Prawo małżeńskie osobowe

PRAWO MAŁŻEŃSKIE OSOBOWE Pytania:
1. Forma świecka zawarcia małżeństwa (przedkanoniczna/przedwyznaniowa) - zanim w ogóle prawo kanoniczne zajęło się prawem małżeńskim
2. Prawo małżeńskie osobowe przedtametsi
3. Prawo małżeńskie osobowe tametsi
4. Przełamywanie formy kanonicznej na rzecz formy świeckiej
EPOKA FEUDALNA - prawa małżeńskie osobowe a majątkowe
- osobowe: powstanie małżeństwa, jego ustanie, stosunki między małżonkami, właściwość sądowa w sprawach małżeńskich (jurysdykcja)
- ewolucja - świecki koścelne (wyznaniowe). Czy jednolite?
Zawarcie małżeństwa - świecka forma
- wielożeństwo (poligamia) - dominujące (uwaga! nie chodzi tutaj o poliandrię - jedna żona, wiele mężczyzn)
- najdawniejsze sposoby zawierania małżeństwa:
* faktyczne pożycie + następcze oświadczenia - sposób zawierania małżeństw w najniższym stanie (ubodzy)
* porwanie (prawo zwyczajowe nakazywało szukanie żony spoza swojej grupy terytorialnej - w Polsce do XIIIw.)
* kupno (w ramach jednej grupy społecznej) - najbardziej rozpowszechniona forma
przedmiot umowy między ojcem a narzeczonym (umowa realna z wydaniem)
kupno żony w kupno władzy (opieki), cena kupna formą podarku swadziebnego, traktowany jako wiano (realność zabezpieczenia na wypadek śmierci)
realna umowa zmieniła się w formalną umowę zawarcia małżeństwa składająca się z dwóch części:
I część: zmówiny - umowa między rodzinami nieraz z udziałem osoby trzeciej (świadkowie), zobowiązanie zawarcia małżeństwa w przyszłości + termin + materialne warunki
Symboliczny zadatek traktowany jako vadium, w zamian przedmiot traktowany jako zakład.
Strony: ojciec i narzeczony; a następnie: narzeczony i panna młoda (która potrzebowała zgodę, jeśli jej nie dostała to konsekwencjami były utrata posagu i praw spadkowych)
II część: zdawiny - realizacja zmówin: przenosiny + pokładziny, zwyczaje i ceremonia świecka, które symbolizowały zmianę sytuacji prawnej kobiety
Kościelna forma do 1563r. - małżeństwo jako sakrament - znak wewnętrznej łaski (eliminacja wielożeństwa), małżeństwa udzielały sobie sakramenty wzajemnie (nupturienci), równość kobiet (podniesienie kobiety do podmiotu), niepotrzebna zgoda rodziny, która nie mogła wypowiedzieć się negatywnie (tylko nupturienci decydowali)
- konsekwencje sakramentalnej formy małżeństwa:
* monogamia (precz z wielożeństwem)
* zwalczanie form nie opartych na zgodnej woli stron (porwanie, kupno)
- poszerzenie ingerencji - błogosławieństwo po ślubie - ślub
- prawo małżeńskie domeną kościoła: w X w. Francja, XII w. Niemcy, XIII w. Polska

(…)

… małżeństwa u chłopstwa)
TAMETSI
- akt prawny, który był wytworem soboru trydenckiego (poł. XVI w.) [na skutek rozłamu: według protestantyzmu małżeństwo nie jest sakramentem, lecz tylko umową]
- zdolność do zawierania (ściśle określona) - zgoda (nupturientów) + przed właściwym kapłanem (właściwy kapłan to kapłan z parafii panny młodej) + 2 świadków (ściśle określone) + zapowiedzi (3-krotne) + egzamin…
… do synowej) + czy wolność stanowa - opłata - zgoda pana na małżeństwo z obcym poddanym)
* kościelne
pociąga to za sobą dualizm skutków
Małżeństwo wdów - najpierw uśmiercano żonę, później zmuszano ją od samobójstwa > wprowadzenie okresu żałoby (początkowo pokrywał się z liczbą miesięcy żeby była pewność co do pewności dziecka), w kościele - rodzaj bigamii: jedyną szansą wdów było pójście do klasztoru
Kryzys…
... zobacz całą notatkę