Prawo administracyjne - kontrola sądowa

KONTROLA SĄDOWA Sądownictwo administracyjne Kontrola sądowa jest tradycyjną formą zagwarantowania zgodnego z prawem działania administracji. Postulat poddania czynności administracyjnych kontroli sądów zrodził się w okresie walki przeciwko nieskrępowanej administracji państwa absolutnego. Sądownictwo administracyjne polega na orzekaniu o legalności aktów administracyjnych przez organy o charakterze sadowym. Organ sądowy kontroluje powstały akt z punktu widzenia legalności i orzeka o jego ważności. Kontrola polega na możności skasowania aktu. Nie można aktu wadliwego zastąpić nowym aktem. Kontrola sądów administracyjnych jest kontrolą następną. W sądownictwie administracyjnym można wyróżnić systemy:
System klauzuli generalnej - polega na tym, że wszystkie akty administracyjne podlegają kontroli sądu administracyjnego. Mogą być wyjątki od tej zasady to znaczy, że pewne akty mogą być wyłączone od tej zasady. System enumeracji - kontroli poddane są jedynie akty wyraźne wyliczone w ustawie. Można też wyróżnić systemy:
System ochrony prawa podmiotowego - zbudowany z punktu widzenia ochrony praw jednostki, polega na tym, że sąd działa tylko na wniosek osoby, której prawo podmiotowe zostało naruszone. Prawo wniesienia skargi ogranicza się do pewnego kręgu osób, których akt dotyczy. System ochrony prawa przedmiotowego - zbudowany z punktu widzenia kontroli legalności aktów administracyjnych bez względu na ich stosunek do jednostek. Ma na celu zapewnienie przestrzegania prawa przedmiotowego. Skargę można wnieść nie tylko na nielegalny akt, ale także nielegalne rozporządzenie. Sąd może wkraczać z urzędu albo na wniosek. System ten jest doskonalszy, jednak hamuje funkcjonowanie administracji. Jeśli minister wyda rozporządzenie niezgodne z ustawą, to w systemie ochrony prawa przedmiotowego można wnieść skargę na nielegalne rozporządzenie. Natomiast w systemie prawa podmiotowego, skargę może wnieść osoba, która otrzymała decyzję wydaną na podstawie nielegalnego aktu. Rozwój sądownictwa administracyjnego we Francji, Austrii i Niemczech Początków sądownictwa adm. można doszukać się w epoce napoleońskiej. We Francji Napoleon powołał rady prefekturalne w I instancji i Radę Stanu w II instancji nazywane sądami administracyjnymi. Pełniły rolę opiniodawczą w sporach administracyjnych. Rada Stanu będąca formalnie organem doradczym stała się sądem administracyjnym. W Austrii i Niemczech sądownictwo administracyjne ukształtowało się w II poł XIXw. Model typu austriackiego - charakteryzuje się jednoinstancyjnym sądownictwem, istnieje tylko jeden Trybunał Administracyjny. Ma to duże znaczenia dla jednolitej wykładni ustaw. Sąd orzeka o legalności aktów i ma kompetencje wyłącznie kasacyjne.

(…)

… te należą do właściwości organów administracji, a decyzje tych organów są prawomocne o ile nie zostaną zaskarżone do sadu. 3.Sądy powszechne i SN
Poza przypadkami omówionymi wyżej rozpatrują sprawy związane z działalnością administracji publicznej. W sprawach o sprostowanie, unieważnienie, ustalenie treści aktu stanu cywilnego orzeka sąd w postępowaniu nieprocesowym. W związku z postępowaniem egzekucyjnym…
… sądem administracyjnym był Najwyższy Trybunał Administracyjny. Istniały także dwa sądy specjalne: Inwalidzki Sąd Administracyjny i Sąd Ubezpieczeń Społecznych. NTA został powołany do życia w 1922r Było to sądownictwo typu kasacyjnego o kompetencjach określonych klauzulą generalną. Legitymację przyznano każdemu, kto twierdził, że naruszono jego prawa lub, że go obciążono obowiązkiem bez podstawy prawnej…
… administracyjnymi są NSA oraz wojewódzkie sądy administracyjne. Wojewódzki sąd administracyjny tworzy się dla jednego lub kilku województw. Prezydent RP tworzy i znosi w. s. a. oraz ustala ich siedziby, obszar właściwości. W skład w.s.a. wchodzą: prezes, wiceprezesi, sędziowie. Liczbę sędziów i wiceprezesów określa Prezes NSA. NSA. W jego skład wchodzą: prezes, wiceprezesi i sędziowie. Liczbę stanowisk ustala…
… rozstrzygnięcia zagadnień budzących poważne wątpliwości
Rozstrzyga spory o właściwość
Właściwość miejscowa - do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji, którego działalność lub bezczynność została zaskarżona. Podsumowanie (cechy polskiego sądownictwa administracyjnego)
W latach 1980-2003 było jednoinstancyjne, od 2004…
... zobacz całą notatkę