To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PRAWO PODMIOTOWE
Prawo podmiotowe jest jednym z podstawowych pojęć prawa cywilnego i odgrywa w tej gałęzi prawa węzłową rolę. Jest też powszechnie zaliczane w nauce prawa cywilnego do konstrukcji o kluczowym znaczeniu. Poglądy doktryny na
istotę i charakter prawa podmiotowego są rozbieżne. Dotyczy to także sytuacji w nauce polskiej. Przedstawione poniżej stanowisko odpowiada jednej z koncepcji prawa podmiotowego; cechuje je pewne uproszczenie.
Prawem podmiotowym jest przyznana i zabezpieczona przez normy prawa cywilnego oraz wynikająca ze stosunku prawnego możność postępowania w określony sposób.
Definicja ta wymaga kilku wyjaśnień.
Prawo podmiotowe zakreśla granice sfery możności działania upraw- nionego. W tych granicah uprawniony może podejmować wszelkie działania, np. właściciel roweru może na nim jeździć lub nie, rozebrać na części, użyczyć innej osobie, wynająć. Prawo podmiotowe istnieje jednak, choćby żadne działanie nie zostało podjęte.
Źródłem prawa podmiotowego są normy prawne, które ustanawiają sferę możności postępowania i zakreślają jej granice. Nie ma praw podmiotowych poza tymi, które wynikają z norm prawnych. Inaczej mówiąc, każde prawo podmiotowe ma oparcie w przepisach prawa cywilnego.
Prawa pomiotowe występują tylko w ramach stosunku prawnego. Prawu podmiotowemu odpowiada więc ciążący na innej osobie obowiązek. Treść prawa podmiotowego określana jest nie tylko przez to, co wolno czynić uprawnionemu, ale i przez to, do czego jest zobowiązana druga strona. Błędne jest upatrywanie istoty prawa podmiotowego wyłącznie w obowiązkach innych osób.
Prawo podmiotowe nie tylko wynika z norm prawnych, ale czerpie z nich środki ochrony. Przepisy pozwalają w razie potrzeby wyegzekwować przy- sługujące uprawnienia przy pomocy państwowego aparatu przymusu.
Prawo podmiotowe obejmuje jedno lub więcej uprawnień, związanych ze sobą funkcjonalnie i stanowiących element danego typu stosunku prawnego. Uprawnienie jest więc częścią prawa podmiotowego lub wypełnia całe prawo podmiotowe.
Prawo podmiotowe jest pojęciem nadrzędnym w stosunku do upraw- nienia. W stosunku cywilnoprawnym występuje z reguły kilka uprawnień, mają one znaczenie równorzędne lub nierównorzędne, powstają jednocześnie lub niejednocześnie, a ich losy w czasie trwania stosunku prawnego mogą być różne. Uprawnienia te razem wzięte tworzą prawo podmiotowe.
Ilustracji stosunku prawa podmiotowego do zawartych w nim uprawnień dostarcza przepis art. 790 k.c, który stanowi, że przewoźnikowi przysługu- je ustawowe prawo zastawu na przesyłce dla zabezpieczenia przewoźne- go i innych należności. Ustawowe prawo zastawu jest prawem podmio- towym przewoźnika w stosunku prawnym nawiązanym przez zawarcie umowy o przewóz przesyłki. Na prawo to składają się następujące upraw-
(…)
… jest prawo własności. Stosownie do przepisu art. 140 k.c. „... właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy..." Jego prawo powinno być szanowane przez wszystkich, na każdej osobie ciąży obowiązek powstrzymania się od działań naruszających cudzą własność.
Do praw bezwzględnych zalicza się tzw. prawa osobiste, prawa rzeczowe, prawo do spadku, niektóre prawa na dobrach niematerialnych.
Prawo…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)