Pojęcie monopolu naturalnego- opracowanie

POJĘCIE MONOPOLU NATURALNEGO
charakterystyka monopolu naturalnego
Sytuacja monopolu naturalnego często ma miejsce w przypadku dóbr użyteczności publicznej. Pomyślmy na przykład o przedsiębiorstwie gazownictwa. Tutaj technologia łączy się z bardzo dużymi kosztami stałymi - budowa i utrzymanie gazociągów - i bardzo małymi kosztami krańcowymi dostarczenia dodatkowej jednostki gazu. Gdy gazociąg jest już położony, to samo pompowanie większej ilości gazu kosztuje niewiele. Podobnie, lokalna spółka telefoniczna ponosi bardzo duże koszty zakładania i podłączenia sieci, gdy tymczasem koszt krańcowy dodatkowej jednostki usług telefonicznych jest bardzo niski. Wszędzie tam, gdzie mamy bardzo duże koszty stałe i małe koszty krańcowe, występuje sytuacja przedstawiona na rysunku.
Tutaj punkt minimum krzywej kosztu przeciętnego leży na prawo od krzywej popytu, a punkt przecięcia popytu i kosztów krańcowych znajduje się poniżej krzywej kosztów krańcowych. Nawet jeśli poziom produkcji YMC jest efektywny, to nie jest jednak zyskowny. Monopolista wolałby wyjść z branży, jeśli sterujący narzuciłby ten poziom produkcji.
wpływ na decyzję konsumenta poprzez zjawisko dyskryminacji cenowej
Monopol operuje na nieefektywnym poziomie produkcji, ponieważ redukuje produkcję do punktu, gdzie ludzie są skłonni płacić więcej za dodatkowy produkt niż wynosi koszt jego wytworzenia. Monopolista nie chce więc wytwarzać tego dodatkowego produktu, ponieważ wymusiłoby to obniżkę ceny, jaką byłby w stanie wziąć za całą swoją produkcję.
Gdyby jednak monopolista mógł sprzedać różne jednostki po różnych cenach, o powstanie zupełnie inna sytuacja.
Dyskryminacja cenowa (różnicowanie cen) to zjawisko sprzedawania tego samego towaru lub usługi po różnych cenach. Ceny te mogą być zróżnicowane dla różnych grup odbiorców albo dla różnych ilości towaru sprzedawanego tym samym odbiorcom. Jest to jeden ze sposobów podnoszenia zysków przedsiębiorstw monopolistycznego.
warunki stosowania
Ażeby zróżnicowanie cen mogło dojść do skutku, muszą być spełnione cztery warunki:
krzywa popytu na dany towar lub usługę musi być spadająca, co znaczy, że zwiększanie lub zmniejszanie rzucanej na rynek ilości towaru musi mieć wpływ na jego cenę rynkową;
towar lub usługa nie mogą być łatwo odsprzedane albo koszty związane z odsprzedażą muszą być wysokie - w przeciwnym razie po pewnym czasie doszłoby do zaniku zróżnicowania cen, gdyż osoby mogące zakupić towar po niskiej cenie odsprzedawałyby go po wysokiej cenie i ostatecznie producent mógłby go sprzedawać tylko po niższej cenie;
nabywcy muszą się dzielić na grupy o różnej elastyczności cenowej popytu,

(…)

… cenowa prowadzi do efektywnego poziomu produkcji. Aby to wykazać zauważmy, że monopolista stosujący doskonałe różnicowanie cen musi wytwarzać taki poziom produkcji, przy którym cena równa się kosztowi krańcowemu: jeśli cena byłaby większa niż koszt krańcowy, znaczyłoby to, że jest ktoś skłonny zapłacić więcej niż wynosi koszt wytworzenia tej dodatkowej jednostki produkcji - dlaczegóż by więc nie wyprodukować i nie sprzedać temu komuś owego dodatkowego produktu?
Dyskryminacja cenowa drugiego stopnia oznacza, że monopolista sprzedaje różne jednostki produkcji po różnych cenach, ale każda osoba, która kupuje tę samą ilość dobra, płaci taką samą cenę. Ceny różnią się zatem w przekroju ilości sprzedawanego dobra, nie zaś w przekroju osób. Najbardziej popularnym tego przykładem jest rabat hurtowy.
Różnicowanie cen drugiego stopnia jest także znane pod nazwą wyceny nieliniowej, ponieważ oznacza ona, że cena na jednostkę produktu nie jest stała, ale zależy od tego, ile towaru zostaje nabywane. Ta forma różnicowania cen jest powszechnie stosowana przez przedsiębiorstwa użyteczności publicznej; na przykład, cena za jednostkę elektryczności zależy często od tego, jaka jest wielkość zużycia…
… on redystrybucji dochodów od konkurentów o niskich dochodach, na rzecz przedsiębiorców o wysokich dochodach. Wielu ludzi uważa taki efekt redystrybucyjny za niepożądany ze społecznego punktu widzenia.
…
… dyskryminacji
Dyskryminacja cenowa pierwszego stopnia oznacza, że monopolista sprzedaje różne jednostki produkcji po różnych cenach oraz że ceny te są różne dla różnych osób. Ten przypadek czasami jest znany pod nazwą doskonałej dyskryminacji cenowej. W realnym życiu mamy bardzo niewiele przykładów doskonałego zróżnicowania cenowego. Najbliższym ideału jest przykład małomiasteczkowego lekarza, który pobiera…
… monopolu krzywe podaży i popytu rynkowego stają się krzywymi monopolisty. Podczas gdy pojedynczy konkurenci musza produkować na przecięciu podaży i popytu, monopolistyczna firma może wybrać kombinację ceny i ilości, którą uważa za najkorzystniejszą. Monopolista produkuje mniej (QM zamiast QC), natomiast sprzedaje po wyższej cenie (PM zamiast PC).
społeczna szkodliwość monopolizacji gospodarki
podnoszenie…
… barier są wycofywane z innych zastosowań, gdzie mogłyby dostarczyć korzyści konsumentowi. Całkowity koszt społeczny monopolizacji musi brać także pod uwagę czas i wysiłki Wydziału do Walki z Monopolizacją Ministerstwa Sprawiedliwości, Federalnej Komisji Handlu, Prokuratorów stanowych i różnych osób prywatnych poświęcone udaremnianiu prób zdobycia pozycji monopolistycznej i łamaniu tej siły…
... zobacz całą notatkę