To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Poezja świecka w polskim średniowieczu. I. Wiek XIII - pierwsze ślady wpływu literatury „stanowej” na łacińską twórczość w Polsce:
poemat pt. Antipocras Mikołaja Polaka - próba satyrycznego nakreślenia przywar stanu lekarskiego
Antigameratus Frowinusa - satyryczny obraz wielu „stanów” (po 1320r.)
wiek XV - rozwój utworów „stanowych”
II. Pieśń O pewnym wójcie krakowskim Albercie anonimowa
początek: Kto w Fortunie ma nadzieję… 21 strof w układzie Stabat Mater (8a 8a 7b + 8c 8c 7b) - forma pieśni liturgicznej
dzieli się na 2 odmienne treściowo części:
14 strof, całość tematyczna i kompozycyjna, monolog zmarłego Alberta (opowiada o swoim życiu i śmierci) ujęty w klamrę refleksji nad zmiennością Fortuny
oratio a tumulo - przemówienie z zmarłego znane od starożytności („mowa z grobu”)
strofy 15 - 21, pozorna kontynuacja lamentu Alberta, zawiera gorzkie oskarżenia Alberta o zdradę polskiego władcy (Łokietka), oskarżenie „obyczaju wszystkich Niemców”, część ta kontrastuje z pierwszą
bohater skrzywdzony bezlitosnym obrotem „koła Fortuny”
III. Drobne formy poetyckie Nagrobek Bolesława Chrobrego - początek serii epitafiów literackich w Polsce
w XIII w. pojawiają się liczne epigramy pisane na marginesach lub oprawach ksiąg, informujące o lokalnych zdarzeniach lub dot. książki, pisarzy i pracy twórczej IV. Recytatyw Słoty o dworskim obyczaju biesiadnym najwcześniejszy znany polski utwór o tematyce świeckiej
zwany Wierszem Słoty o chlebowym stole lub Wierszem o zachowaniu się przy stole data zapisu piętnastowiecznym kodeksie: 1413-1415
XV w. - własność biblioteki benedyktynów w Sieciechowie
XVIII w. - przechodzi na własność zbioru Załuskich i wraz z nim trafił do Rosji 1891r. - A. Brückner publikuje odnaleziony tekst
1944r. - kodeks, w którym znajdował się utwór został zniszczony przez Niemców
autorem jest prawdopodobnie Przecław Słota z Gosławic ważny dokument dworskiej kultury w Polsce XV stulecia
utwór prawdopodobnie przeznaczony do solowej melorecytacji podczas biesiady (wskazują na to: gram. forma 1 os. l. poj., rymy parzyste - aa i trójkowe - aaa, wersy dopasowane do dł. zdania, bezpośrednie zwroty do odbiorców np. do dam) rozpoczyna się inwokacją do Boga z prośbą o natchnienie
intencja opisania dwornego obyczaju „wysokiego” przeciwstawionego wieśniaczemu, prostackiemu sposobowi bycia
dwa główne tematy:
zasady dwornego biesiadowania (pierwsza część poematu)
kult damy (druga część)
(…)
… twarzy” V. Pieśń o Wiklefie Jędrzeja Gałki z Dobczyna
John Wiklef (ok. 1329-1384) - oksfordzki uczony, twórca systemu filozoficznego krytykującego rzymski Kościół; uznany za heretyka i potępiony przez papiestwo; odnowił teorię realizmu pojęciowego (sprzeciw wobec bogactwu i rozkładowi moralnemu Kościoła, piętnowanie handlu urzędami kościelnymi, ściągania z wiernych nadmiernych świadczeń pieniężnych, kupczenie odpustami i relikwiami itd.)
Jędrzej Gałka (ur. ok. 1400r.) - wykładowca Uniwersytetu Krakowskiego, wywodził się z warstwy drobnej szlachty; odnowiona przez Wiklefa teoria realizmu pojęciowego stała się intelektualnym objawieniem, zaczął gromadzić i kopiować dzieła Wiklefa wbrew władzom uniwersyteckim i Kościołowi: w 1449r. zesłany na półroczną pokutę przez Zbigniewa Oleśnickiego
data powstania…
… bydlą z panny kmiecie…
utwór znany jako Satyra na leniwych chłopów (nazwany tak przez pierwszego, dziewiętnastowiecznego wydawcę)
słowo „chłop” użyte w tytule jako synonim „kmiecia” jest niezgodnie z normą średniowiecznej polszczyzny (było obraźliwe!)
wiersz zanotowany w rękopisie z XV w. ok. 1483r. przez anonimowego pisarza
można odnieść wrażenie, że opis „chytrego kmiecia” jest wynikiem bezpośredniej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)