znaczeniu, wiedza o prawie, ocena prawa, gotowość do przestrzegania, własne propozycje zmian, przypisywana jednostkom.

(…)

…:
dotyczy głównie osób fizycznych
przesłanki do odpowiedzialności karnej
popełnienie czynu zabronionego, społeczna szkodliwość nie jest znikoma - nullum crimen sine lege
czyn musi być swobodny (nieprzymusowy), osiągnięcie minimalnego wieku (17, ew. 15)
stan zdrowia psychicznego w momencie czynu
czy działanie w obronie koniecznej/wyższa konieczność
związek przyczynowy - działanie a skutek
czyn dokonanie został w stanie winy. Wina = stan psychiczny, towarzyszący przestępcy popełniającemu czyn. Istnieje wina:
umyślna - sprawca ma zamiar dokonać czynu, chce popełnić czyn (zamiar bezpośredni - dolus dirctus), albo się na niego godzi (zamiar pośredni - ewentualny - dolus eventualis)
nieumyślna - nie ma zamiaru popełnienia, odpowiada się za własne czyny
Odpowiedzialność cywilna
dotyczy osób fizycznych, prawnych, skarbu państwa oraz ułomnych j. org.
Odpowiedzialność na zasadzie winy, poprzez działanie lub zaniechanie
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, nie tylko za własne, ale i cudze zachowania (także zwierząt)
odpowiedzialność jest często niezależny od winy zobowiązanego
Typy odpowiedzialności cywilnej
deliktowa - odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną poprzez czyn niedozwolony (z tytułu deliktu, ex delicto…
… lub niewydanie decyzji = władcze zaniechanie
najczęściej ma postać sankcji prawnej z tytułu czynu niedozwolonego lub niewykonania umowy
kontraktowa - z tytułu nie wykonania lub nienależytego wykonania obowiązku powstałego na podstawie czynności prawnej (ex contractu). Przesłanki:
wystąpienie szkody - majątkowy lub nie majątkowy uszczerbek we wszystkich dobrach chronionych przez prawo, np. uszkodzenie ciała…
... zobacz całą notatkę