Porównanie podstawowych modeli egzekutywy (geneza, kompetencje, relacje wewnętrzne i z innymi organami, konsekwencje dla systemu politycznego); Władza wykonawcza Władza wykonawcza w najwyższym stopniu uosabia siłę państwa oraz jego nadrzędność w stosunkach z obywatelami. Głównymi zadaniami władzy wykonawczej jest reprezentowanie państwa w stosunkach międzynarodowych oraz zarządzanie sprawami wewnętrznymi.
Można wyróżnić dwa modele organizacyjne władzy wykonawczej:
model monokratyczny/monolityczny/jednolit y , polegający na skupieniu całej władzy wykonawczej w rękach jednego organu. Rozwiązanie takie zostało przyjęte w USA oraz Szwajcarii. Konstytucja USA stanowiąc, że „władza wykonawcza przysługuje prezydentowi”, konstruuje jednoosobową, jednoczłonową, jednolitą egzekutywę - prezydenta będącego głowa państwa i głową nieformalnego rządu, którego członkowie (sekretarze) są pomocnikami prezydenta, działającymi w ramach jego konstytucyjnych kompetencji. W Szwajcarii jedynym organem władzy wykonawczej jest rząd. W systemie tym nie przewidziano ani głowy państwa ani szefa rządu.
model dualistyczy - gdzie egzekutywa jest dwuczłonowa i skalda się z głowy państwa oraz rządu. W ramach tego modelu mogą być przyjmowane różne rozwiązania układu wzajemnych stosunków między głową państwa a rządem oraz różne zasady wewnętrznej organizacji i funkcjonowania rządu. Z punktu widzenia wzajemnych relacji między głowa państwa a rządem można wyróżnić:
systemy z dominacją rządu, to systemy parlamentarno-gabinetowe, np. Wielka Brytania, Niemcy, Hiszpania;
systemy z dominacją prezydenta, a więc systemy pól prezydenckie, np. Francja.
Głowa państwa Głowa państwa to jednoosobowy (niekiedy kolegialny) naczelny organ państwa, sprawujący wiele formalnych i niejednokrotnie ceremonialnych funkcji. Ustanowienie głowy państwa jest uzasadnione funkcją reprezentacji państwa, gwaranta bytu państwowego i zgodnego z prawem funkcjonowania całościowego mechanizmu władzy państwowej oraz funkcją arbitrażu między rządem a parlamentem. Głową państwa jest zwykle monarcha (w monarchiach) lub prezydent (w republikach). Pozycja głowy państwa uzależniona jest od przyjęcia określonego systemu rządów, których zasady determinują jej siłę i znaczenie. Tak więc: w systemie prezydenckim i półprezydenckim pozycja prezydenta jest silna; jest on wybierany w wyborach powszechnych i ma wiele ważnych uprawnień, w systemie prezydenckim jest także szefem egzekutywy; w systemie parlamentarnym pozycja głowy państwa jest słaba, pełni ona funkcję czynnika integrującego i moderującego, nie uczestniczy w prowadzeniu polityki państwa, zwykle nie pochodzi z wyborów powszechnych, jej uprawnienia są ograniczone.
(…)
…, lecz jest ona realizowana jedynie przez instytucję konstruktywnego wotum nieufności, np. RFN
W systemie półprezydenckim rząd powoływany jest prezydenta i odpowiada politycznie przed parlamentem (niekiedy także przed prezydentem). Pracami rządu kieruje premier, ale często rząd działa w ramach linii politycznej prezydenta, aktywnie uczestniczącego w rządowych pracach i posiadającego dominujący wpływ na jego funkcjonowanie…
…. Zaznaczyć jednak należy, że w niektórych państwach wprowadzono elementy odpowiedzialności politycznej prezydenta: odpowiedzialność przed wyborcami zainicjowana przez parlament (Republika Weimarska, Austria, Islandia, Słowacja); odpowiedzialność przed parlamentem (Słowacja do 2001 r., Łotwa); odpowiedzialność za jedną decyzję polityczną (Litwa, Łotwa).
prawna (konstytucyjna) - jest ponoszona za naruszenie…
… lub jego pierwsza izba. Organami decydującymi są zazwyczaj:
parlament lub druga izba parlamentu, w państwach gdzie zastosowano instytucję impeachmentu (np. Sejm na Litwie, Rada Najwyższa na Ukrainie, Rada Federacji w Rosji, Senat w USA, Izba Lordów w Wielkiej Brytanii);
organ władzy sądowniczej:
Sąd Najwyższy, np. Hiszpania, Portugali, Belgia, Rumunia;
Sąd Konstytucyjny lub Trybunał Konstytucyjny, np. Niemcy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)