HISTORIA SPOŁECZNA EUROPY
NOTATKA DO PUNKTU V - 03.11.2011r.
POJĘCIE REWOLUCJI PRZEMYSŁOWEJ
Zwana także przewrotem przemysłowym. Przemiany techniczne jedynie zapoczątkowały proces zmian głębszych w gospodarce. Bez maszyn co prawda, nie byłoby rewolucji przemysłowej, jednak zastosowanie nowej techniki i jej upowszechnienie nie wyczerpuje problemu rewolucji przemysłowej. Zastosowanie maszyn i motorów zapoczątkowane było w Anglii pod koniec XVIII wieku, doprowadziło to do gruntownych zmian stosunków społecznych i ekonomicznych, które nazywamy rewolucją przemysłową. Polegała ona na zastąpieniu siły ręcznej siłą maszynową, na wielkim rozwoju produkcji przemysłowej i handlu, urbanizacji kraju i powstaniu licznej klasy robotniczej. Oznaczało to również zapoczątkowanie przyspieszonego wzrostu gospodarczego państw, w których przebiegały powyższe procesy. Rewolucja przemysłowa narastała stopniowo, a przekształcenia przez nią dokonywane dokonywały się bardziej ewolucyjnie niż rewolucyjnie. Nie da się też dokładnie określić ani daty początku przewrotu przemysłowego, ani jego końca, jednak wszyscy są zgodni co do tego, że rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w Anglii w drugiej połowie XVIII wieku.
ZNACZENIE WYNALAZKÓW
Pod koniec XVIII wieku rozpoczyna się pierwsza rewolucja przemysłowa, trwająca do drugiej połowy XIX wieku. Postęp cywilizacyjny doprowadził do wynalezienia kilku bardzo ważnych dla rozwoju całej ludzkości urządzeń. Największe znaczenie miało wynalezienie w 1769 przez Watta maszyny parowej. Dzięki powszechnemu zastosowaniu maszyny przędzalniczej (1765) i tkackiej (1785) znacznie zwiększona została masowość produkcji przemysłu włókienniczego. Szybki rozwój górnictwa, hutnictwa i przemysłu włókienniczego zadecydował o dynamicznym rozwoju przemysłu maszynowego. Proces uprzemysłowienia zaczęto nazywać industrializacją. Maszynę parową zastosowano również w transporcie, wybudowano statki parowe (1806) i parowozy (1825).
Drugą rewolucje przemysłową zapoczątkowała kolejna seria wynalazków z przełomu XIX i XX wieku. Najważniejsze z nich to opracowanie w 1852 roku przez Łukasiewicza metod rafinacji ropy naftowej, co pozwoliło wykorzystać ropę jako surowiec energetyczny. Upowszechnienie elektryczności, oświetlenia i napęd maszyn zawdzięczamy wynalezieniu przez Edisona żarówki w 1879. Przełomem w dziedzinie transportu było skonstruowanie przez Diesla silnika spalinowego. Ropa zaczęła stopniowo wypierać trudniejszy w transporcie i mniej kaloryczny węgiel, nastąpił rozwój hutnictwa miedzi i aluminium. Rozwijał się przemysł chemiczny związany także z przetwórstwem ropy naftowej. Szczególną rolę odgrywały porty, które umożliwiały transport ropy, oraz wielkie aglomeracje miejskie, stanowiące duże rynki zbytu. Utraciła znaczenie Wielka Brytania, dominowały Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy i Rosja. W 1895 roku na ulice miast Anglii wyjechały pierwsze elektryczne tramwaje. Dało to początek zastosowania silnika elektrycznego w kolejnictwie. Próby powiodły się i już w 1901 roku zakończono elektryfikację paryskiego węzła kolejowego. Transport ten był szybszy i bardziej efektywny gospodarczo. Rozwój transportu kolejowego zrewolucjonizował budownictwo dróg i