To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PRAWO W UJĘCIU HERBERTA HARTA
Herbert Hart- angielski filozof analityczny, przedstawiciel oksfordzkiej szkoły języka potocznego, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli pozytywizmu prawniczego.
Najważniejsza praca Harta to The Concept of Law (Pojęcie prawa). Jego teoria prezentuje postawę kompromisu między analityczną jurysprudencją Johna Austina, najważniejszymi tezami pozytywizmu i prawem natury. Kluczem do zrozumienia pojęcia prawa ma być analiza pojęć ogólnych zamiast budowania konkretnych definicji, należy analizować funkcjonowanie pojęć prawnych w języku. Według Harta na pojęcie prawa składają się reguły dwojakiego typu: Pierwotne reguły nakładające obowiązki bezpośrednio na członków społeczności. Szereg przyczyn sprawia, że ujmowanie systemu prawa jako zbioru wyłącznie tego typu reguł jest niewystarczające:
• taki system nie miałby zdolności do samoorganizowania, bo reguły pierwotne nie mogą same regulować procesu własnego wytwarzania i zmiany (wada statyczności);
• w takim systemie nie byłoby jasne, które z reguł są regułami obowiązującymi (wada niepewności);
• nie istniałyby jasne procedury stosowania reguł (wada nieskuteczności).
Wady te sprawiają, że w systemie prawnym obok reguł pierwotnych muszą także funkcjonować reguły wtórne.
Wtórne Hart określa je jako "pasożytnicze" wobec pierwotnych, bo same w sobie nic nie znaczą. Mają charakter proceduralny, wskazują sposoby posługiwania się regułami pierwotnymi, pozwalają na usunięcie ich wad.
Istnieją trzy rodzaje reguł wtórnych:
• reguły zmiany (rules of change) - usuwają wadę statyczności;
• reguły orzekania (rules of adjudication) - usuwają wadę nieskuteczności;
• reguły uznania (rozpoznania) (rules of recognition) - usuwają wadę niepewności.
Najważniejszą spośród reguł wtórnych jest reguła uznania, pozwalająca na określenie, które z reguł należą do systemu prawnego, a które znajdują się poza nim.
Wolność sędziego
System prawa składa się tylko z reguł (obu rodzajów) i nic poza nimi nie należy do istoty prawa. Tylko na nie powoływać się może sędzia w procesie rozstrzygania. Mimo tego, sędzia nie jest całkowicie związany regułami; według Harta sędzia, orzekając, jest wolny, co wiąże się z faktem, że dana sprawa może mieć więcej niż jedno prawidłowe rozstrzygnięcie.
Prawo natury
Tak jak inni pozytywiści, Hart uznaje rozdział prawa i moralności. Nadaje mu jednak złagodzoną formę twierdząc, że w prawie musi istnieć pewne minimum moralności ("minimum treści prawa natury"). Teoretycznie prawo może mieć dowolną treść, ale powinno uwzględniać pewne właściwości człowieka i świata, który
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)