To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Pojęcie rewolucji Teoretyczne koncepcje rewolucji wywodzą się z dwóch tradycji intelektualnych: historiozoficznej i socjologicznej. W rezultacie powstają dwa odmienne pojęcia rewolucji. Tradycja historiozoficzna postrzega rewolucję niejako z perspektywy zewnętrznej, w kontekście długotrwałego procesu historycznego, jako istotne zerwanie ciągłości dziejowej; radykalne zaburzenie „logikiʺ, „kierunkuʺ czy dotychczasowego „sensuʺ dziejów. Akcent spoczywa tu na całościowej formie procesu, a rewolucja oznacza jakościową zmianę tej formy, jej fundamentalne odkształcenie, rzeczywisty „przełomʺ. Doskonałym przykładem takiego ujęcia jest Marksowska teoria następstwa formacji społeczno‐ekonomicznych, w której rewolucja oznacza jakościowy skok od formacji niższych do wyższych: od wspólnoty pierwotnej do niewolnictwa, od niewolnictwa do feudalizmu, od feudalizmu do kapitalizmu, od kapitalizmu do komunizmu. Przeciwieństwem rewolucji jest w takim ujęciu ciągła, kumulatywna, kierunkowa ewolucja, przynosząca jedynie zmiany o charakterze ilościowym, w obrębie jednej i niezmienionej formacji. Tradycja socjologiczna porzuca perspektywę zewnętrzną, historyczną, patrząc na rewolucję jako na kompleks procesów wewnątrzspołecznych dokonujących się za sprawą masowych ruchów społecznych i prowadzących do przekształcenia podstawowych struktur społecznych: hierarchii władzy, układów klasowych, stratyfikacji społecznej, systemów normatywnych, świadomości społecznej czy kultury. Rewolucja jest tu postrzegana jako swoisty mechanizm samoprzekształcania się społeczeństwa za sprawą podmiotowej aktywności jego członków. Takie podejście wiąże się z najnowszymi kierunkami w teoriach zmian społecznych, akcentującymi podmiotową aktywność konstrukcyjną ‐ „tworzenie historiiʺ czy „stawanie się społeczeństwaʺ. Przeciwieństwem rewolucji jest w takim ujęciu rutynowe funkcjonowanie społeczeństwa, prowadzące do reprodukcji, nieustannego odtwarzania jego podstawowych struktur (najważniejszymi procesami reprodukcyjnymi, które analizowaliśmy w rozdziale siedemnastym, są socjalizacja i kontrola społeczna). Współczesne definicje rewolucji wywodzą się z obu wskazanych tradycji i na ogół łączą syntetycznie ich podstawowe idee, a więc fundamentalny, przełomowy zakres zmian oraz masową mobilizację, tempo i gwałtowność przebiegu zmian. Zobaczmy trzy przykłady: ‐ „ Rewolucja to szybka, fundamentalna i gwałtowna zmiana obejmująca dominujące wartości i mity społeczne, instytucje polityczne, strukturę społeczną, formy przywództwa i działania rządoweʺ; ‐ „ Rewolucja to szybkie przekształcenia podstawowych struktur państwowych i klasowych, którym towarzyszą i które są w części spowodowane przez oddolne, klasowo motywowane buntyʺ; ‐ „ Rewolucja to przechwycenie władzy w drodze przemocy przez przywódców ruchów masowych, którzy następnie wykorzystują zdobytą władzę do zainicjowania istotnych procesów reform społecznychʺ.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)