Prawo osobowe - Nabycie zdolności prawnej

Smolak. Notatka składa się z 4 stron.
Prawo osobowe
Nabycie zdolności prawnej
-w epoce feudalnej dziecko musiało być przyjęte do rodziny i urodzić się żywe - przejawiać oznaki życia i posiadać ludzką postać (niezdeformowane)
-od XIX w. stopniowo w kodeksach:
-domniemanie żywego urodzenia
-nie odmawiano urodzonym z deformacjami fizycznymi
Nasciturus (płód)
-w dawnym prawie zwyczajowym nie miał zdolności prawnej
-z czasem przyjmowano rzymską zasadę, że dziecko poczęte uważa się za narodzone, gdy chodzi o jego korzyści
-od końca XVIII w. przyznawano mu zdolność prawną z warunkiem, żeby dziecko urodziło się żywe
Ograniczenia zdolności prawnej
-współczesna zasada „każdy od chwili urodzenia nabywa zdolność prawną” dopiero od pierwszych kodeksów prawno naturalnych
-gdy bez ograniczeń korzystał ze zdolności prawnej swojego stanu lub grupy społecznej mogło nastąpić ograniczenie na skutek:
1) niewolnictwa
- początkowo całkowita niezdolność prawna, potem częściowa
2) zdrowia
- wady fizyczne i choroby częściowo a niekiedy całkowicie (trąd) wykluczały zdolność prawną
-w prawie lennym utrata zdolności prawnej, gdy zdrowie nie pozwalało pełnić żołnierskich obowiązków
-po średniowieczu przeważał pogląd, że o zdolności prawnej decyduje wyłącznie stan psychiczny
3) przynależności państwowej
-pierwotnie cudzoziemcy nie mieli zdolności prawnej
-do początku nowożytności byli ograniczeni szczególnie w prawach majątkowych (np. prawo kaduka w Polsce, prawo de traktu
-w XIX w. powszechnie przyznawano pełną zdolność prawną cudzoziemcom, ale niekiedy na zasadzie wzajemności (Code civil, ABGB)
4) przynależności do rodziny
-dzieci nieślubne bez praw rodzinnych i spadkowych
-pełna zdolność prawna: głowa rodziny i osoby własnowolne
-syn mógł wyjść spod władzy ojcowskiej po osiągnięciu pewnego wieku, usamodzielnienia się, otrzymania urzędowego stanowiska itd.
5) utrata czci
-infamia mogła nastąpić przez przestępstwo, ekskomunikę, hańbiący zawód, zawód zakazany (np. w Polsce dla szlachty), czyny niemoralne
Utrata zdolności prawnej
Przez śmierć
Fizyczną
Domniemaną - uznanie za zmarłego następowało po przeprowadzeniu postępowania i orzeczeniu - doktryna rozwinięta przez glosatorów, nieznana w prawie rzymskim
Przez śmierć cywilną - np. osoby wyjęte spod prawa; przewidywał jeszcze Code civil (KCKP zniosła)
Przez śmierć zakonną (długi czas w średniowieczu)
Zdolność do czynności prawnych

(…)

…, zmianę czy ustanie stosunku prawnego
-mogła być ograniczona wskutek choroby umysłowej lub marnotrawstwa
-zależna od wieku:
Pełnoletniość
- u ludów germańskich, gdy mężczyzna mógł władać bronią
-potem sztywne granice 12, 14; później 18 lat
-w dawnej Polsce od XVI w. (i Landrecht pruski) rozróżniano jeszcze lata dojrzałe od 24 roku życia (od 18 potrzebna była zgoda ojca na niektóre akty rozporządzające…
…
-pod wpływem doktryny kościelnej pojawiła się tendencja do emancypacji kobiet, które mogły sobie wybrać opiekuna, który musiał asystować przy niektórych czynnościach prawnych
-epoka rozwoju komun włoskich sprzyjała swobodzie zawierania czynności prawnych przez kobiety
-w początkach nowożytności usus modernus pandectarum uznało małżeństwo za wspólnotę; przez małżeństwo kobieta traciła jedynie prawo…
... zobacz całą notatkę