Media w Polsce - w3 - 16.03.2007 - Magda Jakubczak. Prasa powojenna - ogólnie Pierwsza - Rzeczpospolita 23.07.1944 - 1. numer wydrukowany w Moskwie, następne w Lublinie, Łodzi i w końcu w Warszawie
W czasie wojny zniszczono przemysł papierniczy - nie działała ponad połowa drukarń (zniszczone lub wywiezione przez Niemców i Rosjan). Przemysł poligraficzny zachował się najlepiej w Krakowie. W Warszawie duże zniszczenia, w kwietniu 1945 odbudowano Dom Prasy - ale ta drukarnia miała małe możliwości. Dopiero po 1950 w Warszawie był największy ośrodek drukarski, bo otwarto Dom Słowa Polskiego.
Prasa powojenna miała niewiele wspólnego z przedwojenną (w przeciwieństwie do I wojny, kiedy była ciągłość wydawania) - wielu dziennikarzy zginęło, emigrowało lub nie zgadzali się z polityką władz.
Teoretycznie manifest PKWN obiecywał wolność prasy w 1944
Utworzono ministerstwo informacji i propagandy - Stefan Matuszewski. Nadzorowało prasę, film, radio, PAP, drukarnie.
5.07.1946 - dekret o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, ale zaraz po wojnie też już była cenzura prewencyjna, początkowo wojskowa.
To, co po wojnie uratowało się z poligrafii, zostało w 1946 znacjonalizowane i przeszło na własność państwa.
Wprowadzono centralne rozdzielnictwo papieru gazetowego (komisja podlegająca premierowi) - w kwietniu 1948 wydano w tej sprawie dekret.
Nie istniał scentralizowany kolportaż prasy do 1949.
W grudniu 1949 dekretem przekazano kolportaż do wyłącznej dyspozycji państwa - od 1950 istniało Państwowe Przedsiębiorstwo Kolportażu RUCH - miało monopol na kolportaż dzienników i tygodników (do końca PRL), od 1972 był częścią RSW „Prasa Książka Ruch”.
Prasa 1944 Partyjna, brak komercyjnej.
Należała do konkretnych partii:
PPR - dziennik centralny Głos Ludu;
Chłopska Droga
Trybuna Wolności (społeczno - polityczne)
Walka Młodych ( Związku Walki Młodych - młodzieżówki PPR)
PPS - Barykada Wolności - dwutygodnik
Młodzi idą - (przybudówka OMTUR)
Robotnik
Stronnictwo Ludowe - Zielony Sztandar
Wici (Związek Młodzieży Wiejskiej)
Dziennik Ludowy - od 1945
Stronnictwo Demokratyczne - Nowa Epoka - tygodnik
Kurier Codzienny
Wojsko - I Armia WP - Zwyciężymy (powstało w Siedlcach nad Oką)
II Armia - Orzeł Biały, Polska Zbrojna - od 1945, dziennik, w 1950 zmiana nazwy na Żołnierz Wolności (była to jedyna obok Trybuny Ludu nierozwiązana w stanie wojennym gazeta), potem zmiana na Żołnierz Rzeczpospolitej.
Agencje prasowe:
Polpress lipiec 1944, przemianowane w październiku 1945 na PAP
(…)
…, do 50 tys. W 1953 przekazany Stowarzyszeniu PAX z Dobraczyńskim, nowa redakcja, powrót do starej po 1956.
Tygodnik Warszawski - zwolennicy przedwojennej chadecji, powojennego PSL i SP; Jasienica, Zawieyski, ks Twardowski; obrona swobód demokratycznych, ostra krytyka PRL - w 1948 pismo zlikwidowano, aresztowano zespół redakcyjny, w tym Chrzanowskiego i naczelnego - Zygmunta Kaczyńskiego, który zmarł w więzieniu odsiadując dziesięcioletni wyrok.
Dziś i jutro - 1945 Warszawa - pismo miało poparcie Borejszy, opinię chcącego się zaangażować w politykę nowych władz. Główna rola Bolesława Piaseckiego ze Stowarzyszenia PAX. Ekskomunikowane w 1955, zamiast niego powołano Kierunki
Słowo Powszechne - dziennik wydawany przez PAX
Gość Niedzielny - Katowice, PAX, w 1956 przejęty przez katowicką kurię
Rozwój prasy…
… przedwojennych nie wróciła do zawodu, ale początkowo dużo powojennych się z nich rekrutowało - część z lewicowej prasy konspiracyjnej, z wydawnictw prasowych ze wschodu - z wojska, Związku Patriotów Polskich, reszta to szkoleni aktywiści.
Reaktywowano Wyższą Szkołę Dziennikarską w 1946, rok później włączono ją do Akademii Nauk Politycznych.
Reaktywowano Związek Dziennikarzy RP w grudniu 1945, początkowo…
… - Gdańsk; Kurier Szczeciński; Ziemia Pomorska - Bydgoszcz; Gazeta Lubelska; Nasz Wrocław -> Słowo Polskie.
Spółdzielnia wydawała około 11-13 dzienników rocznie + terenowe mutacje, nakłady od 16 do 50 tys. (najwięcej Dziennik Zachodni).
Pisma kulturalne i inne - Odrodzenie, Kuźnica, Twórczość, Odra (Katowice), Skarpa Warszawska, Szpilki, Przekrój, Płomyk, Płomyczek, Rolnik Polski, Przyjaciółka (wzorowana…
…).
Rozgłośnie:
Kraków - luty 1945
Katowice
Warszawa
Poznań
Bydgoszcz
Gdańsk
Łódź
Szczecin
Pierwsza radiostacja z prawdziwego zdarzenia - w Raszynie (nadawanie o dużej mocy), radiofonia przewodowa (jak dziś w radiowęzłach szkolnych), bo nie było prawie radioodbiorników.
Pierwsza fabryka radioodbiorników lampowych AGA na licencji szwedzkiej 1945/46.
Abonenci radiowi w 1945 - 500 tys. 100 tys. głośników…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)