Pojęcie i gwarancje bezstronnosci sedziego

Pojęcie i gwarancje bezstronności sędziego Zgodnie z zasadą trójpodziału władz, władza w państwie powinna zostać podzielona pomiędzy trzy równoważące się podmioty - legislatywę, egzekutywę i sądownictwo. Co jednak sprawia, że większość z nas największym zaufaniem nie darzy wcale parlamentarzystów, rządu ani administracji rządowej, tylko właśnie władzę sądowniczą? Na to pytanie jest wiele możliwych odpowiedzi, ale na pewno jedną z nich jest pojęcie bezstronności sędziów. Ma ono niezwykłą wagę z punktu widzenia społecznego zaufania do wymiaru sprawiedliwości. By państwo dobrze funkcjonowało, obywatele musza mieć przekonanie, że rozstrzyganie wszelkich sporów o charakterze prawnym zostało powierzone bezstronnym sędziom. Jaka jest jednak definicja bezstronności sędziowskiej? W potocznym rozumieniu w kontekście rozstrzygania sporów jest ona zwykle ujmowana jako działanie sędziów w sposób neutralny, wolny od uprzedzeń oraz bez wpływu czy faworyzowania któregokolwiek z uczestników sporu. Nie jest to jednak definicja pełna. W dokumentach organizacji międzynarodowych i kodeksach etyki sędziowskiej wskazuje się, że w przypadku bezstronności sędziego chodzi o brak uprzedniego nastawienia i uprzedzeń do spraw będących przedmiotem rozstrzygnięć. Ponadto wymienione źródła podkreślają, że istotną kwestią jest także niedostarczanie przez sędziego podstaw, które mogłyby stawić pod znakiem zapytania jego bezstronność. Wymóg bezstronności rozumiany jest więc szerzej, niż tylko jako zakaz faktycznej stronniczości. Najważniejszym aktem normatywnym, w którym mowa jest o bezstronności sędziego, jest Konstytucja RP. Art. 45 mówi, że k ażdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Tak sformułowane i zamieszczone w rozdziale Konstytucji dotyczącym praw i wolności człowieka i obywatela, prawo do sądu ma char a kter zupełny. Traktowane jest zarówno jako dyrektywa tworzenia prawa skierowana do ustawodawcy, jak i publiczne prawo podmiotowe jednostki wobec państwa. Z tego art. wynika bezpośrednio prawo każdego do rozpatrywania sprawy przez bezstronn ego sędziego, który wyda także bezstronny wyrok w imieniu RP. W Konstytucji zawarto także podstawowe gwarancje bezstronności i łączącej się z nią niezawisłości sędziów. Po pierwsze, z art. 180 wynika zasada nieusuwalności . Oznacza ona , że sędziowie są powoływani na urząd dożywotnio, a pozbawienie ich stanowiska może nastąpić jedynie orzeczeniem sądu. Przepis ten gwarantuje wolność sędziego od nacisków, szczególnie tych ze strony innych organów państwowych. Podobną wymowę ma zasada nieprzenoszalności sędziów , która zapewnia, by środkiem nacisku na sędziego nie była groźba przeniesienia na inne stanowisko lub do innej siedziby.

(…)

….
Kodeks postępowania karnego z dnia 6 czerwca 1997 r.
Ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r.
Zbiór zasad etyki zawodowej sędziów
…
…, jak i niezawisłości sędziego jest przyznany mu na mocy art. 181 konstytucji immunitet. Polega on na tym, że sędzia nie może być zatrzymany ani pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub administracyjnej bez zezwolenia sądu dyscyplinarnego. Jak twierdzi Piotr Górecki, były wiceprzewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa, „Immunitet sędziowski jest ważną gwarancją bezstronności i niezawisłości chroniąc wolność podejmowanych decyzji sędziego, zapobiegając zarazem wywieraniu na niego nieformalnych nacisków środkami przewidzianymi w kodeksie postępowania karnego (np. przez wszczynanie postępowania karnego opartego na fikcyjnych zarzutach).” To właśnie immunitet daje sędziemu swoistą gwarancje bezpieczeństwa, dzięki czemu może on ogłaszać wyroki zgodne z prawem i własnym sumieniem i jednocześnie zachowywać pełny…
... zobacz całą notatkę