PRAWA STARO Ż YTNEGO BLISKIEGO WSCHODU Pomniki prawne Egiptu i Mezopotamii. Egipt - pierwsze zwarte państwo, choć o prawie niewiele wiemy (nie licząc tzw. ustaw karnych faraona Horemheba i jego następcy Ramzesa II; zbiór praw faraona Boccharisa). Nowy etap rozwoju prawa to epoka Ptolemeuszy → wzajemne oddziaływanie różnych systemów prawnych: egipskiego, grecko-hellenistycznego i rzymskiego → dzięki odkryciu papirusów egipskich można zrekonstruować ten swoisty konglomerat prawny (papirologia prawnicza). Mezopotamia - najdawniejsze źródła prawa (III i II tysiąclecia p.n.e.) - zwane „kodeksami" → króla Urukaginy, władcy Lagaszu, władcy Ur-Nammu, kodeks Lipit-Isztara. Kodeks Hammurabiego (ok. 1728-1686 r. p.n.e.) → uznany za najważniejsze źródło poznania prawa. Prolog , w którym wywodzi się prawo z pewnego wiecznego i niezmiennego porządku ustanowionego przez bogów, a sam król powołany do przywrócenia sprawiedliwego i słusznego prawa. Epilog - wzywający do błogosławieństwa bogów dla posłusznych i przekleństwa dla nieposłusznych. Część normatywna - wyrywkowo ujęte normy (brak systematyki), kazuistyka, zasada talionu, zróżnicowanie ze względu na status społeczny, kary odzwierciedlające. Prawo hebrajskie. Przepisy prawne Starego Testamentu. Państwo Izrael - konsolidacja polityczna plemion semickich na Półwyspie Synaj i w Palestynie za czasów króla Salomona (X w. p.n.e.) - kolebka pierwszego systemu monoteistycznego → z niego powstaje chrześcijaństwo i islam. Rdzeń prawa judaistycznego to Pięcioksiąg (Księga Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego Prawa) → okres talmudyczny - obok prawa pisanego Tory rozwija się dzięki rabinom ustna Tradycja tworząc system Talmudu. Prawo - powiązanie prawa z religią, brak systematyki, ewolucja systemu kar od zasad krwawej zemsty do publicznego wymiaru sprawiedliwości (sąd złożony z kapłanów), tworzenie azylu, zasada talionu, łagodzenie w Biblii dawnych rygorów niewoli za długi, zakaz lichwy. Przepisy prawne Starego Testamentu stały się wzorcem dla wielu rozwiązań prawa kanonicznego, czy prawa muzułmańskiego. SYSTEMY PRAWNE PA Ń STW Ś R Ó DZIEMNOMORSKICH Prawa greckie. Źródła prawa greckiego - fragmentaryczne i w większości pośrednio przekazane przez literaturę nieprawniczą → prawodawstwo Likurga w Sparcie czy Drakona i Solona w Atenach z dzieł historyków (Herodota, Ksenofonta, Tukidydesa, Plutarcha), dramatopisarzy (Ajschylosa, Sofoklesa, Arystofanesa, Menandra), filozofów, a wreszcie przemówień mówców sądowych — retorów. brak wytworzenia zwartego systemu prawa greckiego wytworzyły się w filozofii
(…)
… charakteru źródeł prawa - zmiana prymatu prawa stanowionego na prymat prawa zwyczajowego. Ustrój polityczny
królestwo - od 753 r. p.n.e. do 509 r. p.n.e.
republika - od 509 r. p.n.e. do 27 r. p.n.e.
wczesna - do IV w p.n.e.
późna - od IV w p.n.e.
pryncypat - od 27 r. p.n.e. do 283/3 r. n.e. (reformy Dioklecjana)
dominat - od 283/4 r n.e. do 476 r n.e.
Rozwój prawa
prawo archaiczne - od 753 r p.n.e. do połowy III w p.n.e. (do pierwszej wojny punickiej w 264 r. p.n.e.)
prawo przedklasyczne - od 2-giej połowy III w. p.n.e. do końca republiki
prawo klasyczne - od początków pryncypatu do objęcia władzy przez cesarza Dioklecjana (koniec dynastii Sewerów)
prawo poklasyczne - od Dioklecjana do 476 r n.e.
prawo justyniańskie - 527-565 r. n.e.
Rozwój
Państwa
Rozwój Prawa
Zwyczaj
Ustawa
Plebiscyt
Senatus Consulta
Prawo Pretorskie
Responsa Prudentium
Konstytucje Cesarskie
Królestwo
archaiczne
X
X
X
X
Republika
przedklasyczne
X
X
X
X
Pryncypat
klasyczne
X
X
X
X
Dominat
poklasyczne
X
X
X
Prawo rzymskie okresu antycznego. głównie prawo zwyczajowe, przenikane elementami sakralnymi
ustawa XII tablic - jako wynik walki plebejuszy z patrycjuszami
brak systematyki
pomieszanie norm różnych dziedzin
głównie przepisy…
… - otoczona nadzwyczajnym respektem, nigdy formalnie nie uchylona, stanowiła trzon ius strictum, a wraz z późniejszym ustawodawstwem zgromadzeń ludowych i senatu tworzyła Ustawa tworzyła zamknięty system prawa obywateli rzymskich — ius civile.
Prawo rzymskie epoki klasycznej. Po wojnach punickich wzrost terytorialny, rozkwit gospodarczy i związane z tym przemiany struktury społecznej, potrzeba powstania…
…. do połowy III w p.n.e. (do pierwszej wojny punickiej w 264 r. p.n.e.)
prawo przedklasyczne - od 2-giej połowy III w. p.n.e. do końca republiki
prawo klasyczne - od początków pryncypatu do objęcia władzy przez cesarza Dioklecjana (koniec dynastii Sewerów)
prawo poklasyczne - od Dioklecjana do 476 r n.e.
prawo justyniańskie - 527-565 r. n.e.
Rozwój
Państwa
Rozwój Prawa
Zwyczaj
Ustawa
Plebiscyt
Senatus…
… - otoczona nadzwyczajnym respektem, nigdy formalnie nie uchylona, stanowiła trzon ius strictum, a wraz z późniejszym ustawodawstwem zgromadzeń ludowych i senatu tworzyła Ustawa tworzyła zamknięty system prawa obywateli rzymskich — ius civile.
Prawo rzymskie epoki klasycznej. Po wojnach punickich wzrost terytorialny, rozkwit gospodarczy i związane z tym przemiany struktury społecznej, potrzeba powstania…
… urzędnikom, pomagając w pisaniu ich edyktów, a także wchodzili w skład consilium principis (rady cesarskiej), pisząc projekty dekretów i reskryptów.
Szkoły prawa i najwybitniejsi juryści → na początku pryncypatu powstały dwie szkoły. W II w n.e. wszyscy prawnicy związani byli z cesarze, więc różnice pomiędzy nimi zaczęły zanikać.
Szkoła prokuliańska - założona przez Marcusa Antistiusa Labeo (propagator…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)