mostów. W końcowych latach stulecia zbudowano tunel w Alpach łączący Włochy ze Szwajcarią. W 1914 roku zakończono budowę Kanału Panamskiego ,łączącego Atlantyk z Pacyfikiem.. Do największych osiągnięć tamtego okresu możemy zaliczyć oddanie 17 listopada 1869 roku do użytku Kanału Sueskiego, łączącego Może Śródziemne z Morzem Czerwonym. Kanał ten od długości 161 km skrócił drogę morską z Europy do Azji, w stosunku do dotychczasowej trasy wokół Przylądka Dobrej Nadziei o ponad 4500 mil morskich. Mimo, iż początkowo kanał nie spełniał oczekiwań, szybko jednak zamortyzował się i stał się jednym z najważniejszych szlaków morskich. Kolejnym ważnym osiągnięciem było położenie 5 sierpnia 1858 roku pierwszego kabla podmorskiego o długości 3745 km łączącego Anglię z Ameryką. Pomimo, że połączenie to działało bardzo krótko - tylko do 1 września tego samego roku - pozwoliło na zebranie doświadczeń i umożliwiło w przyszłości utworzenie stałych połączeń pomiędzy Europą a „Nowym Światem”. Pierwszy telegram jaki został nadany do Ameryki brzmiał: „Europa i Ameryka zostały połączone telegraficznie. Chwała Bogu na wysokościach; pokój na Ziemi ludziom dobrej woli”. Rozwój komunikacji i ułatwienie wymiany informacji przyczyniły się do wielu nowych odkryć geograficznych. Dotarto do serca Afryki i odkryto źródła Nilu, rozpoczęły się badania Syberii i obszarów okołobiegunowych. Polski geograf, geolog i podróżnik Edmund Strzelecki zdobył najwyższy szczyt Australii, który nazwał Górą Kościuszki. Odkrył również pokaźne złoża złota na kontynencie australijskim. Powstał nowy rodzaj transportu-samochód. W 1885 roku dwaj Niemcy: Karol Benz i Gotlib Daimler zbudowali pierwszy samochód z silnikiem spalinowym, a w 1903 roku Amerykanie - bracia Wilbur i Orville Wright zastosowali silnik spalinowy do napędu samolotu. Wynalazek miał ogromne znaczenie dla transportu i życia codziennego. Wynalezienie silnika spalinowego, później dieslowskiego- Rudolf Diesel, stworzyło nową dziedzinę przemysłu, zarazem pozwoliło skonstruować znakomity środek transportu ludzi i towarów, indywidualnego i zbiorowego. Samochód był początkowo ekstrawaganckim luksusem, ale w ciągu kilkudziesięciu lat stał się zwykłym narzędziem pracy u udogodnienia życia. Umasowienie produkcji samochodów nastąpiło najwcześniej w Ameryce i nie bez przyczyny cywilizację amerykańską nazywa się „samochodową.
(…)
… na początku XX wieku wprowadzono obowiązek szkolny na szczeblu podstawowym, co przyczyniło się do likwidacji analfabetyzmu. Odsetek analfabetów był o wiele niższy w okręgach przemysłowych, wyższy w rolniczych. Rozwój przemysłu wymagał nowych fachowców. Spowodowało to szybki rozwój szkolnictwa średniego i wyższego. Im państwo lepiej rozwinięte gospodarczo, tym szkolnictwo bardziej rozbudowane i doskonałe…
… stawało się łatwiejsze, a życie kulturalne również osiągnęło niedościgniony poziom. Powstał i rozwijał się kabaret, kino, a w sztuce panowała secesja i impresjonizm. Ówczesne społeczeństwa wierzyły w postęp i dobrobyt, jakkolwiek jednocześnie pojawił się dekadentyzm, szczególnie związany z pojęciem fin de siècle. W tym czasie rosła też świadomość własnej siły klasy robotniczej. Powstawały liczne ruchy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)