Prasa w okresie transformacji po 1989
W wyniku zmian polit. 1989 pojawiła się wysokonakładowa prasa niezależna („Gazeta Wyborcza” i wznowiony „Tygodnik Solidarność”); ujawniały się pisma drugiego obiegu („Arka”, „Krytyka” i in.). Oficjalnie rozprowadzane są tytuły prasy emigracyjnej (np. paryska „Kultura”). W 1990 uchwalono nowe regulacje prawne związane z wydawaniem prasy: ustawowo zniesiono cenzurę i zlikwidowano Gł. Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, dotychczasowy licencyjny system prasowy zamieniono na rejestracyjny (warunkiem ukazywania się zaczęła być sądowa rejestracja tytułu, co przyspieszyło zakładanie nowych pism, o których egzystencji zaczął decydować rynek); wreszcie na mocy uchwały sejmowej rozwiązano RSW, likwidując przy tym monopol państwa w dziedzinie kolportażu (wyodrębniony Ruch pozostał jednak państw., i nadal największym, dystybutorem prasy). Decyzje te, określając zasady funkcjonowania obecnego systemu prasowego w Polsce, doprowadziły do wielu zmian na rynku wydawniczym. Komisja likwidacyjna RSW sprzedała na przetargach większość pism należących do RSW (zakupiły je spółki należące do wydawców pol. i zagr.), niektóre tytuły zlikwidowano, inne przekazano spółdzielniom dziennikarskim utworzonym przez zespoły redakcyjne. Nowe zespoły redakcyjne zaczęły wydawać m.in. „Rzeczpospolitą”, „Życie Warszawy” i „Express Wieczorny”, „Trybunę” (nawiązującą do zlikwidowanej „Trybuny Ludu”); niektóre gazety zmieniły tytuły (np. regionalne edycje „Życia Warszawy” stały się często lokalnymi gazetami), przestała ukazywać się część tygodników kult.-społ. (m.in. „Życie Literackie”, „Zdanie”, „Kultura”); ponadto powstało wiele pism związanych z nowymi partiami i ugrupowaniami polit., m.in. „Słowo Narodowe” (SN), „Sprawa Polska” (ZChN), „Najwyższy Czas!” (UPR), „Gazeta Polska” (środowiska prawicowe). Stałe grono odbiorców ma prasa katol., w tym m.in. „Niedziela” (Częstochowa), „Gość Niedzielny” (Katowice), „Słowo. Dziennik Katolicki” oraz mies. „Przegląd Powszechny” (jezuici). Na sprywatyzowanym rynku prasowym pojawili się nowi wydawcy (m.in. Prószyński i S-ka, wydający obecnie kilkanaście pism, w tym należący do najwyżej nakładowych „Poradnik Domowy”) i zaczęły się ukazywać tytuły wyróżniające się szczególną dbałością o szatę graficzno-edytorską (np. „Twój Styl”, „Pani”). Zmieniony układ graficzny, dobry papier i kolor, ponadto korzystanie z nowocz. technik wydawniczych (skład komputerowy i wysokiej jakości druk) uczyniły pol. czasopisma bardziej atrakcyjnymi i konkurencyjnymi wobec wchodzących na rynek kolorowych, zach. magazynów. Mniejszą wagę do walorów estet. przywiązywali wydawcy pism społ.-obyczajowych (np. „Kobieta i Mężczyzna”), sensacyjno-kryminalnych („Detektyw”, „Kobra”, „Nowy Detektyw”) oraz bulwarowych („Super Bankrut”) i erotyczno-pornograficznych („Goniec Aferalny”). W agresywnym antyklerykalizmie i polit. skandalach wyspecjalizował się tyg. „Nie” J. Urbana.
(…)
… Wydawniczo-Reklamowa Wprost („Wprost”), Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy i Wydawców Polityka („Polityka”); Unia kontroluje ponad 90% nakładu i reprezentuje interesy wydawców prasowych wobec władz. Sprawy związane z nakładami i dystrybucją prasy porządkuje Związek Kontroli i Dystrybucji Prasy (zał. 1994). Wysokie nakłady osiągnęły konkurujące ze sobą na pol. rynku czytelniczym tanie, kolorowe magazyny…
… wykupiła kilka tytułów (zachowała jedynie udziały w „Rzeczpospolitej”), Passauer Neue Presse m.in. „Gazetę Robotniczą”, „Dziennik Zachodni”, „Trybunę Śląską”, „Dziennik Bałtycki”, Euroexpansion miał udziały w „Gazecie Bankowej”, Fibak Marquard Press — m.in. w „Panoramie”, „Expressie Wieczornym” i „Sztandarze Młodych”, N. Grauso — w „Życiu Warszawy”, Jean Frey Publishing A.G. — w „Przyjaciółce” i „Życiu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)