Potrzeby ludzkie, ich struktura i znaczenie
Osiąganie znaczących rezultatów pracy i działalności zależy od motywacji działania. W teorii zarządzania zasobami ludzkimi funkcjonuje teza, że przydatność zawodowa pracownika mierzona tym, co wnosi on w rozwój firmy, jest funkcją jego kwalifikacji i motywacji. Proces motywowania zaczyna się zawsze od potrzeby, albo odczucia pewnego braku, niedostatku i poszukiwania sposobów ich zaspokojenia.
W teorii motywacji potrzeby ludzkie są klasyfikowane w różny sposób i przez wielu autorów. Do najbardziej znanych należy hierarchia potrzeb opracowana przez amerykańskiego psychologa Abrahama Maslova. Badacz ten twierdzi, że ludzie są motywowani przez hierarchiczny system pięciu podstawowych potrzeb.
Rysunek 2. Hierarchia potrzeb Maslova.
Źródło: opracowanie własne. Związek pracy z potrzebami fizjologicznymi jest bardzo podstawowy. Głównie dzięki pracy ludzie zdobywają środki umożliwiające ich zaspokajanie. Potrzeby: jedzenia, zaspokojenia pragnienia, snu, utrzymania stałej temperatury ciała itd., pojawiają się regularnie z dużą siłą i nie mogą być ignorowane przez dłuższy czas. Praca jest jednak nie tylko środkiem, lecz często także miejscem zaspokajania wielu potrzeb fizjologicznych. Firma niekiedy oferuje zatrudnionym posiłki, ludzie pracują w ogrzewanych pomieszczeniach W pierwszej kolejności, człowiek dąży do zaspokojenia potrzeb niższego rzędu (fizjologicznych, bezpieczeństwa), a po ich względnym zaspokojeniu, pojawiają się potrzeby wyższego rzędu (społeczne - przynależności i miłości, uznania, samorealizacji) aktywizujące jego działania. Według tej koncepcji, człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb, przejawiając odpowiednie działania.
Związek pracy z potrzebami fizjologicznymi jest bardzo podstawowy. Głównie bowiem dzięki pracy ludzie zdobywają środki umożliwiające ich zaspokajanie. Potrzeby: jedzenia, zaspokojenia pragnienia, snu, utrzymania stałej temperatury ciała pojawiają się regularnie z dużą siłą nie mogą być ignorowane przez zbyt długi czas. Praca jest jednak nie tylko środkiem, lecz często także miejscem zaspokajania wielu potrzeb fizjologicznych. Na przykład, firma niekiedy oferuje zatrudnionym posiłki, ludzie pracują w ogrzewanych pomieszczeniach, dba się o to, by powietrze, którym ludzie oddychają, było odpowiednio czyste. W związku z tym ważne jest, by dbać o warunki fizyczne środowiska pracy, warunki socjalno-bytowe oraz higienę i bezpieczeństwo. W sferze „obsługiwania” tej potrzeby leżą kwestie dostosowywania stanowiska pracy, maszyn i narzędzi do psychofizycznych cech i możliwości człowieka. Jest to domena nauki zwanej ergonomią. Zgodnie z założeniami psychologii humanistycznej, potrzeby bezpieczeństwa odgrywają niezwykle dużą rolę we wczesnych fazach rozwoju człowieka. Od odczuwanej przez dziecko bliskości i miłości rodziców w wielkim stopniu zależy prawidłowy rozwój człowieka. Ale i w życiu dojrzałym potrzeby te dają o sobie znać. Dotyczy to również sytuacji zawodowych. Potrzeby bezpieczeństwa uaktywniają się szczególnie w sytuacjach nowych. Podjęcie pierwszej w życiu pracy w jednakowym stopniu rodzi nadzieję, jak i obawy oto, czy podołamy nieznanym sobie, przyszłym obowiązkom oraz czy potrafimy zaadaptować się do nowego środowiska społecznego. Podobne uczucia towarzyszą awansom zawodowym, zmianom technicznym, ekonomicznym i organizacyjnym oraz zmianie miejsca pracy. Sytuacje nowe rodzą niepewność, czasem nawet lęk. U starszych pracowników mogą nasilać się obawy o brak przydatności zawodowej lub utratę pracy. Ich przyczyną jest zwykle spadek sprawności fizycznej i umysłowej oraz starzenie się kwalifikacji zawodowych. U wielu ludzi potrzeby bezpieczeństwa są ważną siłą napędową ich aktywności zawodowej. Istotne znaczenie ma sam fakt posiadania pracy, związane z nią wynagrodzenie oraz zapewnienie bezpiecznych warunków realizacji organizacyjnych zadań.
(…)
… do znaczenia i osobistego rozwoju w pracy oraz aktywnie poszukiwać nowych dziedzin odpowiedzialności. Maslow podkreśla, że na tym szczeblu różnice indywidualne są największe. Zdając sobie sprawę z różnorodnych potrzeb samorealizacji podwładnych, kierownik może stosować rozmaite sposoby umożliwiające im osiąganie celów osobistych i organizacji.
Kontynuacją koncepcji Maslova jest teoria F. Herzberga. Nazywa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)