Prawo konsularne-egzamin

PRAWO KONSULARNE
Nazwa i zarys historyczny. Termin konsul pochodzi od słowa łacińskiego consulere: radzić się, mieć pieczę nad kimś, przychodzić z pomocą; a konsulat od consulatus. Nazwa konsul wywodzi się od godności konsula- jednego z dwóch najwyższych urzędników republiki i cesarstwa rzymskiego sprawujących władzę cywilną i wojskową. Urząd ten zwany był konsulatem. Korzenie instytucji konsula sięgają starożytnej Grecji. Instytucja ta zrodziła się z potrzeby zapewnienia cudzoziemcowi (zwłaszcza zajmującego się handlem) pomocy i ochrony. Handel bowiem, bez minimalnej gwarancji bezpieczeństwa osobistego kupca i przewożonego towaru nie mógłby się rozwijać. Dlatego najpierw utrwalił się zwyczaj gościnności wobec cudzoziemca udzielanej przez gospodarza- prostatesa. Z czasem instytucja ta przekształciła się z indywidualnej w publiczną, więc opiekę nad cudzoziemcami, zwłaszcza kupcami powierzono znaczącym obywatelom miasta- instytucja proksena i proksenii, tzn. gościnności i opieki. Piroksen był obrońcom cudzoziemców w kontaktach z władzami miejscowymi (w tym celu musiał cieszyć się prestiżem w obu państwach+ korzystał z prerogatyw). Proksenia była zbliżona bardziej do dzisiejszego konsula honorowego. W Rzymie też istniała zasada gościnności (hospitium publicum) i patronatu nad cudzoziemcami. Ponadto istniała tam instytucja pretora cudzoziemskiego (preator peregrinus), który rozstrzygał spory między cudzoziemcami na podstawie prawa narodów. W średniowieczu wraz z rozwojem handlu morskiego pojawiła się instytucja sędziego rozstrzygającego spory na podstawie praw i zwyczajów morskich- konsulowie żeglarzy (consules marinariorum) i konsulaci kupców (consules mercatorum). W Xw. w związku z rozwojem handlu europejsko-arabskiego pojawiła się instytucje konsulów zamorskich (consules ultramarini). Kupcy europejscy korzystając z zainteresowania Arabów handlem Europą zapewnili sobie prawo do osiedlania się i prowadzenia handlu, a także do łączenia się w korporacje i wybierania sędziów, spośród członków faktorii kupieckich (by rozstrzygali spory i reprezentowali ich interesy). Ich status został wzmocniony przez tzw. umowy kapitulacyjne zapewniające koloniom kupieckim i konsulom krajów chrześcijańskich w krajach Lewanu i Dalekiego Wschodu pozycję uprzywilejowaną (bezpieczeństwo osobiste ich i mienia+ jurysdykcję konsuli nad ich współobywatelami). Oczywiście oprócz f. sądowych, konsul pełnić także f. adm.
Typowa zawartość kapitulacji:
Określenie warunków osiedlania i przebywania cudzoziemców;
Traktat handlowy;
Określenie charakteru i granic władzy jurysdykcyjnej
Tak utrwaliła się instytucja konsulów wybieralnych: nie był organem swego państwa, nie był od niego zależny- odpowiadał jedynie przed faktorią kupiecką. Instytucja konsula wysyłanego przez kraj ojczysty pojawiła się w XVI wieku i stała się prototypem dzisiejszego konsula zawodowego. ... zobacz całą notatkę