Blok VI 1. Pojecie i rodzaje cechy wg teorii G.Allporta Teorie cech G. W. Allporta - w 1961 Allport wprowadził pewne zmiany terminologiczne i podał odrębne definicje cech, które poprzednio nazwał indywidualnymi i wspólnymi. Termin „cecha” zarezerwował dla cech wspólnych a na miejsce cech indywidualnej wprowadził nowy termin „dyspozycja osobista”. Dyspozycje osobiste Allport nazywa cechami „morfogenicznymi”. Cecha została zdefiniowana jako: struktura neuropsychiczna mające zdolność dostarczania wielu bodźców funkcjonalnie równoważnych oraz inicjowania i ukierunkowywania równoważnych (spójnych znaczeniowo) form zachowania adaptacyjnego i ekspresyjnego. Dyspozycję osobistą, czyli cechę morfogeniczną, zdefiniowano jako: zgeneralizowaną strukturę neuropsychiczną (swoistą dla danej jednostki), mającej zdolność dostarczania wielu bodźców funkcjonalnie równoważnych oraz inicjowania i ukierunkowywania spójnych (równoważnych) form zachowania adaptacyjnego i zachowania charakterystycznego. Łatwo zauważyć, że jedyna rzeczywista różnica między tymi dwiema definicjami polega na tym, że cechy - w odróżnieniu od dyspozycji osobistych - nie są określane jako swoiste dla danej jednostki. Obie są strukturami neuropsychicznymi, obie maja zdolność dostarczania wielu bodźców funkcjonalnie równoważnych i obie nadają kierunek spójnym formom zachowania.
Można by zapytać, dlaczego obie te definicje są niezbędne. Odpowiedź wiąże się z ich implikacjami dla badań empirycznych. posługując się pojęciem cech wspólnych można przeprowadzić to, co Allport nazywa badaniami porównawczymi tej samej cechy, przejawianej przez różne jednostki lub grupy jednostek. Przy użyciu pojęcia dyspozycji osobistych badacz może studiować daną osobę , by ustalić to, co Allport określa jako „niepowtarzalną ustrukturalizowaną osobowość”. Jeden z tych sposobów podejścia należy do tradycji psychologii różnicowej o orientacji psychometrycznej, drugi zaś do tradycji psychologii klinicznej. W badaniach prowadzonych przez Allporta oraz jego uczniów stosowano oba te sposoby podejścia. Aczkolwiek cechy i dyspozycje istnieją realnie w danej osobie, to jednak nie można ich obserwować bezpośrednio, trzeba o nich wnioskować na podstawie zachowania. Allport pisze: „konkretny akt jest zawsze wytworem wielu determinantów, nie tylko trwałych nastawień, lecz także chwilowych presji w danej osobie i w danej sytuacji. Jedynie wielokrotne występowanie aktów mających to samo znaczenie (równoważność reakcji), po zadziałaniu określonego zakresu bodźców o tym samym osobistym znaczeniu (równoważność bodźców), zmusza do wyciągnięcia wniosku o istnieniu cech i dyspozycji osobistych. Tendencje te nie są aktywne przez cały czas, lecz utrzymują się nawet wtedy, kiedy są w stanie utajenia i mają stosunkowo niskie progi wzbudzenia”. Należy tu nie tylko ukazać znaczenie cech i dyspozycji, lecz także określić, czym różnią się one od pojęć pokrewnych.
(…)
… hierarchicznej. U podłoża są podstawowe cechy, które budują cechy wyższego rzędu. Najwyższymi cechami są: ekstrawersja-introwersja, neurotyzm i psychotyzm. Najniższy poziom to jest poziom bodźca -reakcji. W wyniku powtarzalności bodźcowej tworzy się poziom drugi - poziom nawyków. Nawyki łączą się w pewne podukłady i tworzą cechę . Konfiguracja cech tworzy typ.
bodziec-reakcja nawyki cechy typ
7. Wielka piątka - idea, rodzaje, cechy.
Big five - Wielka piątka
Jest obecnie wielce obiecującą poprzez wiele badań rozpoczętych w latach 60-tych i przeprowadzonych przez Normalna. Poddał on analizie szereg skal osobowości i w wyniku tego uzyskał pięć podstawowych czynników. Na początku Goldberg nazwał te czynniki "ocean" Oto one:
otwartość,
sumienność,
ekstrawertywność,
zgodność, ugodowość,
neurotyzm…
… to również "chęć z krwi", to również przemiana materii. Budowa ciała jest jednym z aspektów osobowości, jest jej najbardziej widocznym elementem. Ta budowa wyzwala pewien styl zachowania człowieka, pewien styl temperamentu.
William Sheldon
jest przedstawicielem psychologii konstytucjonalnej
Sheldon wyróżnił trzy podstawowe układy budowy ciała powstające z trzech listków zarodkowych: endomorfii, mezomorfii…
… posiadanych tendencji. Np. podłożem rozwoju ekstrawersji - introwersji są procesy neutralne zachodzące w systemie centralnym: procesy pobudzania i hamowania. W wyniku tego u osób, u których szybciej następuje pobudzenie (jest ono silniejsze) to szybciej się warunkuje i szybciej rozwija się uczenie. Człowiek, który ma przewagę pobudzania nad hamowaniem dla wyrównania tego stanu jest prowokowany do zachowań…
…, częściej skupieni na sobie, wykazują wyższe poczucie winy. Nie zawsze w postępowaniu kierują się społecznymi motywami Neurotycy, którzy mają budowę leptomorficzną często mają natręctwa, częściej mają bóle głowy, zaburzenia w trawieniu i tendencje do utraty wagi - bulimia i anoreksja.
mezomorfik - średni eurytmorfik - tłusty i rozrośnięty.
Jest to myśl teorii cech, że cechy mają charakter budowy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)